4
تنهنجي منهنجي دوستي اڃان انهن حدن ۾ داخل نه ٿي هئي جو تون مون کي ڪنهن سان ملڻ کان روڪي سگھين. هونئن به مان، ان ڳالهه جي خلاف آهيان ته جيئري جاڳندي ماڻهوءَ کي پنهنجي ملڪيت بڻائي ڇڏجي. ان ڪري سڀني سان هڪ جھڙو رويو رکندو هيس ۽ سڀني کي پنهنجو دوست سمجھندو هيس. پر تنهنجي ڪوشش اِها هوندي هئي ته توکي ٻين کان مٿاهون ڪيان.
توکي، منهنجي ان ڳالهه تي به چِڙ هئي ته مان سڀني کي ايترو پيار ۽ ايترو ٽائيم ڇو ٿو ڏيان. مان چوندو هيس ته جنهن کي به اسان جي ساٿ جي ضرورت هجي ان کي ڏجي، خاص ڪري اسان جي معاشري ۾ عورتن کي حيثيت نه ٿي ڏني وڃي. هن جي ذهن ۾ ڪيئي خيال ۽ خواب اچن ٿا، پر گھرن جو ماحول ايترو آزاد ناهي جو کُلي ڳالهائي، ڪنهن مسئلي تي راءِ يا بحث ڪري سگهي. ڪوئي هن جي ڏک ۾ ڀاڱي ڀائيوار ٿئي، عورتون هميشه ڊِنل پکي جيان رهن ٿيون، ان لاءِ منهنجي ڪوشش اها هوندي آهي ته ڇوڪرين کي دوستيءَ جو احساس ڏياري انهن سان ڀاڱي ڀائيوار ٿجي. تون چوندي هئينءَ ته ماڻهو کي سهارن تي ڀروسو نه ڪرڻ کپي پر پنهنجي پاڻ تي ڀروسو رکي، پُر اعتماد نموني جيون جي راهه تي هلندو رهي هڪ ڀيري تو چيو هو
”مان تنهنجي ان جذبي کي Appreciate ڪيان ٿي، تون ماڻهن جون ضرورتون پوريون ڪندو آهين“
”مان خوشنصيب آهيان جو ڪنهن کي سهارو ڏيان ٿو، عارضي ئي سهي !“
”تون ٻين کي سهارو ڏيندو آهين، پر ڪڏهن اهو سوچيو اٿئي ته زندگيءَ جي حقيقت طرف وڌندڙ فقير جي ڪشڪول ۾ سهاري ۽ رحم جي خيرات وجھي. هن کان زندگي گھارڻ وارو حق کسي وٺين ٿو، تون ڪيستائين پنهنجو پاڻ کي ۽ ٻين کي سهارن جو فريب ڏيندين؟“
”مونکي ڏک آهي ته تون، مون کي غلط سمجھين ٿي، مان ڪنهن کي به سهارن جو فريب نه ڏيندو آهيان. فريب کان مون کي ايتري ئي نفرت آهي جيتري ڪنهن عورت کي پهاڄ کان“
”توکي کپي ته ماڻهن کي ڪمزور سهاري بجاءِ حوصلو ۽ همت ڏي، ۽ انهن کي اڪيلي سر منزل طرف وڌڻ جي جرئت ڏي.“
”مان ته هميشه اڳلي جي ضرورت سمجھي پوءِ سهارو ڏيندو آهيان، سهارو به اهو جيڪو حوصلو پيدا ڪري“
”اسان اڳلي کي پنهنجي ڪلهي تي ڪنڌ رکائي، روشني ڏيکاري، هُن کي روشني حاصل ڪرڻ کان محروم رکون ٿا، هو سڄي عمر اسانجي سهاري جي اميد تي اکيون بند ڪري هلندو آهي ۽ جڏهن اک کوليندو آهي، ته اسانجي نظر نه اچڻ تي ڀورا ڀورا ٿي پوندو آهي. هن جي همت ۽ قدم جواب ڏئي ڇڏيندا آهن“
”چيم نه ته، انسان جو وجود بي معنى آهي ۽ ان کي معنى ڏيڻ لاءِ ڪائنات ۾ مختلف ديون کي شڪست ڏئي پنهنجين شهزادين کي آزاد ڪرائي ٿو. پر ڪڏهن ڪڏهن هو نِستو ٿي پوي ٿو ۽ هن کي ٻئي جي سهاري ۽ ساٿ جي ضرورت پئي ٿي“
“ساٿ ڏيڻ ٻي ڳالهه ۽ سهارو ٻي شي“
”ڪن حالتن ۾ ساٿ سان گڏ سهارو به ڏيڻو پئي ٿو، جيئن ڪنهن جي ڄنگھه ڀڄي پئي ۽ مان ضد ڪيانس ته گھمي ڏيکار، ڇا اهو صحيح آهي؟ ها، ايئن ڪري سگھجي ٿو ته ڪجھه ڏينهن جي لاءِ کيس گھوڙيءَ جو سهارو ڏئي هلڻ لائق بڻائي، پوءِ کانئس گھوڙي کسي ڇڏجي“
”مان چوان ٿي ته جيڪڏهن انسان ڪنهن کي سهارو ڏي ته، ڪڏهن به جدا نه ٿيڻ وارو يقين به ڏي“
”ٽرين، سدائين هر ماڻهوءَ سان ساڻ نه هلندي آهي پر مسافر کي منزل تائين پڄائڻ هُن جو ڪم آهي“
”بهرحال، بحث ته اڃا به ڪري سگھجي ٿو، پر منهنجي ڳالهه تون ڪڏهن نه مڃيندين. باقي هڪ ڳالهه چوانءِ ته، رشتو ٺاهڻ سولو آهي پر نڀائڻ ڏکيو“