استاد پاران ڀيٽا
سائين لائق منهنجو تمام ويجهو دوست، ڪئين مستيون، ڀوڳ، علمي بحث سائينءَ سان هوندا هئا. اسان جي وچ ۾ سائين حيدر علي خان ڳانڍاپو هوندو هو، سائين لائق جي دعويٰ هوندي هئي ته آئون توکان سينئر شاگرد آهيان، جيڪا درست هئي. لائق ويو هليو، اسان کي وڃڻو آهي، دنيا پئي هلندي. فيض نظاماڻي، ٽنڊو قيصر
سائين لائق سنڌي اسان جو ٽريننگ ڪاليج فارمين جو ساٿي ۽ بهترين دوست هو. اسان کيس تدريسي سرگرمين سان گڏ تاريخي ”اخبارِ تعليم“ جي اشاعت سندس حوالي ڪئي. ان کانپوءِ لاڳيتو سنگت رهي. حيدر علي لغاري صاحب ۽ اُن جي سنگت ۾ گهڻيون ڪچهريون ۽ نظرياتي بحث ٿيندا هئا. سائين هڪ خاموش ۽ نهٺي طبيعت جو مالڪ، سدائين سڪون سان ملندو ۽ مُرڪندو رهندو هو. اسان جو ساڻس هڪ استاد جي رشتي ۾ ساٿ رهيو ۽ ساڻس صرف استاد سائين لائق سان ئي شناسائي رهي ۽ رهندي آئي.
الله کيس پنهنجي جوار رحمت ۾ جاءِ عطا فرمائي ۽ سندس لواحقين کي صبر جميل ۽ برڪتون عطا ڪري، اسان جو دعائون سندس ٻچن لاءِ رهنديون، شال! کين رب پاڪ هر ڪوسي واءُ کان بچائي.
سيد شير شاهه، رٽائرڊ پرنسپال ٽريننگ ڪاليج فارمين حيدرآباد، سنڌ
سائين لائق ڏنو سنڌي بيشڪ هڪ لائق انسان هو، هن سان جيڪو مليو، سو هن جي محبت جي دام ۾ ڦاسي ويو، خوش خلق، خوش مزاج، چلولو ۽ ارڏو انسان پنهنجن دوستن جي دل تي نقش رهيو ۽ رهندو.
اسان 1963ع ۾ ٽريننگ ڪاليج (فارمين) حيدرآباد ۾ هڪ ئي ڪلاس ۾ ٽريننگ حاصل ڪئي، اسان تي سائين حيدر علي خان تاج پور واري جو دست شفقت هو، اسان سائين حيدر علي خان جي صحبت ۽ شاگرديءَ ۾ رهي ڪافي ڪجهه حاصل ڪيو.
اڄ محترم لائق سنڌي اسان ۾ موجود نه آهي، پر سندس يادون هميشه ياد رهنديون، الله کيس جوار رحمت ۾ جاءِ ڏئي ۽ سندس پونئيرن کي صبر جميل عطا فرمائي. آمين ثم ’آمين‘
جَرَ تي ڦوٽو جيئن لهرن لڳي اڌ ٿئي،
تون پڻ آهين تيئن، دُنيا ۾ ڪو ڏينهڙو.(شاهه)
علي مراد مشوري، هٽڙي.
سائين لائق هميشه حق جو پاسو وٺڻ وارو، سچ جو رکوالو، هميشه سچ لکيائين، سچ ڳالهايائين، مون سان ته الستي محبت هيس، اسين گڏ پرائمري ماستر هياسين، 1962ع کان جيڪو رستو رهيو، اُن کي آخر تائين نڀايائين. سائين جهڙا ماڻهو صدين ۾ پئدا ٿيندا آهن، دعا آهي شال رب سائين سائين لائق کي جنت الفردوس ۾ جڳهه ڏي.
عبدالحنان ميمڻ
سائين لائق صاحب اسان جي علائقي جي محترم شخصيتن مان هڪ اعليٰ استاد هو. هن جو شعبو نه صرف ايجوڪيشن پر سياست به رهي. جيڪا نج مثبت انداز جي رهي. اميد آهي ته هن خاندان مان اهڙي قسم جون ٻيون ڪيتريون محترم شخصيتون پيدا ٿينديون. آمين.
