رايل هالووَي يونيورسٽي
برطانيا جي سترهين معياري يونيورسٽي آهي
برطانيا واري رايل هالووي يونيورسٽي جي قصي کان اڳ مان چاهيان ٿو ته توهان سان هن يونيورسٽي جي باني جو بلڪل مختصر پر اتساهيندڙ احوال شيئر ڪندو هلان جنهن مان اوهان اندازو لڳائي سگهندئو ته ماڻهو جيڪڏهن محنت جي ذريعي چاهي ته ڇا ڪجهه نه ٿو ڪري سگهي ۽ ٻي ڳالهه اها ته ماڻهوءَ جي مهانتا جو سبب سندس پئسو ۽ ٻي ڌن دولت ئي نه پر سندس لاکيڻو ڪردار ۽ زندگيءَ جي ٻين ڪيترن ئي روشن ۽ مثبت پهلوئن سميت سندس پاران ڪمايل اضافي پئسي جو جائز ۽ عام ڀلائي وارن ڪمن تي استعمال پڻ هجي ٿو.
رايل هالووي يونيورسٽي جو باني “ٿامس هالووي” انگلينڊ جي محنتڪش خاندان سان تعلق رکندڙ هڪ اهڙو “ خود ساخته” يا “سيلف ميڊ” شخص هيو جنهن پنهنجي سخت محنت ۽ جانفشانيءَ ذريعي نه رڳو پاڻ ۽ پنهنجي خاندان کي خوشحال ۽ مستحڪم بڻايو پر محنت سان ڪمايل پنهنجي دولت جي مثبت استعمال ذريعي انسانذات جي ڀلائي ۽ سماج جي سڌاري لاءِ ڪم ڪري تاريخ جي ورقن ۾ امر ٿي ويو. سندس پاران قائم ڪيل رايل هالووي يونيورسٽي پڻ سندس عظيم ڪمن مان هڪ آهي، جنهن جو بنياد سندس نالي پٺيان “هالووي ڪاليج” جي حيثيت سان 1886ع ۾ پيو هيو. ٿامس هالووي سن 1800ع ۾ انگلينڊ ۾ پئدا ٿيو هن جو پيءَ انگلينڊ سرڪار جو هڪ ننڍڙو ملازم هيو ۽ نوڪري تان رٽائر ٿيڻ کان پوءِ هن هڪ بيڪري قائم ڪري پنهنجي خاندان لاءِ گذر سفر جو ذريعو ڪڍي ورتو هيو. ٿامس هالووي پڻ شروعاتي طور پنهنجي پيءَ جي قائم ڪيل بيڪري تي ئي ڪم ڪندو هيو پر پوءِ مختلف جڳهن تي نوڪريون ڪندو آخرڪار وڃي لنڊن ۾ دوائون وڪڻڻ جو ڌندو شروع ڪيائين. هن خاص طور تي زخمن جي علاج لاءِ پنهنجي هڪ ساٿي فليڪس البينولو جي مدد سان هڪ ملم ۽ هاضمي جون گوريون تيارڪري ان جي زوردار ايڊورٽائيزمنٽ ڪئي جنهن ڪري اها ملم مارڪيٽ ۾ تمام گهڻو مقبول ٿي جتان هن تمام گهڻو ناڻو ڪمايو ۽ وڏو امير ٿي ويو. خوشحال ٿيڻ کان پوءِ ٿامس هالووي پنهنجي قومي فرض کان غافل ڪو نه ٿيو هو تنهنڪري هن پنهنجي ڪمايل ان رقم جو ڪجهه حصو پنهنجي قوم جي ٻچن جي تعليمي ڀلائي ۽ عام ماڻهن جي صحت ۽ چڱ ڀلائي لاءِ خرچ ڪرڻ کي پنهنجو فرض پئي سمجهيو. ان جذبي تحت هن همراهه پنهنجي محنت سان ڪمايل ناڻي جو وڏو حصو انگلينڊ ۾ عام ڀلائي جي ٻن ادارن قائم ڪرڻ تي خرچ ڪيو. انهن ادارن ۾ هڪ وچڙندڙ ۽ ڊگهي عرصي وارن مرضن جي علاج لاءِ “ هالووي سينٽوريم” هيو جيڪو هن انگلينڊ جي ڪائونٽي “سَري” جي هڪ شهر “ورجينيا واٽرس” ۾ جوڙايو ۽ ٻيو “رايل هالووي ڪاليج” هيو جيڪو “سَري” ڪائونٽي جي ئي هڪ ٻئي شهر “اگم” ۾ “مائونٽ لِي اسٽيٽ” ۾ قائم ڪيو. هي ڪاليج بعد ۾ وڌي ويجهي هالووي يونيورسٽي بڻيو. ٿامس هالووي پنهنجن انهن ٻنهي ادارن کي پنهنجي طرفان “ قوم لاءِ هڪ تحفو” سڏي سرهائي محسوس ڪندو هيو.
