27
“ڇو نٿو اچي سگهان ڇا؟” عالي کيس ڀاڪر پائيندي چيو.
“تنهنجو ئي گهر آهي اچي سگهين ٿو.” شاهمير به هن کي ڀاڪر ۾ ڀريندي چيو.
“يار ڪمزور پيو لڳين ڏاڍو.” شاهمير پيرن کان منهن تائين عالي جو جائزو ورتو.
“تون گهڻن ڏينهـن کان پوءِ ڏٺو آهي نه انڪري ائين ٿو لڳئي.”
“مامي، جيجي، سيرت ڪٿي آهيو؟” شاهمير پراڻي حويلي ۾ داخل ٿيندي ئي وڏي آواز ۾ سڀني کي سڏيو.
“ڇا ٿيو شاهمير خير ته آهي!؟” شهلا ڪمري مان نڪرندي چيو.
شاهمير جي پويان عالي کي ڏسي ڪمري جي دروازي وٽ ئي بيهي رهي.
عالي اڳيان اچي پنهنجي اميءَ جا پير ڇُهيا، زينب ۽ سيرت به ٻاهر آيون ۽ عالي سان مليون.
“ڪيڏو ڪمزور ٿي ويو آهين ۽ مون کي فون تي چوندو رهين ته امي مان موٽو ٿي ويو آهيان.” سندس ماءُ سامهون ويٺل عالي سان شڪايت ڪئي.
“لالا مون کي ته توهان اڳي کان به وڌيڪ هينڊسم لڳي رهيا آهيو.” سيرت ڀاءُ کي ڏسي مسڪرايو.
عالي ٻنهـي جون ڳالهيون ٻڌي بس مسڪرائيندو رهيو.
رات جي ماني تائين شاهمير به اتي ئي رهيو. عالي سان ڪچهري ڪري هو واپس نئين حويلي هليو ويو.
“اڄ ايتري دير سان گهر آيو آهين ڀلا؟” صفا هال ۾ ئي ويٺي هئي شاهمير به هن ڏانهن آيو ته صفا هن کان پڇيو.
“ٻڌايو اڄ شهلا چاچي وارن وٽ ڪير آيو آهي؟” شاهمير صفا جي سوال کي نظرانداز ڪندي پڇيو.
“عالي؟” صفا عالي جو نالو وٺي شاهمير ڏانهن سواليه نظرن سان ڏسڻ لڳي.
“ها.” شاهمير، صفا ڏانهن ڏسي شرارت مان مسڪرايو.
“ڪيڏي مهل آيو آهي؟” صفا پڇيو.
“شام آيو آهي.” شاهمير ٻڌايو
صفا جي چهري تي ڄڻ زندگي اچي ويئي. شاهمير هِن کي تنگ ڪرڻ جو ارادو ملتوي ڪري مٿي وڃڻ لڳو.
“آپا مان مٿي ٿو وڃان ننڊ پئي اچي.” شاهمير صفا جي سوال جو جواب ڏيئي مٿي وڃڻ لڳو.
“ها مان به پنهنجي ڪمري ڏانهن ٿي وڃان آرام ڪرڻ” صفا به اٿندي چيو.
“شب بخير آپا.” شاهمير چيو ۽ ڏاڪڻيون چڙهندو مٿي هلي ويو.
صفا جا قدم لاشعوري طور تي پراڻي حويلي جي گِرل ڏانهن کڄي ويا. هن لوهي گيٽ ۾ هٿ وجهي، پراڻي حويليءَ ڏانهن ڏٺو. عالي اڱڻ ۾ رکيل صندل تي ليٽيو پيو هو. کيس اڇو پهراڻ پاتل هو ۽ چنڊ جي روشنيءَ ۾ هن جا ڀورا ناسي وار سونهري لڳي رهيا هئا. صفا کي هو اڳي کان به وڌيڪ پرڪشش لڳو.