ڊاڪٽر شفيع محمد ڪوري، ٽنڊو حيدر
سائين استاد محمد لائق تمام انمول هيرو هو، هن سان منهنجي پهرين ملاقات اسان جي ڳوٺ اڇي مسجد لڳ ٺارو شاهه ۾ ٿي، جڏهن سائين پهريون ڀيرو اسان جي ڳوٺ آيو ۽ مون سان ملاقات ٿي ته چيائين ته مشتاق اڄڻ کي سڏ ڪجو. مون چيو سائين هتي مشتاق اڄڻ ڪونه رهندو آهي، مون کي خبر نه هئي ته ساجن کي مشتاق چوندا آهن. جڏهن مشتاق کي چيو ته ساجن حيدرآباد کان ماڻهو آيا آهن چون ٿا ته مشتاق کي سڏي اچ سو اسان جي ڳوٺ ۾ مشتاق ته آهي ئي ڪونه چيائين ته منهنجو نالو ئي مشتاق آهي. بعد ۾ سائين اسان جي ڳوٺ ترسيو ۽ تمام گهڻي ڪچهري ٿي. اسان جون بعد ۾ حيدرآباد ۾ آفتاب اخبار ۾ سائينءَ سان ڳوٺ سڌار سنگت جي بهاني ملاقاتون ٿينديون هيون ۽ تمام گهڻيون ڪچهريون به ٿينديون هيون. سائينءَ جي جڏهن گذارڻ جي خبر پئي ته تمام گهڻو ڏک ٿيو ۽ دل کي آٿت ڏني ته هن فاني جهان مان سڀني کي هلڻو آهي. الله سائين سائين لائق جي پونئيرن کي صبر جي توفيق عطا فرمائي ۽ سائين لائق مرحوم کي جنت الفردوس ۾ جڳهه عطا فرمائي. آمين.
عبدالعزيز اڄڻ
ڳوٺ اڇي مسجد، تعلقو ڪنڊيارو، ضلعو نوشهروفيروز، حال رهندڙ وحدت ڪالوني حيدرآباد
ماڻهو سڀ نه سهڻا، پکي سڀ نه هنج،
ڪنهن ڪنهن ماڻهو منجهه اچي بوءِ بهار جي.
نزاڪت نظاماڻي، 19.01.2014
سائين لائق سنڌيءَ جي وفات سنڌي علم ۽ ادب جي ميدان ۾ هڪ وڏي کوٽ ۽ خلا پيدا ڪئي آهي، جيڪا شايد هڪ عرصي تائين ڀرجي نه سگهي، سائين جي وفات جي خبر ٻڌي ڪيترن ماڻهن مون سان منهنجي تعزيت ڪئي، بهتر هجي ها اگر عزرائيل سائينءَ جي بجاءِ منهنجي ايڊريس تي اچي وڃي ها، هڪ عالم ماڻهو وڌيڪ جي پوي ها.
دعا آهي ته الله سائين کيس جنت ۾ اعليٰ مقام عطا ڪري ۽ سندس پونئيرن کي ۽ سڄي سنڌ جي علم دوست ماڻهن کي سندس علم دوستيءَ کي اپنائڻ جي توفيق ڏي. آمين.
پروفيسر لائق ٿيٻو، ميرپورخاص 17.01.2014
سنڌ ڌرتيءَ اهڙا انمول هيرا پيدا ڪيا آهن، جن هميشه پنهنجي وطن سان محبت ڪري زندگي گذاري ڇڏي، سائين لائق ٿيٻو به انهن انسانن مان هو. هن جو وڇوڙي تي نه صرف سائينءَ جي خاندان کي نقصان پهتو آهي، پر سنڌي قوم کان هڪ سجاڳ پارکو ۽ محبت جومتوالو انسان کسيو.
