سفرناما

آمريڪا ياترا

”ذوالفقار هاليپوٽي جو هيءُ ڪتاب ”آمريڪا ياترا“ نئين نڪوري ڊڪشن، نئين دور ۽ نئين انداز جو هڪ دلڪش ۽ نمايان مثال آهي. آهن، دانهن، حسرتن، حسين يادن، ٻٽاڪن ۽ اڻوڻندڙ لفاظيءَ سان ڀريل ڪيترن سفرنامن جي ابتڙ هيءُ سفرنامو دراصل ليکڪ جي سفر سان سلهاڙيل انهن حقيقتن، حالتن، حلقن ۽ دلپذير حادثن جو سرنامو آهي، جيڪي آمريڪا جي مسافريءَ تي اُسهڻ کان وٺي واپس ڳوٺ پهچڻ تائين ليکڪ سان پيش آيا. انهن مڙني صورتحالن دوران هڪ هنڌ به وڌاءَ ۽ پڏاءَ جي گرڪڻ نظر نٿي اچي نه ئي مصنوعيت ۽ نقلي پڻي جي ترڪڻ موجود ٿي لڳي.“
انعام شيخ
Title Cover of book آمريڪا ياترا

آمريڪا جا مختلف ٽائيم زون

آمريڪا جا اڃان ٽي چار شهر ئي مس گهميو آهيان ته اندازو ٿيڻ لڳو آهي ته آمريڪا ملڪ نه پر مڪمل کنڊ آهي جنهن جي پکيڙ ايتري ته آهي جو کيس ڇهن مختلف ٽائيم زونس ۾ ورهايو ويو آهي. اهي ٽائيم زون ياد رکڻ وري نوٽس لکي تفصيل لکڻ انتهائي منجهائيندڙ مرحلو آهي سو آئون به هاڻ پنهنجا نوٽس ڏسي منڌل آهيان ۽ سوچي رهيو آهيان ته جس آهي پياري الطاف شيخ کي جنهن پنهنجي سفر نامي ۾ ايترن سارن شين کي ياد رکيو آهي.
مون پاران آمريڪا جي مختلف ٽائيم زونس جي ورتل نوٽس ۽ الطاف شيخ جي ٻڌايل تفصيل ۾ ٿورڙوئي فرق آهي تنهن ڪري آئون الطاف جا ڪجهه نوٽس ورجائي رهيو آهيان. آمريڪا جنهن جو سرڪاري نالو دي يونائيٽيڊ اسٽيٽس آف آمريڪا ”USA“ يونائيٽيڊ اسٽيٽس، فقط آمريڪا يا فقط ”دي اسٽيٽس“ پڻ سڏجي ٿو، پنجاهه رياستن جي فيڊرل ريپبلڪ آهي، جنهن مان 48 رياستن جو هڪڙو ئي وڏو چڪ يعني ٽڪرو ڪئناڊا ۽ ميڪسيڪو ملڪ جي وچ ۾ آهي ۽ باقي ٻن رياستن مان هڪ الاسڪا (جنهن بابت شروع ۾ ٻڌائي آيو آهيان، ته آمريڪا اها رياست روس وارن کان خريد ڪئي هئي، ڪئناڊا جي اولهه ڪنڊ تي آهي ۽ ٻي ”هوائي“ (Hawaii) رياست جيڪا دراصل ٻيٽن جو جهڳٽو آهي، آمريڪا ۽ جپان جي وچ ۾ پئسفڪ سمنڊ ۾ آهي. ان حساب سان آمريڪا کي پئسفڪ سمنڊ، برنگ سمنڊ، آرڪٽڪ سمنڊ، ائٽلانٽڪ سمنڊ، خليج ميڪسيڪو ۽ ڪئريبين سمنڊ ڇهن ٿا. هوائي رياست ۽ الاسڪا رياستن جا ته پنهنجا ٽائيم آهن، جو اهي آمريڪا جي باقي رياستن کان ڌار ۽ پري آهن ۽ انهن جا ٽائيم هوائي ٽائيم ۽ الاسڪا ٽائيم سڏجن ٿا. باقي 48 رياستون جيڪي هڪ پيس ۾ آهن، اتي اسان جي ملڪ پاڪستان يا انڊيا، ملائيشيا، ايران، جپان وانگر هڪ وقت هجڻ بدران چار ٽائيم آهن. مثال طور اسان وٽ پاڪستان ۾ صبح جا اٺ هوندا آهن ته انڊيا ۾ ساڍا اٺ ۽ بنگلاديش ۾ نو. اهو ان ڪري جو ڍاڪا، دهلي ۽ ڪراچي وغيره جي وچ ۾ وڏو فاصلو آهي ۽ هڪ شهر کان ٻئي شهر تائين سج جي روشني پهچڻ ۾ اڌ ڪلاڪ ڪن لڳائي ٿي. اهڙي طرح آمريڪا (USA) ايڏو وڏو آهي، جو نيويارڪ کان لاس اينجلس تائين سج نظر اچڻ ۾ چار ڪلاڪ لڳيو وڃن. يعني اڄڪلهه هتي صبح جو جنهن وقت سج نظر اچي ٿو (يعني سج اڀري ٿو) ان وقت هتي نيويارڪ ۾ صبح جا ڇهه ٿي رهيا هوندا آهن. ان وقت پاڪستان ۾ شام جا ٽي ٿي چڪا هوندا آهن، جو پاڪستان ۽ آمريڪا جي هن اوڀر واري حصي ۾ نو ڪلاڪن جو فرق آهي. يعني ڪراچي يا حيدرآباد ۾ جيڪو نئين ڏينهن جو سج نمودار ٿئي ٿو، اهو هتي نون ڪلاڪن بعد نظر اچي ٿو ۽ لاس اينجلس (ڪئليفورنيا) تائين پهچڻ ۾ هن کي ٻيا به چار ڪلاڪ لڳيو وڃن. ان ڳالهه مان به اندازو لڳائي سگهجي ٿو، ته هي ملڪ ڪيڏو وڏو آهي ۽ آهي به ته 48 ملڪن جو جهڳٽو جنهن جون ڪيتريون ٽيڪساز جهڙيون رياستون، اسان جي سڄي ملڪ کان وڏيون آهن.
بهرحال ان حساب سان هتي (يعني هنن 48 رياستن ۾) چار ٽائيم زون ٺاهيا ويا آهن، جيڪي هن ريت آهن:
• ايسٽرن ٽائيم.
• سينٽرل ٽائيم.
• مائونٽين ٽائيم.
• پئسفڪ ٽائيم.