صفا ان جي نظرن جو تعاقب ڪندي، آسمان ڏانهن ڏٺو. آسمان تي چوڏهينءَ جو چنڊ چمڪي رهيو هو، جنهن کي هو غور سان ڏسي رهيو هو. هن اڳ ۾ به عالي کي اتي ئي چنڊ کي گهوريندي ڏٺو هو. کيس ياد آيو ته عالي کان هڪ دفعي مروه پڇيو هو ته توکي چنڊ وڻندو آهي يا ستارا؟ تنهـن تي عالي هن کي جواب ڏنو هو ته هن کي چنڊ وڻندو آهي پر جڏهن هو آسمان تي روشن هوندو آهي تڏهن.
صفا هن کي تيستائين ڏسندي رهي جيستائين عالي به گِرل ڏانهن نهاريو. صفا کي ڏسي هن جي دل وري هڪ نئين انداز ۾ ڌڙڪڻ شروع ڪيو، پر ڪجهه ئي دير ۾ هو ڄڻ ڪنهن خوف وچان اتان اُٿي اندر هليو ويو.
“مان چنڊ جيتري خوبصورت ته ناهيان پر اهڙي به ته نه هوندم جو هو مون ڏانهن هڪ نظر به نه وجهي.” صفا پنهنجي ڪمري ڏانهن ويندي سوچيو.
ڪمري ۾ اچي هن پنهنجي ڊائري کولي ۽ ڪجهه لکڻ شروع ڪيو.
“مري وڃڻ کان پوءِ جڏهن مان هڪ ستارو بڻجي وينديس ته پوءِ به تون مون ڏانهن نه ڏسندين؟
مڃان ٿي ته چنڊ توکي وڻندو آهي پر،
مهيني جا شروع وارا ڇهه ست ڏينهـن ۽
آخر وارا اٺ نَوَ ڏينهـن،
چنڊ آسمان تي نه هوندو آهي،
ته پوءِ اِن وقت به تون مون ڏانهن نه ڏسندين؟
مڃان ٿي مان هڪ روشن ستارو بڻجي نه سگهنديس
پر ڪڏهن ڪڏهن جهڙ روشن ستارن جي اڳيان
ايندو آهي ته ڌنڌلا ستارا ظاهر ٿي پوندا آهن،
ڇا ان وقت به تنهنجي نظر مون تي نه پوندي؟
صبح جو فجر وقت هڪ ستارو
جيڪو گهڻو چمڪندو آهي،
ان جي ويجهو هڪ ننڊڙو ستارو به هوندو آهي،
جيڪڏهن مان اهو بڻجي وڃان
ته ڇا تڏهن به تنهنجي هڪ غيرارادي نظر
مون ڏانهن نه ايندي؟
جڏهن رات جو بارش کان پوءِ ماڻهو آسمان
تي ستارا نڪرڻ جو انتظار ڪندا آهن.
۽ اوچتو هڪ ننڍڙو ستارو نڪري ايندو آهي.
ماڻهو ان کي پاڻ وٽ ٻڌي رکڻ جي خواهش ڪندا آهن.
جيڪڏهن مان اهو ٿي وڃان
ته پوءِ به مون کي پاڻ وٽ ٻڌي نه رکندين؟”
صفا پنهنجي ڊائري بند ڪري سمهڻ لاءِ بيڊ ڏانهن هلي ويئي.
........................
صبح جو سوير ئي عالي جي اک کلي ويئي،سندس اکين اڳيان اهو ئي حسين چهرو هو جيڪو رات جو سمهڻ کان پهرين هو ڏسي سمهيو هو.سندس دل ۾ هڪ عجيب خوشي هئي ته رات اڱڻ ۾ ويهي جنهن جو انتظار پئي ڪيائين اها هن جي دل جو آواز ٻڌي اتي آئي هئي. چهري تي پرسڪون مسڪراهٽ وکري وئي. ٻاهران ٻارن جو آواز اچي رهيو هو جيڪي شهلا کان قرآن پاڪ جو سبق وٺي رهيا هئا.
