عامر رند
سڪرنڊ
مانورا سارنگ! حق موجود.
سدا سُرهو رهين. ڪافي غور و فڪر کان پوءِ هي ڪجهه لفظ لکي رهيو آهيان. مان هاڻي زندگي جي معنيٰ ۽ مفهوم تي سوچڻ شروع ڪيو آهي. نيٺ ڪجهه نه ڪجهه سمجهڻ ۾ ڪامياب ويندس. هينئر ته زندگي ڪنهن اڻپوري عيبدار سپني سمان آهي. مان جيئڻ چاهيان ٿو. ٻُڌ سارنگ! تنهنجي ڪلهن تي چڙهي نه. مان جو ڪلهو مان جو ڪنڌ جو وزن برداشت ڪري سگهي ٿو. مان تو وٽ هينئر شايد نه اچان. ڇو؟ سا پروڙ مان کي ناهي. تون خوشنصيب آهين. تو وٽ سٺا دوست ۽ ساٿي آهن. جڏهن ته مان گهر جي ڪنڊ ۾ پيل فقط فقط هارايل جوئاري آهيان. جنهن پنهنجو سڀ ڪجهه هڪ داءٌ ۾ وڃايو هجي. مان جي مٿي تي مائٽن جو بار نه هُجي ها ته مان هن ڌرتيءَ کي ڇڏي ڪاڏي ڀڄي وڃان ها. جتي منهنجو ڪير به سڃاڻون نه هُجي ها. اُتي ڪير به مان جي دردن، ڏکن، محرومين کي سمجهڻ وارو نه هجي ها. مان کي تو جهڙن ۽ ٻين ڪيترن دوستن جو گم ٿيڻ جو ڏک آهي.
لک لعنت اٿئي زندگي / وقت
تو ڇني ڇڏيا سڀ ماڻهو مون کان،
۽ ڀٽڪي ويس صحرائن ۾،
ڪنهن اڻڄاتي سپني سمان!
معاف ڪجان سارنگ هي وابستگيون لمحن ۽ پَلن ۾ ٽوڙي نٿيون سگهجن. تون سڪرنڊ مون وٽ نه اچجان. شايد مان نه هجان/ نه ملان. تون خط لکي ڇڏجان، جيڪو ملندو. جنهن وسيلي اسان هڪٻئي جي مئل احساسن کي سمجهندا سين ۽ جيئارڻ جي ڪوشش پڻ ڪنداسين. تڪڙ ۾ هٿ ڏڪن پيا ۽ اکر الاءِ ڪيئن پيا لکن.
ڪنهن جو به نه
عامر رند
*
17 سيپٽمبر 1991ع سڪرنڊ
سارنگ! حق موجود! اُميد ته باغ بهار هوندين.
هينئر رات جا تقريباً اٺ ٿي رهيا آهن. سامهون تي.وي تي اذان هلي رهي آهي. مٿي ۾ سور آهي. شايد ٻارن کي پڙهائڻ ۽ ڪجهه سوچڻ ڪارڻ سور مٿي ۾ پيو آهي. اڄ شام جو اسد ڀٽي ۽ پير فخرالدين مليا. ساڻن ڪجهه ڪچهري ٿي. پندرنهن ويهه منٽ اڳ اوچتو لاڙڪاڻي وڃڻ جو پروگرام ٿي ويو آهي. فيصلو سڀاڻي ئي ڪندس ته ڪانئين بجي واري بس ۾ وڃان. وڌيڪ خط لاڙڪاڻي وڃي لکندس.
ٽيو ڏينهن سڪرنڊ مان گلشن شيخ ۽ مان گڏجي لاڙڪاڻي آياسين. گلشن رستي ۾ باڊهه لٿو. جڏهن ته مان لاڙڪاڻي آيس. Station تان لهي Bus stand ٽانگي وسيلي ويس. اتان بس وسيلي Berochandio آيم سج اُتي لهي چڪو هو. Bero Chandio کان لهي ڳوٺ روانو ٿيم. اڪيلو ئي اڪيلو. اوندهه. سارين جي اُٻس. پاڻي ۾ ڏيڏرن جي کڙڪي جو آواز ۽ ٽاپَ تي وکريل مٽي. رستي ۾ ايندڙ تي. چار قبرستان ۽ منجهن ڊيڄاريندڙ آواز رستي ۾ آيا ۽ اڳتي هلي گهاڙ ڪپ تي واري جو راڄ تقريباً هلڻ ئي نه ڏيندو آهي. ۽ سڄو پنڌ مايوسي ذهن تي سوار رهي. ان اونداهي ماحول ۾ مون ڪوشش ڪئي ته ٻيو ڪجهه نه ته فقط مستقبل بابت ٿورو گهڻو سوچيان، ڪوشش ڪري ڪجهه پور پچايم، وري ڇا ڪجهه به نه آخر ۾ فقط ڳوٺ اڳيان هو نه سوچ، ۽ ايندڙ سارنگ اسد يا مستقبل.
