آمريڪا جي خوبصورت هڊسن ندي
ويرازانو برج کان وٺي خبرناهي ڪيتريون پليون، هن نديءَ مٿان آهن. جتي ويرازانو برج آهي، اتي سمجهو ته هيءَ ندي هڊسن Hudson اچيو ٿي ختم ٿئي، پوءِ هن جو پاڻي ائٽلانٽڪ سمنڊ ۾ مليو وڃي ٿو. هڊسن نديءَ ج نالو هينري هڊسن نالي هڪ انگريز جهازران Navigator تان آهي، جيڪو 1609ع ۾ Half Moon نالي جهاز تي پاڻ سان ويهارو کن خلاصي کڻي، هيٺان ڪيوبا وٽان نڪتو هو ته چين ٿو وڃان. هن پنهنجي دماغ ۾ جيڪا چين لاءِ شارٽ ڪٽ اختيار ڪئي، اها کيس چين ته ڇا آفريڪا به نه وٺي وئي، هو هتي ئي آمريڪا وٽ ڀٽڪندو رهيو ۽ اچي هڊسن نديءَ جي ڇوڙ وٽ پهتو هي ندي ويڪري ۽ Navigable ۽ هجڻ ڪري هن کي احساس ئي نه ٿيو هو ڪنهن نديءَ جي منهن وٽ پهچي ويو آهي. هو ان کي سمنڊ جو حصو سمجهي يا ڇين جي ڪاندي سمجهي اڳتي وڌندو رهيو ۽ 150 ميل وڌيڪ طي ڪرڻ بعد جڏهن هو اڄ واري الباني ۾ پهتو ته پوءِ ان کي احساس ٿيو ته هيءَ ڪا ندي ئي ٻي آهي ۽ ان کان پوءِ وڃي هن نديءَ تي نالو ئي هڊسن ندي پبجي ويو. ڇا ته سکر ڏينهن هئا، جڏهن ههڙا سڄڻ سفر تي هليا ٿي. غلطين ڪرڻ بدران به ماڻهن کي ڀلا لڳا ٿي ۽ صحيح هنڌ بدران غلط هنڌ پهچڻ تي کين Explanation Call يا نوڪريءَ مان ڪڍڻ بدران، سندن نالي ڌرتيون، نديون، بندرگاهه ٿي ويا ٿي. بهرحال ٽن ڏينهن ۾ جهاز اڄ جهڙا ارام وارا ۽ ماڊرن نه هئا. سڙهن ۽ چپن تي ٻيرا هاڪاريا ويا ٿي. اڄ جي کاڌي پيتي ۽ ٻين سهوليت بدران تن ڏينهن ۾ انهن گهاٽن جهنگلن مان وهندڙ ندين ۾ مڇرن ۽ ٻين جيتن، هنن جهازين کي پٽيو ٿي. بيمار ٿيڻ تي ڪا دوا درمل يا ڦڪي ستي نه هوندي هئي. ان ۾ ڪو شڪ ناهي ته اسان فقط انهن جو تفصيل ڄاڻون ٿا، جن جهازين کي ڪنهن ٻيٽ جي مهمان نواز جوان ڇوڪرين چمين ۽ ڀاڪرن سان آڌڏرڀاءُ ڪري، سندس زندگي ڀر جون غلام ٿي رهيون ٿي ۽ اسان جا جهازي ماريءَ وانگر پنهنجا ڪک ياد ڪري وطن ورڻ جي وائي آلاپڻ بدران، سڀ ڪجهه وساري ان ٻيٽ تي رهي پيا ٿي، پر اهڙا تمام ٿورڙا خوش نصيب، گهڻي ڀاڱي اسان جا جهازي ڀائر ڌارين ڌرتين جي جنگلي قبيلن حوالي ٿي کاڄي ويا ٿي. هنن کي ڦودني جي پنن ۽ گوبي بصرن سان گڏ ٽهڪندڙ پاڻيءَ جي وڏي ديڳ ۾ وجهي رڌڻو ويو ٿي. ڪيترن هنڌن تي ته اهڙا آدم خور قبيلا رهيا ٿي جن انگريزن جهازين کي بنا رڌڻ جي کائي کپائي ڇڏيو ٿي ۽ جڏهن هو موٽن ئي نه ته سندن بدنصيبي جا قصا ڪهاڻيو ڪير ٻڌائي ورلي ڪو خلاصي ڀڄي نڪرڻ ۾ ڪامياب ٿيندو هو ته اهو اچي باقي ساٿين جون خبرون ڪندو هو.
هيءَ ندي چار هزار فٽن جي بلنديءَ تان Adirondack نالي جبلن تان شروع ٿئي ٿي ۽ اٽڪل 315 ميلن جو فاصلو طئي ڪري، مئن هٽن (نيويارڪ) وٽ اچيو دنگ ڪري. اڳ زماني ۾ نه موٽر ڪارون هيون، نه پڪا رستا، ماڻهن جو سگفر ٻيڙين رستي ٿيندو هو ۽ ملڪ جي اندورني حصن ۾ ٻيڙين رستي پهچندا هئا. هيءَ هڊسن ندي هتي جي اصلوڪن باشندن Natrive Americans لاءِ سفر جو اهم روت هئي. يورپين جي پهچڻ تي هنن لاءِ به هيءَ ندي سفر لاءِ اهم ثابت ٿي. هن نديءَ ذريعي هنن ملڪ جي اندروني حصن تائين پهچي واپار وڙو ڪيو ٿي. هيٺ ڏکڻ ۾ مسي سپي ندي به هڪ اهم ندي آهي ۽ هن هڊسن نديءَ کان به تمام گهڻو ڊگهي آهي پر مسي سپي ندي اٽڪل ٻه سؤ سال رکي پوءِ سفر جوڳي ثابت ٿي.
ان ۾ ڪو شڪ ناهي ته هڊسن ندي قدرتي طرح سهڻي آهي، ٻنهي پاسن کان جنگل، جبل ۽ رڻ پٽ هن کي سونهن بخشين ٿا ۽ ان سونهن جي ئي ڪري ڪيترا ماڻهو هن نديءَ کي “America`s Rhine” سڏين ٿا. ڪنهن شاعر هن هڊسن نديءَ لاءِ چيو آهي؛
Water flows from high in the mountains,
Water runs deep in the Warth.
Airaculously, Water comes to us,
And sustains all life.
هڊسن ندي نيويارڪ رياست جي وچ ۾ بائونڊريءَ جو ڪم ٿي ڏئي هڊسن ندي ٽپڻ لاءِ ڪيتريون پليون ۽ سرنگهون (Tunnels) آهن. ندي4 جي هيٺين حصي جي ويڪر وڏي هئڻ ڪري، جيڪي پليون ۽ سرنگهون ٺاهيون ويون آهن، اهي اڄ به انجنيئرنگ جا ڪارناما آهن، جن مان هڪ ويرازانو آهي ان کان علاوه جارج واشنگتن برج، لنڪن ۽ هالنڊ ٽنل پاٿ (PATH)۽ پينسلوانيا ريل روڊ ٽيوب، هن نديءَ مٿان يا تري کان گهڻو هيٺي گذرن ٿا. واٽر فورڊ وٽ Troy_Waterford پل هن نديءَ مٿان پهرين پُل هئي. جيڪا 1809ع ۾ شروع ٿي .
Rensselaer ۽ سراتوگا ريل روڊ 1835ع ۾ شروع ٿيو، جڏهن ريل کي گهڙا ڇڪيندا هئا. گرين آئلنڊ برج به اوائلي پلين مان هئي جيڪا هن نديءَ مٿان اڏي وئي.