عالي فريش ٿي ٻاهر آيو ته سندس ماءُ ٻارن کي فارغ ڪري ڇڏيو هو. پر، پاڻ اڃا هيٺ فرش تي ئي ويٺي هئي.
“ايڏو جلدي اٿي ويئو؟” شهلا هن کي ڏسندي ئي چيو.
“ها بس ننڊ پوري ٿي ويئي.” عالي چيو ۽ اچي ماءُ جي هنج ۾ مٿو رکي سمهي پيو.
شهلا هن جي وارن ۾ پيار سان آڱريون ڦيرائڻ لڳي.
“امي سيرت اٺ جماعتون پوريون ڪري ڇڏيون آهن، مان سوچيان پيو ته هاڻي هن جي داخلا ڪنهن سٺي اسڪول ۾ ڪرايان.” عالي اٿي ويٺو.
“ايڊميشن ته ڪرائجيس پر پوءِ هوءَ امتحان ڪيئن ڏيندي عالي توهان کي ته خبر آهي هتان جي ماحول جي.” شهلا، عالي کي چيو.
“ان ماحول جو اسان سان ڪو تعلق ناهي امي، مان سيرت کي ڪيئن به ڪري پڙهائيندس. هونئن به اسان کي هميشه هتي ناهي رهڻو جو هتان جي ماحول جي حساب سان هلون.” عالي جواب ڏنو.
“ائين نٿو ٿي سگهي عالي.” شهلا پريشان ٿيندي چيو.
“مطلب توهان به پنهنجي سوچ هتان جي ماحول جي حساب سان ٺاهي ڇڏي.” عالي حيران ٿيندي ماءُ ڏانهن ڏٺو.
“آءُ ڪجهه نٿي ڪري سگهان عالي، ڇو ته آءُ ڪنهن جي احسانن جي ٻوجهه هيٺ آهيان.” شهلا جي منهن تي پريشاني هئي.
“توهان اگر ڪجهه نٿيون ڪري سگهو ته بس مون کي سيرت جي ايڊميشن جي اجازت ڏيو، ٻيو سڀ مان پاڻ ڪري وٺندس.” عالي پيار مان ماءُ جو هٿ پنهنجي هٿ ۾ کنيو.
“بلڪه مان ان جي ايڊميشن ڪراچيءَ ۾ ڪرائيندس، هتي ايڊميشن هوندس ته مون کان بنا امتحان ڏيڻ ۾ مشڪل ٿيندس.” عالي جي ذهن ۾ اوچتو خيال آيو.
“عالي توهان کي ڇا ٿي ويو آهي پٽ، هتي ڪڏهن ڀرسان واري شهر ۾ ئي ڇوڪريون پڙهڻ لاءِ نه ويون آهن، ته ڪراچي ڪيئن هلي سگهندي سيرت؟!” شهلا پڇيو.
“امي اتي امتحان ڏيڻ وڌيڪ آسان رهندو. ادا ميربل هر مهيني ماهه نور آپا سان گڏ ڪراچي ايندو آهي، سال ۾ هڪ دفعو سيرت کي اوڏانهن گهرائڻ منهـنجي ذميداري آهي، مان بس ان اسڪول مان سليبس توهان کي وٺي ڏيندس، توهان سيرت جي پڙهائي ۾ مدد ڪجو.” عالي ماءُ کي سمجهايو.
“ادا کي خبر پئجي ويئي ته پوءِ ڇا ٿيندو؟” شهلا پڇيو.
“انهن کي خبر نه پوندي. اڃا هتي ايڊميشن وٺان هان ته هنن کي جلدي خبر پئجي وڃي هان. اتي ته ڪوئي هنن جو ڄاڻ سڃاڻ وارو به ناهي.” عالي چيو.
ايتري ۾ سيرت به اتي آئي ته عالي کيس اها ڳالهه ٻڌائي.
“لالا توهان صبح صبح ئي مون کي اهڙي سُٺي خبر ٻڌائي آهي، هاڻي ته سڄو ڏينهـن سٺو گذرندو.” سيرت خوشيءَ مان چيو.