ڌڻي در دعا آهي ته سائينءَ کي جنت الفردوس عطا ڪري ۽ پونيئرن کي سائين جي نقش قدم تي هلڻ جي توفيق ڏي. ’آمين‘
لياقت عزيز، 20.01.2014
سائين لائق صاحب سان واقفيت ڪوشش اخبار جي اڱڻ ۾ ٿي، جڏهن سپلا جي پريس واري ڪم سان لاڳاپيل رهيس، پوءِ سائينءَ سان ڪچهري ٿيندي هئي، ڪڏهن ريڊيو پاڪستان حيدرآباد جي حوالي سان، ڪڏهن استاد تنظيمن جي حوالي سان. هڪ لائق ۽ فائق ماڻهو هو، الله پاڪ کين جنت ۾ جايون ڏئي. دعاڳو: يعقوب چانڊيو
سائين لائق ٿيٻو منهنجو چاچو به ۽ وڏو ڀاءُ به هو. ننڍڙا هوندا هئاسين ته بابا تعارف ڪرايو ته ٻڌايائين ته هي اهو ماڻهو آهي، جيڪو مال چاري پڙهيو ۽ هاڻي لکيل پڙهيل ماڻهن جي صف ۾ شامل آهي، پر جڏهن زماني جي سمجهه آئي ته خبر پئي ته سائينءَ جو تعلق ادب جي دنيا سان به آهي ۽ ادبي صفحو سنڀالي ٿو، سائين سدائين ڀانيو ۽ اسان کي چيچ مان وٺي اچي ادب جي ميدان ۾ لاٿو، جڏهن به ملياسين ته سڄي گهرجي هڪ هڪ ماڻهوءَ جي باري ۾ خبر چار وٺي وري سڀني لاءِ چوندو هو ته سلام ڏجو. بس هاڻي يادون ئي آهن . الله کيس جنت الفردوس ۾ جاءِ ڏي. ’آمين‘ پروفيسر علي حسن خاصخيلي، ٽنڊوالهيار،
سائين لائق سنڌيءَ سان محبت ڀريو پراڻو تعلق هو، جهڙو نالو لائق هئس اهڙوئي لائق هو. انتهائي بيباڪ، نڊر سهڻو انسان هو. سائين جڏهن به ملندو هو ته چوندو هومانس ته سائين توهان ته Ever Green ماڻهو آهيو، سائين لاءِ دعاڳو آهيون ته رب پاڪ مغفرت ڪري. آمين.
دعاڳو: پروفيسر احمد نواز جوڻيجو، راهوڪي
سرور ڪائنات صلي الله عليه وآله وسلم جن جو ارشاد گرامي آهي ته پنهنجي ٻارن جا نالا سٺا رکو، ڇاڪاڻ جو انهن جو طبيعت تي اثر پوي ٿو. سائين لائق تي به واقعي انهيءَ حديث مبارڪ جو خوب اثر پيو. موري منگر جا سينگار هئا، خوش طبع، يارن جا يار ۽ قوم جا خدمتگار هئا. مون کان عمر ۾ وڏا هئا، پر ائين سمجھندو هئس ته هم عمر آهن. جڏهن به ملاقات ٿيندي هئي، پاڻ کان اولاد تائين خير خيريت معلوم ڪندا هئا. الله جل شانه هُو کان دعاگو آهيان ته سندس اولاد کي صبر جي توفيق ڏي.
ڪالهه پڻ ڪالهه هئي، اڄ پڻ ڏينهن ٻيو،
مڙهيءَ ۾ مدن چئي، ويهي ڪنگ ويو،
جـــــــــــــنهن ۾ ماڻ پيو، سا راهه رهندي ڪيترو.
الله سائين کين جنت الفردوس ۾ جاءِ ڏي ’آمين‘
پروفيسر علي اصغر ڏيٿو
سائين لائق ۽ آئون 1966ع ڌاري وڏيري مال خان ٿيٻي جي ڳوٺ ملياسين ۽ پوءِ ملندا رهياسين. سائين حيدر علي لغاري جيسين تاج پور ۾ رهيا، تيسين ته ساليانه ملاقات رهندي هئي پر حيدرآباد ۾ اچڻ کانپوءِ سائين لائق ۽ سائين لغاري صاحب سان ملڻ تمام ضروري هوندو. مون سڀ انهن کان پرايو ۽ انهن سان ونڊيو.
انسان پنهنجي خصلتن جي واديءَ ۾ جڏهن راسخ ٿي ويندو آهي، تڏهن سندس سڀ هاڪاري خوبيون سرهاڻ سموئي چوڏس سڳنڌ جو هڳاءُ وسائينديون آهن. سائين لائق هڪ اهڙو سڌي، چٽي، شخصيت جو مڪمل مصداق هو، جيڪو نهوڙيلن کي نماءُ ڏيندو هو. ڏکويلن کي ڏِک ويهاريندو هو، مونجهارن کي مقيد ڪري مسروريتون بهم پهچائيندو هو. اُها به ويل ويرم، گهڙي، ساعت ڪانه هئي سندس وجدان ۾ جنهن انسان ذات لاءِ پڄرڻ، پسرڻ ۽ سندن تدارڪ لاءِ هڙان وڙان دامي درمي، صلاح، پير ڀرڻ جهڙن جهروڪن ۾ پاڻ کي تحليل ڪري حاجتمندي نه ڪندو هو. هي ماڻهو ئي حقيقت ۾ انسان ٿيڻ جي اعليٰ منصب تي فائز ٿيڻ جو حقدار ٿيئي ٿو. دعائون، دم دلاسا، لڙڪ، ٿڌا ساهه هن ارپڻ کان هي گهڻو مٿاهون هو.