انگلينڊ جي ان مخير شخص ٿامس هالووي جي نالي پٺيان مشهور رايل هالووي يونيورسٽي آف لنڊن (Raoyal Holloway University of London)کي دنيا جي مشهور معياري درسگاهن مان هڪ ليکيو وڃي ٿو. هي يونيورسٽي هاڻي سرڪار جي سرپرستيءَ هيٺ ڪم ڪري رهي آهي. هن جي جي شروعات صرف عورتن لاءِ هڪ معياري ڪاليج جي حيثيت سان ٿي هئي جنهن لاءِ 1879ع ۾ ٿامس هالووي وڏي انداز ۾ ڦنڊ ڏنو هيو. هن جو افتتاح برطانيا جي راڻي ڪوئين وڪٽوريا ڪيو هو. سن 1900ع ۾ هالووي ڪاليج کي يونيورسٽي آف لنڊن جو ميمبر بڻايو ويو، جيڪا هن ڪاليج کان چند ميلن جي مفاصلي تي واقع هئي. 1945ع کان وٺي هن ڪاليج ۾ مڙد شاگردن کي به داخلائون ڏيڻ جو آغاز ڪيو ويو. 1985 ۾“ بيڊفورڊ ڪاليج” کي هالووي ڪاليج ۾ ضم ڪري هن جو نالو “رايل هالووي ائنڊ بيڊفورڊ نيو ڪاليج” رکيو ويو. بعد ۾سندسجو درجو وڌائي کيس “رايل هالووي يونيورسٽي” بڻايو ويو. ٽائيمز هائير ايدوڪيشن ورلڊ يونيورسٽي رئنڪنگ جي 2014ع واريسروي مطابق هي برطانيا جي سترهين معياري يونيورسٽي آهي. هتي فزڪس، ارٿ سائنس، انٽرنيشنل ريليشنس، ميڊيا آرٽس، انفارميشن سڪيورٽي وغيره ۾ ٿيندڙ ڊگري ڪورسن کي دنيا ۾ وڏي قدر جي نگاهه سان ڏٺا وڃن ٿا.
رايل هالووي يونيورسٽي مجموعي طور تي ٽن فئڪلٽين تي مشتمل آهيجهڙوڪ؛ فئڪلٽي آف سائنس، فئڪلٽي آف آرٽس ائنڊ سوشل سائنسز ۽ فئڪلٽي آف مئنيجمنٽ، ايڪنامڪس ائنڊ لا. انهن ٽنهيفئڪلٽين ۾ ڪمپيوٽر سائنس، بايولاجيڪل سائنس، ارٿ سائنس، جيوگرافي، اسڪول آف مئٿميٽڪس، فزڪس، اسڪول آف فزيولاجي، ڪلاسڪس، ڊراما ائنڊ ٿئيٽر، فلاسافي، انگلش، هسٽري، يوروپين اسٽڊيز، ميڊيا آرٽس، ماڊرن لئنگئجز، ميوزڪ، ڊپارٽمنٽ آف ڪلچرس، پاليٽڪس ائنڊ انٽرنيشنل رليشنس، سوشل ورڪ، ايڪنامڪس، اسڪول آف مينيجمنٽ ۽ ڊپارٽمنٽ آف لا، ڪرمنالاجي ائنڊ سوشالاجي اچي وڃن ٿا.
رايل هالووي يونيورسٽي جي جديد لئبريري سسٽم ۽ يونيورسٽي جو ريڊيو ۽ ٽي وي سسٽم شاگردن جي ڄاڻ لاءِ وڏو مواد ميسر ڪن ٿا. “هالوي يونيورسٽي اسٽوڊنٽس يونين” ۽ مختلف ڪلب يونيورسٽي جي انتظاميا جي سهڪار سان شاگردن جي ذهني، ۽ جسماني تفريح لاءِ انٽرٽينمنٽ جا پروگرام ۽ اسپورٽس ايوينٽس منعقد ڪندا رهن ٿا.جيڪڏهن ڪو نوجوان هن يونيورسٽي مان تعليم پرائڻ جي خواهش رکي ٿو هو پنهنجي پسند جي تدريسي شعبي ۾داخلا بابت وڌيڪ معلومات يونيورسٽي جي ويب سائيٽ تان به حاصل ڪري سگهي ٿو.
(ڪاوش مڊويڪ مئگزين، 21 آڪٽوبر 2015)