عالي ڀيڻ جي چهري تي خوشي ڏسي مرڪيو.
مروه کي عالي جي اچڻ جي خبر پئي ته هن ان وقت ئي پراڻي حويلي جو رخ ڪيو.
“عالي، عالي!” پراڻي حويلي ۾ داخل ٿيندي ئي مروه عالي کي سڏيو.
“مان هتي آهيان مروه، پُڦو جي ڪمري ۾.” عالي، مروه جو آواز ٻڌندي ئي جواب ڏنو.
“اِها ته چيٽنگ آهي، اچڻ کان پهرين گهٽ ۾ گهٽ مون کي ته ٻڌائين هان.” مروه ڪمري ۾ اندر ايندي ئي عالي سان شڪايتون شروع ڪري ڏنيون.
“سلام ته ڪر چري ڇوڪري.” زينب کيس ٽوڪيو.
“تون ايترن ڏينهن ۾ هڪ دفعو به مون کي ياد نه ڪيو، ۽ مان وري سڄي حويلي مان صرف توکي اطلاع ڪيان ها.” عالي به هن کي ميار ڏني.
“هاڻي ائين ٿي سگهي ٿو ڇا ته مروه بهرام خان کان ڪڏهن عالي وسري سگهي، توهان کي ان جو احساس ٿيڻ نه ڏنم اها ٻي ڳالهه آهي.” مروه عالي کي چيو.
“عالي تون هن ڇوڪري کي بگاڙي ڇڏيو آهي، هن اگر اهڙيون حرڪتون ٻين جي سامهون ڪيون ته سڄو ڏوهه تو تي اچي ويندو.” زينب عالي کي چيو.
“پُڦو جاني هتي اچي ئي ته مان ائين ڪندي آهيان، ۽ ڪير آهي اهڙو جيڪو عالي کي ڪجهه چوي.” مروه اڄ زينب کي پيار مان ڀاڪر پائيندي جيجي جي بدران پڦو چيو.
“مون کي يقين آهي ته مروه ٻي ڪنهن جي سامهون اهڙي حرڪت نه ڪندي.” عالي مروه ڏانهن شفقت مان ڏٺو.
“اها ئي ته ڳالهه آهي نه، عالي کان علاوه ڪوبه مون تي يقين نه ڪندو آهي.” مروه معصوم شڪل ٺاهي.
“ڊرامي باز.” عالي جي ڀرسان ويٺل سيرت کيس چيو ته هوءَ کلڻ لڳي.
“صفا ڪٿي آهي؟” عالي هن کان پڇيو.
“امان سائڻ جي ڊپ کان لڪي پئي هئي ڪٿي، انڪري مان هلي آيس.” مروه چيو.
“بس تون هڪڙي ئي اسان جي گهر ۾ بهـادر آهين. ٻيا ته سڀ بزدل آهن.” شاهمير، صفا سان گڏ ڪمري ۾ ايندي چيو.
“توکي پنهنجي گهر ۾ به مزو ايندو آهي يا نه.” مروه آهستي آواز ۾ ڀڻڪيو.
“نه، جيئن تو کي هتي مزو ايندو آهي تيئن مون کي به هتي ئي مزو ايندو آهي.” شاهمير وراڻي ڏني.
“عالي تون هتي ڪيترا ڏينهـن آهين؟” شاهمير عالي کان پڇيو.
“ٽي ڏينهـن.” عالي ٻڌايو.
“بس ايترا ٿورا ڏينهـن.” شاهمير چيو.
“ها، وري ٻيو سيمسٽر شروع ٿيندو.” عالي ٻڌايو
“اهي ٿورا ڏينهن عالي کي گهر ۾ رهڻ ڏجانءِ، مون کي هن کان کوڙ ساتريون ڳالهيون پڇڻيون آهن.” مروه شاهمير کي چيو.
“ٺيڪ آهي.” شاهمير چيو.