پروفيسر خادم حسين ميرجت، حيدرآباد.
محترم سائين لائق سنڌي صحافتي دنيا ۾ هڪ سچو ۽ کرو صحافي هو، جنهن هميشه حق ۽ سچ جو ساٿ ڏنو. آفتاب اخبار کان ويندي ڪوشش اخبار تائين سائين هميشه صحافتي دنيا ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو. ان کانسواءِ سائين هڪ سٺو استاد ۽ انسان دوست به هو. اسان جو دوست محمد اسماعيل ٿيٻو ان جو فرزند آهي. الله تبارڪ وتعالى ان کي صبر جميل عطا ڪري. سائين جيڪا واٽ قائم رکي، اميد ته اسماعيل به ان جي نقش قدم تي هلي ڳوٺ واسين جي ڏک سک ۾ گڏ هوندو. محمد علي لغاري
ليڪچرر سنڌي شعبو، قاسم آباد ڪاليج، حيدرآباد 16 جنوري 2014ع
سائين محمد لائق ٿيٻو هميشه مسڪرائيندڙ، نوجوان سوچ رکندڙ جهونو نوجوان هو. بنا سبب ۽ بلاوجهه هميشه محبت ونڊيندڙ شخص ۽ قومي سوچ ۽ ساده طبيعت ماڻهو هو.
الله سائين شل سندس لاءِ جنت الفردوس ۾ جاءِ مخصوص ڪري. آمين. پروفيسر سيد ميرل شاهه، دريا بيگ مغل حيدرآباد
اڄ نه اوطاقن ۾ طالب تنوارين،
آديسي اُٿي ويا، مڙهيون مون مارين،
جيڪي جيءَ کي جيارين، سي لاهوتي لڏي ويا.
سائين لائق سان اسان جي خاندان جا تمام پراڻا ناتا هئا. منهنجي والد صاحب حيدر علي لغاريءَ سان سائينءَ جو تمام قرب، عقيدت ۽ احترام وارو رشتو هو. مون ننڍپڻ کان سائينءَ کي بابا سائينءَ وٽ ڳوٺ تاجپور ۾ ايندي ڏٺو.
مون کي انهن ڏينهن ۾ ائين لڳندو هو ته ڄڻ سائين لائق اسان جي ئي فيمليءَ جو ڪو فرد آهي. پاڻ تمام قرب ۽ محبت ڏيڻ وارا انسان هئا. مون کي هميشه پنهنجو مرشد ڪري سڏيندا هئا ۽ اچڻ کانپوءِ چوندا هئا ته مرشد اڄ ڳاڙهو ٻوڙ ضرور کائبو. سائين لائق هڪ قابل استاد ۽ سنڌيءَ ٻولي جو تمام وڏو ڄاڻو هئو. سندن وفات سان سنڌي ادب ۽ صحافت ۾ هڪ وڏو خال پيدا ٿي ويو آهي، جيڪو شايد ئي ڀرجي سگهي. الله سائين کين جنت ۾ جايون ڏي. ’آمين‘دعاگو
اسرار لغاري، 18.01.2014
سائين لائق ٿيٻو اهڙو گنائتو فقير هو، جنهن سدائين مرڪون ورهايون، ڏات ورهائي ۽ ڏات وارن کي سڌاري سنواري اڳتي آندو، الله کيس مرهيندو. اهڙا ماڻهو وري الائي ڪڏهين ملندا.
عطا الله بخاري، 20.01.2014
مون ڏات انوکي آندي آ، ٿي تند وڙهي تلوارن سان،
ٽڪرايان پنهنجا گيت جڏهن، ٿو آئون سندءِ ديوارن سان،
ٿا تنهنجا ڀاري ڀُرج لُڏن، تون هيڻو آ هٿيارن سان.
پروفيسر اياز علي هاليپوٽو، حاجي خان ميتلو،
منٺار بروهي، ڪاشف ۽ انور 21.01.2014
سائين لائق سنڌيءَ جي ڇا ڳالهه ڪجي! سچ پچ ته هڪ عظيم انسان هو. منهنجي ساڻس آفتاب اخبار جي زماني کان وٺي محبت ۽ پريت هئي. ڪڏهن به همٿ هارڻ جي ڳالهه نه ڪيائين. سدائين حوصلي ۽ سچائيءَ سان جيئڻ ۽ لکڻ جا ڏس ڏيندو هو. سنڌي صحافت ۾ سندس خدمتون نمايان رهيون آهن. تمام گھڻن صحافين کان منفرد ۽ مختلف هو. سندس نالو صحافت ۽ محبت جي دنيا ۾ هميشه قائم رهندو. بهرحال سندس وڇوڙي سان ساڻس محبت ڪندڙن جي محبت جو خال ڏاڍو ڏکيو ڀربو. دعا آهي ته الله تعالى کيس جنت الفردوس ۾ جايون ڏي. آمين ثم آمين.
