3
اسان جي پروگرام ۾ سلسلو هلندو هيو ”ترت امداد“، اهو سلسلو هڪ ڪتاب مان، آءٌ پڙهي ٻڌائيندو هيس. پر مون کي هڪ شرارت سُجھي، تنهن ڪري جيئن ئي گانو ختم ٿيو، مون ڪمپئيرنگ ڪندي چيو ”توهان نغمو ٻڌو ٻول هيا....جا ۽ آواز هيو...۽ هاڻي توهان جي لاءِ سلسلو پيش ڪجي ٿو ”ترت امداد“ ۽ ٻڌائيندو منور علي (پروڊيوسر )“، ائين چئي ڪتاب کڻي منور کي ڏنم. مان پنهنجي جملي تي مرڪي رهيو هيس ڇو جو هو ذهني طرح تيار نه هيو. هن ڪتاب کڻي ڪجھه پل مون کي ڏٺو ۽ پوءِ پڙهڻ شروع ڪيائين ”اڄ هن سلسلي جو موِضوع آهي ”چريائپ جو دورو“، جيڪو اسان جي ڪمپيئر کي پيو آهي ...“ هُن جو جوابي جملو به سٺو هيو. هُن پڙهيو ته،”جيڪڏهن ڪنهن شخص کي چريائپ جو دورو پوي ته، ان سان ميٺ محبت سان ڳالهائجي،“ منور پڙهي پورو ڪيو ته مان ڪمپيئرنگ ڪندي چيو،”اوهان سلسلو ترت امداد ٻڌو، جيئن توهان کي منور ٻڌايو ته چرئي ماڻهوءَ سان مِيٺ محبت ۾ هلڻ گھرجي، بالڪل ايئن، جيئن مان هن سان هلندو آهيان“ ٻئي ڏينهن تي فرخ کي، منهنجي لاءِ تو لکي ڏنو”چرين سان ميٺِ محبت سان هلڻ گھرجي، جيئن مان توهان سان هلندي آهيان“ ۽ منهنجي چهري تي مرڪ جا چنڊ اڀري آيا.
پروگرام ۾ عجيب و غريب خط ايندا هئا، جن مان گھڻو مواد ڇوڪرين جو هوندو هيو. ڇوڪرين مان پنجهتر سيڪڙو ته انهن ئي جا لکيل هوندا هيا، باقي پنجويهه سيڪڙو مردن جا هوندا هيا، جيڪي ڇوڪرين جي نالي سان لکندا هيا، سندن خيال هو ته ايئن ڪرڻ سان خط جلد پروگرام ۾ شامل ٿيندو. جنهن ۾ ڪنهن حد تائين هُو حق بجانب به هيا. انهن خطن ۾ ڪڏهن ڪا ڇوڪري لاڪيٽ موڪليندي هئي، ڪڏهن اسان جو نالو رومال تي ڀري موڪليندي هئي، ڪنهن خط ۾ رومانس ڀريل هوندو هيو ته ڪنهن خط ۾ دعائون مليل هونديون هيون. ڪي ٻار ”انڪل“، ”چاچي“،”مامي“ ۽ ”ادا“ جي نالي سان لکندا هيا ته ڪي وڏا ”پٽ“ سمجھي خط لکندا هيا. هڪڙي خط منور ۽ مون کي ڏکوئي ڇڏيو. ”منهنجي ڀاءُ جو ايڪسيڊنٽ ٿي پيو هو، جنهن ۾ سندس ٻئي اکيون ضايع ٿي ويون آهن. هاڻي هُن جي تفريح صرف ريڊيو ٻڌڻ آهي. هو توهانجو پروگرام شوق سان ٻڌندو آهي ۽ مون کي توهان ڏانهن خط لکڻ لاءِ مجبور ڪيو اٿائين.“ خط پڙهي اسٽوڊيو جي سموري ٿڌ اسان جي هڏن ۾ گھري وئي هئي. ٻئي ڏينهن پنهنجي پروگرام جي شروعات ان خط سان ڪئي ۽ اهو پروگرام ان جي نالي ڪيوسين ”اڄ جو پروگرام ان نابين شخص ۽ ٻين اهڙن شخصن جي نالي ڪيون ٿا، جن جي اکين ۾ روشني ناهي، پر هنن جو اندر اسان کان وڌيڪ روشن آهي.“
هڪڙو ٻيو خط مليو، جيڪو گارين سان ڀريل هيو. منور اهو خط پڙهي جواب ۾ چيو ته ”هنن ڀائرن شڪايت ڪئي آهي ته سندس خط پروگرام ۾ شامل نه ٿا ڪيا وڃن ۽ وڌيڪ هنن ڀائرن اسان کي دعائون ڏنيون آهن، ڀائرن جي مهرباني، موٽ ۾ اسان به کين ساڳيون دعائون ڏيون ٿا.“
هڪ خط مليوــــــ
”جناب پروڊيوسر صاحب !
توهان جو پروگرام ٻڌندي آهيان، پروگرام سٺو آهي پر هڪڙي خرابي اٿس، اها خرابي آهي ڪمپيئر، جيڪو لڳي ٿو دم جو مريض آهي، ڇو جو ان جي ساهه کڻڻ جو آواز مائيڪ منجهان ڪنهن ريل جي انجڻ جي آواز وانگر اچي ٿو، هو صرف پنهنجي تعريف جا ۽ مائٽن جا خط پڙهي ٿو، مهرباني ڪري ان طرف ڌيان ڏيندا. ٻيو ته ريڊيو جي پنهنجي واڙِي آهي ڇا؟ جنهن ۾ ڀاڄيون توهان جي ٻڌايل اگھن تي ملن ٿيون، انهن اگھن تي مارڪيٽ ۾ ملڻ ته مشڪل آهن.
پروديوسر ۽ ڪمپئير پنهنجا نياپا مائيڪ ذريعي ڏين ٿا. انهن جي نظرداري ڪيو. مائيڪ کي ٿورو آهستي ريڙهيندا ڪيو نه ته ايئن لڳندو آهي ڄڻ ڪو زلزلو يا طوفان اچي ويو آهي. چـڱو، وري ٻئي ڀيري ــــــ
مِس خيرپور اِن ايڪشن.“
خط پڙهي، مان پروڊيوسر کي چيو ته اهو ساحره جو آهي. هو به توسان ڪجھه ڏينهن اڳ مليو هو. اهڙي نموني تون مِس خيرپور اِن ايڪشن جي نالي سان خط لکڻ لڳينءَ .
تنهنجي خط مطابق، حقيقت ۾ به پروڊيوسر ۽ ڪمپيئر پنهنجا نياپا مائيڪ ذريعي پهچائيندا هيا. جيئن هڪ پروڊيوسر کي جڏهن به پنهنجي محبوبا جو خط ملندو هو ته پروگرام ۾ غزل وڄائيندو هو ـــ
”تنهنجواڄ خط جيئن مليو،
ساهه منهنجي سرير پيو آهي“
جيڪڏهن محبوبا ملڻ ۾گھڻا ڏينهن لائيندي هيس ته گيت هلائيندو هو
”تو ڇو لاتي آهي دير“