“في الحال ته تون مون سان گڏ اسڪول هل، ٿورو ڪم آهي.” عالي شاهمير کي چيو.
“ڪهڙو ڪم آهي.” شاهمير پڇيو.
“هل رستي ۾ ٻڌايانءِ ٿو، امي اسان اچون ٿا ٿوري دير ۾.” عالي ڪمري مان نڪرندي ماءُ کي اطلاع ڏنو.
“مون کي سيرت جو سرٽيفڪيٽ وٺڻو آهي.” عالي شاهمير کي رستي ۾ ٻڌايو.
“ڇو؟” شاهمير هن کان پڇيو ته هن پنهـنجو ارادو هن جي اڳيان ظاهر ڪيو.
“اها ته سٺي ڳالهه آ پر توکي نٿو لڳي ته رسڪي Riskey ڪم آهي اهو؟” شاهمير هن کان پڇيو.
“هجي به، جيڪو ٿيو ان کي ڏسي وٺبو.” عالي لاپرواهي مان جواب ڏنو.
“ٺيڪ آ جلدي هل ته هلون، ڪٿي ماستر صاحب اٿي نه وڃي.” شاهمير چيو.
اسڪول پهچي هنن کي خبر پئي ته ماستر صاحب ڪجهه ڏينهـن کان اسڪول نه پيو اچي، هن جي طبيعت خراب آهي.
عالي پريشان ٿيو ڇو ته هن وٽ ٿورا ڏينهن هئا.
“ماستر صاحب جي ڳوٺ هلون؟” شاهمير پڇيو.
“ها.” عالي جلدي وراڻيو.
شاهمير ٻي استاد کان ماستر صاحب جي ڳوٺ جو نالو پڇيو ۽ پوءِ ٻئي ڄڻا حويلي آيا.
شاهمير جلدي وڃي هيبت خان کان ان جي گاڏي جي چاٻي وٺي آيو ته ٻئي ڄڻا ماستر جي ڳوٺ ڏانهن روانا ٿيا.
“شاهمير مون کي توکان هڪ فيور Favor کپي.” رستي ۾ عالي هٻڪندي شاهمير سان ڳالهه شروع ڪئي.
“ها ٻڌاءِ نه، ايڏو تڪلف ڇو پيو ڪرين؟” شاهمير عالي ڏانهن ڏٺو.
“مان سوچيان پيو سيرت سان گڏ مروه جي به ايڊميشن ڪرايان، پر ان لاءِ تنهنجي ساٿ جي گهرج پوندي.” عالي پراميد نگاهن سان شاهمير ڏانهن ڏٺو.
“پر جيڪڏهن بابا سائين وارن کي خبر پئجي ويئي ته مون سان گڏ مروه جي به شامت اچي ويندي.” شاهمير وراڻيو.
“ائين به ته ٿي سگهي ٿو نه ته ڪنهن کي خبر نه پوي. پوءِ سوچ ته مروه تنهنجي ڪيتري شڪرگذار ٿيندي.” عالي شاهمير کي سمجهايو.
“ٺيڪ آهي، مان سوچي پوءِ توکي ٻڌائيندس.” شاهمير سنجيدگي مان کيس جواب ڏنو.
ماستر صاحب جو ڳوٺ تمام ننڍو هو. ڳوٺ جي شروع ۾ ٿوري مٿاهين تي ڪچي سرن سان هڪ ننڍڙي مسجد ٺهيل هئي جنهن کي چيڪي مٽي جي گاري سان ڍڪيو ويو هو.
هي ماستر صاحب جي پڇا ڪندا سندس گهر پهتا.
ماستر صاحب جو پٽ هنن کي گهر وٺي ويو، جتي ورانڊي ۾ رکيل هڪ کٽ تي ماستر صاحب ليٽيو پيو هو.
عالي هن سان ملي ان جي خيريت معلوم ڪئي ۽ پوءِ پنهنجي اچڻ جو مقصد ٻڌايو.