ممتاز علي لغاري، ليڪچرر بوائز ڊگري ڪاليج، سانگھڙ 16 جنوري 2014ع
گھوڙن ۽ گھوٽن جيئڻ ٿورا ڏينهڙا
سائين لائق سنڌ ڌرتي، سنڌي ٻولي، سنڌي سماج جو هڪ سچو عاشق ۽ مخلص ماڻهو اڄ اسان ۾ نه رهيو آهي. جسماني طور ڀلي هو اسان کان وڇڙي ويو هجي، پر سندس ڪم ۽ يادگيريون هميشه اسان جي وچ ۾ رهنديون. الله سائين سندس درجا بلندي ڪري ۽ پونئيرن کي صبر جي توفيق عطا فرمائي. ’آمين‘
پروفيسر عباس لغاري، سانگهڙ
محترم جناب استاد لائق ڏنو (سائين لائق سنڌي) جنهن پنهنجي سموري زندگي تعليم، سماجي ڀلائي ۽ خلق جي خدمت کي ارپي ڇڏي، پاڻ هڪ مڪمل استاد، رهبر، دوست ۽ فرض شناس انسان هئا، انسانيت سندس سڃاڻپ ۽ پرچار هئي، ڪڏهن به ڪنهن سان ”اڙي“ ڪري به نه ڳالهايائون، آءٌ جڏهن به ساڻس ڪنهن مسئلي تي گفتگو يا ڪا راءِ ۽ رهنمائي وٺندو هئس ته پان ان بابت گهري فڪر ۽ مڪمل نموري واضح حل ڪري سمجهائيندا هئا ۽ مونکي هميشه سندس لاءِ لطيف جي اها سٽ ياد اچي ٿي.
الله ڏاهي مَ ٿيان، ڏاهيون ڏک ڏسن.
الله تعاليٰ شال سائين جا ٻئي جهان موچارا فرمائي.’آمين‘
انجنيئر آسنداس، موري منگر
تحقيق االله جا دوست مَرن نه ٿا.
بلڪه اُهي مُنتقل ٿين ٿا هڪ گهر کان ٻئي گهر ۾.
سائين لائق ٿيٻو هڪ لائق انسان، صبر وارو، گهٽ ڳالهائڻ وارو اَمُن پسند، اَمن واريون ڳالهيون ڪندڙ پنهنجي ديس سنڌ سان گهڻي محبت رکندڙ مُحترم سائين جي ايم سيد جو عاشق، ننڍن نوجوانن کي همٿ ڏيارڻ وارو اسان کان جدا ٿيو آهي، جنهن جو اسان جي دل کي ڏاڍو ڌچڪو پُهتو آهي، اهڙا انسان تمام گهٽ ملندا آهن.
سائينءَ سان منهنجو اَدبي دُنيا ۾ واسطو ٿورو وقت ٿيو ته بدقسمتيءَ سان سائينءَ جو آواز گلي جي تڪليف سبب گهٽجي ويو، جنهنجي ڪري سائين جون گهڻيون ڳالهيون آئون سمجهي نه سگهيس، بحرحال سائين کي مون لکي ڏنو پني تي ته سائين ڪجهه پنهنجي زندگيءَ جون يادون لکي ڏيو ته آئون اسانجي والد صاحب اُستاد سيد حاجي الهڏنو شاهه بن مهر شاهه جي ڪتاب ”يادون منهنجو ڳوٺ ۽ پسگردائي“ جي ٻئي ايڊيشن ۾ ڇپرايان. پاڻ واعدو ڪيائون ته بلڪل آئون توهان کي لکي ڏيندس، جيئن ته اسانجو والد صاحب سندن به پيارو استاد هو ۽ پاڻ سندن ئي رهبريءَ ۾ رهيا ۽ تمام گهڻي ويجهڙائپ ۾ رهيا.
الله سائينءَ کان دعا آهي ته سائين لائق کي جنت الفردوس ۾ جڳهه عطا ڪري ۽ دنيا ۾ جيڪي خطائون انسانن کان ٿي وينديون آهن، پنهنجي حبيب جي صدقي معاف فرمائي. دعاگو
سيد افضل حسين شاهه، موري منگر