رات ننڊ نه آئي. صبح جو اُٿي وڃي ڪمري ۾ ستم. ڪجهه ڪلاڪ ننڊ ڪرڻ کانپوءِ اُٿي وهنجي ناشتو مس ڪيم ته مامو ۽ هڪ سئوٽ آيا ته هل ٻنيون گهمي اچون. ٽنهي وٽ ٻه ناليون بندوقون هيون. اٺ ڏهه فائر ڪياسين، پر ڪوبه پکي شڪار نه ٿي سگهيو. منجهند جو واپس اچي مڇيءَ سان ماني کاڌيسين. ان بعد لائيٽ وڃڻ ڪري سامهون واهه هو اُتي وڃي ويٺاسين ۽ اڄ وري يارهين ڌاري ننڊ مان جاڳ ٿي. مهمان هجڻ جي ڪري دير سان اُٿڻ جو جو ٽوڪون ڪونه ٿا هڻن، پر ڀوڳ ڀوڳ ۾ کلن ضرور ٿا.
حال احوال مڙئي خير آهي، خط ڪجهه وڏو لکڻ جو خيال هو پر مامو ۽ ٻيا ٽريڪٽر ذريعي شهر وڃي رهيا آهن ته هن ڪري مڙئي ٿيو خط پورو ڪرڻو.
ڪنهن جو به نه
عامر رند
*
22 جولاءِ 1991ع
لاڙڪاڻو
خزان حال اوري ته ڪنهن سان اوري،
سڀ جي سکيا بهارن جون ٻوليون.
مانوارا سائين سارنگ! حق موجود.
اُميد ته سدا سُرهو هوندين. هيءَ خط توکي لاڙڪاڻو ريلوي اسٽيشن تان لکي رهيو آهيان. رات جو وچون پهر آهي. خاموش ماحول. دل ڏاريندڙ اونداهي (لائيٽ ڪجهه پل اڳ وئي آهي). مان ۽ ڀرسان پيل ٿيلهو، ڪجهه وقت لاءِ سنڌ اچڻ ٿيو هو. الائي ڪيئن الائي ڪٿان ٽائيم ڪڍي فقط نواب شاهه آيس. تو لاءِ در کڙڪايم، چاچو نڪري آيو. تاريخ 21 سيپٽمبر 1991ع ٽائيم هڪ لڳي ٽيويهه منٽ. چيائين سارنگ اسڪول آهي، اسڪول موڪل ٿي چڪي هئي. ٻار گهر واپس وڃي رهيا هئا. مون محسوس ڪيو ته تون گهر ئي آهين. ساڳي رڪشي ۾ اسٽيشن آيم. فقط مُنو ڪلاڪ نواب شاهه منجهه رهيم ۽ پوءِ وري گاڏي ۾ چڙهي سکر آيس. ۽ اُتان لاڙڪاڻي. سمورو ماحول مايوسيءَ جي ڌٻڻ ۾ ڦاٿل، مان به پيو دفن ٿيان. مان توکي هي ٽيون خط لکي رهيو آهيان. پر جواب تو هڪ جو به نه ڏنو آهي. مان توکي هر ماڻهوءَ وٽ رٽيل جملو ”يار وڏو ماڻهو ٿي ويو آهين جو جواب ئي نٿو ڏين“ نه چوندس. تون مرضيءَ جو مالڪ آهين. مان جي خيال ۾ هر ماڻهوءَ وٽ فقط مرضي ئي آهي. جنهن ۾ هو ڪجهه حد تائين بااختيار آهي. مان قبوليان ٿو. تو وٽ اِهو اختيار آهي ۽ توکي ملڻ به کپي. پر الاءِ ڇو مان محسوس ٿو ڪريان ته پاڻ پري ٿيندا پيا وڃون؟ الائي ڇو؟ ڇا ڪارڻ آهن؟ هيترا ويجها دوست هوندي به. ڇا ائين ته ڪونه آهي جو اسين هڪٻئي جي احساس جو قدر نٿا ڪريون؟
جڏهن ضلع جعفرآباد مان هليس ته تون ذهن ۾ هُئين. تقريباً اٺن نَون ضلعن مان ٿيندو، تو وٽ آيو هئس. وري مايوسي مان ڄڻ سنگم.
ڇا لکان، لکڻ لاءِ لفظ آهن، پر مان نٿو چاهيان ته تو ڏي مايوسيءَ سهيڙيل خط لکان. وقت جي وير ظالم آهي. ڪا به خبر ناهي ته وقت جي وير ڪٿي لوڙهي. دفن ڪندي. پر وقت ۽ ها ساڻس گڏ اوسيئڙو. بيڪار زندگي جي اختتام جو اوسيئڙو ته فطرت طرفان موت جو ٻکُ، انتظار، اوسيئڙو، ڏڪندڙ هٿ وکريل سوچون، هروڀرو پين مان مس جو کُٽڻ، ڄڻ پين جي ڪاوڙ ته واهيات لفظ سندن مان ڇو لکجن. پر پين جي مجبوري ۽ ها پوءِ لکڻ لاءِ ڇا لکڻ مان جي مجبوري آهي. ڇو شايد دوست وساري نٿا سگهجن.
درد- پيڙاءُ پنهنجا ساٿي. سارنگ! زندگي جي ڇاتيءَ مان خوشيءَ جو کير سُڪي چڪو آهي. نٿو جيءَ سگهجي. حساسيت يا حرامپائي.
عامر رند