“پٽ منهنجي طبيعت هاڻي بهـتر آهي، مان انشاءالله سڀاڻي اچي توهان کي سرٽيفڪيٽ ڏيندس.” ماستر صاحب هنن کي ٻڌايو.
عالي پنهنجي کيسي مان ٻٽون ڪڍي ماستر صاحب کي ڪجهه پئسا ڏنا ۽ هن کان موڪلايو.
گرمين جي موسم هئي، گاڏي کان ٻاهر ڄڻ ته باهه وسي رهي هئي. هي ٻئي ڄڻا ٿوري دير لاءِ ٻاهر ڇا نڪتا پگهر ۾ شل ٿي ويا.
گاڏيءَ ۾ ويهڻ سان ئي شاهمير A.C هلائي، ٿوري دير سيٽ تي ٽيڪ لڳائي ويٺو.
ٿوري دير کان پوءِ هن گاڏي اسٽارٽ ڪئي.
هو اڃا ٿورو اڳتي هليا ته رستي تي هڪ ماڻهو بيٺو هو جنهن جي پويان بيٺل وڻ جي هيٺان هڪ عورت ليٽي پئي هئي ۽ هڪ ٻار ان جي ئي ڀرسان بيٺو هو.
عالي شاهمير کي گاڏي روڪڻ جو چيو.
“هتي ڇو بيٺا آهيو؟” شاهمير گاڏي روڪي ان ماڻهوءَ کان پڇيو. سائين منهنجي گهرواري کي ڏاڍي تڪليف آهي. کيس اميد واري آهي، پريان هڪ ڳوٺ ۾ دائيءَ ڏانهن وڃڻو آهي پر ڪا سواري نه پئي ملي.”
عالي لٿو ۽ ان همراهه سان گڏ ان عورت کي گاڏي ۾ ويهاريو. هن جو ننڍڙو پٽ ماءُ کي تڪليف ۾ ڏسي رڙيون ڪري رهيو هو.
“تڪليف ڪهڙي وقت کان آهي توهان جي گهرواريءَ کي؟” گاڏي ۾ ويهڻ کان پوءِ عالي ان کان پڇيو.
“سائين صبح کان اٿس، منهـنجو گڏهه به ڪلهه ئي مري ويو آ انڪري ٻين جي سوارين جي انتظار ۾ اتي اچي بيٺو هئس.” ان ماڻهو هِن کي ٻڌايو.
عالي هر هر ان عورت ڏانهن ڏسي رهيو هو، جيڪا هن ٻن غير مردن جي موجودگي ۾ تڪليف کي خاموشيءَ سان برداشت ڪرڻ جي ڪوشش ڪري رهي هئي پر ڪنهن ڪنهن وقت هن کان آواز نڪري پئي ويو. هن جو مڙس هن کي دلاسو ڏيئي رهيو هو ته بس هاڻي ڳوٺ پهچڻ وارو آهي.
شاهمير به گاڏي جي رفتار تيز ڪري ڇڏي پر ڪجهه ئي دير ۾ پويان ايندڙ آواز بند ٿي ويا.
عالي پويان ڏٺو ته ان عورت جو ڪنڌ پنهنجي مڙس جي ڪلهي تي لڙڪيل هو. هن شاهمير کي گاڏي روڪڻ لاءِ چيو ۽ جلدي ۾ پنهنجي سيٽ تان لهي پٺيون دروازو کوليو. هن ان عورت جي نبض چيڪ ڪئي.
عالي ان جي مڙس کي سيٽ تان لاهي ان جون اکيون ۽ دل جي ڌڙڪن چيڪ ڪئي پر عزرائيل جي رفتار شاهمير جي گاڏي جي رفتار کان تيز ثابت ٿي هئي. عالي خالي نگاهن سان گاڏي مان ٻاهر بيٺل ان عورت جي مڙس ڏانهن ڏٺو، جنهن هن جي نظرن کي پڙهندي ئي پنهنجي پٽ کي سيني سان لڳائي روئڻ شروع ڪيو.
عالي ان کي واپس گاڏي ۾ ويهاريو ۽ شاهمير گاڏي کي واپس هن جي ڳوٺ ڏانهن موڙيو.
“سائين منهنجو ته نصيب ئي ڦٽل آهي، پوئين مهيني ئي وڏي پٽ کي ڪالرا ٿي اهو به ائين ئي اکين جي اڳيان تڙپي تڙپي مري ويو هاڻي ان جي ماءُ به مون کي ڇڏي ويئي.” ان همراهه روئندي هنن کي ٻڌايو.
عالي جي اکين مان به بي اختيار لڙڪ ڪِرڻ لڳا. سندس اکين اڳيان زمين تي پيل پنهنجي پيءُ جو لاش ۽ ان جي اردگرد ڦهليل رت هئي. دل هڪ دفعو ٻيهر ڪنهن عزيز وجود کان محروم ٿيڻ جي احساس هيٺ ٻڏي ويو. هو هن معصوم ٻار جي غم کان واقف هو جيڪو هن مهل رڙيون ڪري روئي رهيو هو. هو ڄاڻي پيو ته بس هي ڪجهه ڏينهـن ئي ماڻهن جي سامهون پنهنجي قسمت تي روئي سگهندو، پوءِ ته دنيا هن کي ايترو مضبوط بنائي ڇڏيندي جو هو اڪيلائيءَ ۾ به نه روئي سگهندو.
انهن جي ڳوٺ پهچي عالي ۽ شاهمير ان ماڻهو سان گڏ ان جي گهرواري کي گهر اندر آندو جتي ٻيا به ٽي چار ٻار موجود هئا، ۽ ان عورت کي کٽ تي سمهيل ڏسي امان امان ڪري کٽ کي چنبڙي پيا. گهر ۾ ڪهرام مچي ويو. هي ٻئي اتان نڪري واپس ڳوٺ لاءِ روانا ٿيا.
سڄو رستو هن ٻنهـي مان ڪنهن هڪ ٻئي سان نه ڳالهايو. شاهمير، عالي سان گڏ ئي هن جي گهر آيو. هن شهلا ۽ زينب کي عالي کي ڊسٽرب نه ڪرڻ لاءِ چيو.
عالي ته اچڻ سان ئي پنهنجي ڪمري ڏانهن هليو ويو. هن جي اکين جي اڳيان هڪ دفعو ٻيهر پنهنجي پيءُ جو رت سان ڀريل لاش اچي ويو. هن جي ڪنهن ۾ معصوم ٻارن جون پنهنجي ماءُ لاءِ ڪيل دانهُن جا پڙاڏا گونجي رهيا هئا.
خبر ناهي ڪيترا ٻار روز ائين پنهنجي والدين جي مهربان ساين کان محروم ٿي ويندا هوندا ۽ خبر ناهي ڪيترين مائرن جون هنجون روز اجڙنديون هونديون.
اهي ڳالهيون سوچيندي سوچيندي خبر ناهي ڪهڙي مهل هن کي ننڊ اچي ويئي.
هن جي اک شام جو کلي، هو فريش ٿي ٻاهر آيو ته اتي سڀ ويٺا هئا. عالي جون اکيون ڳاڙهيون ٿي ويون هيون.
“تنهنجون اکيون ڇو ايتريون ڳاڙهيون ٿي ويون آهن.” مروه عالي کي ڏسي ان کان پڇيو.
“گهڻي ننڊ ڪئي آهي انڪري. اڄ ڀلا ڪوئي پڙهي نٿو سڀئي ڳالهيون پيا ڪيو.” عالي ڳالهه مٽائي.
“اسان ڪراچي وڃڻ جي پلاننگ پيا ڪريون.” مروه خوشيءَ وچان ٻڌايو.
“ڪراچي؟” عالي حيرانگيءَ مان پڇيو.
“ها. ادا ميربل اسان کي چيو آهي ته هن دفعي جڏهن هو بالاچ کي اوڏانهن وٺي ويندا ته اسان کي به ڪراچي گهمائڻ وٺي ويندا.” مروه هن کي ٻڌايو.
عالي، ماءُ ڏانهن ڏسي مسڪرايو.
“اهو ته ڏاڍو سٺو.” عالي جون اکيون شڪر ۾ آسمان ڏانهن کڄي ويون.
عالي جي اڌ مشڪل ته آسان ٿي ويئي هئي، “ادا ميربل سان ڳالهائڻ ۾ ايتري مشڪل نه ٿيندي.” عالي سوچيو.
شهلا، عاليءَ جو چهرو ڏسي سمجهي ويئي ته هو ڇا سوچي رهيو آهي، هوءَ به هن ڏانهن ڏسي مُرڪي.
“عالي اسان جڏهن اوڏانهن اچون ته توکي ڇُٽي ڪرڻي پوندي. اسان توسان گڏ ئي گهمنداسين.” مروه هن کي چيو.
“حاجره هي سڀ ته گهمڻ جي پلاننگ ڪري رهيون آهن، توهان ته پڙهو نه.” عالي، حاجره کي ڏٺو ته هن کي چيو.
“حاجره اڄ سوير ئي پڙهي ڇڏيو آهي.” شهلا هن کي جواب ڏنو.
“حاجره ڪاليج ۾ مزو اچي ٿو؟” عالي هن کان پڇيو.
“ها ادا مون کي ڪاليج ۾ ڏاڍو مزو ايندو آهي ۽ ميڊم پڙهائي ۾ منهنجي ڏاڍي تعريف ڪندي آهي.” حاجره عالي کي ٻڌايو.
“اها ته تمام سٺي ڳالهه آهي. مون وٽ ڪجهه ڪتاب پيا آهن، مان ڪڍي رکندم اڄ، توهان اهي سڀاڻي کڻي وڃجو.” عالي کيس چيو.
“ها کڻي ويندم.” حاجره چيو.
“عالي، توهان حاجره جي ڪارنامي تي ان جي تعريف نه ڪئي.” شهلا، عالي کي چيو.
“ڪهڙو ڪارنامو؟” عالي پڇيو.
“هن کي ته خبر ئي ناهي.” زينب چيو.
“هن ڳوٺ جي هڪ ماڻهو کي زخمي ڪري وڌو.” مروه کلندي چيو ۽ سڀئي کلڻ لڳيون.
“ادا هو مون کي روز گهٽيءَ ۾ تنگ ڪندو هو، مان به هڪڙي ڏينهـن ڏنڊو کڻي مٿي ۾ هنيومانس.” حاجره عالي کي سڄي ڳالهه ٻڌائي.
“واهه واهه توهان ته ڏاڍا بهـادر آهيو. ڇوڪرين کي ائين ئي هجڻ گهرجي، اسان جون صفا ۽ سيرت ته ڏاڍيون ڊڄڻيون آهن.” عالي هُن ٻنهي ڏانهن ڏٺو.
صفا هڪدم سان ڪنڌ مٿي ڪري عالي ڏانهن ڏٺو.
“ان جو مطلب مان بهادر آهيان نه حاجره وانگر.” مروه خوشيءَ مان چيو.
“ها تون حاجره جي جڳهه تي هجين هان ته ان ماڻهو کي ماري اچين ها.” شاهمير اڱڻ ۾ ايندي چيو.
“تون هميشه ان وقت ئي ڇو ايندو آهين جڏهن مان ڪا ڳالهه ڪري رهي هوندي آهيان.” مروه شاهمير کي چيو.
“تون هر وقت ڳالهائيندين ته مان تنهنجي خاموش ٿيڻ جو انتظار ته نه ڪندس نه ته جڏهن ميڊم مروه خاموش ٿي ته پوءِ اچان.” شاهمير، زينب جي ڀرسان ويهندي چيو.
“عالي مان سڀاڻي ايندس تون ڪيڏانهن نه وڃجانءِ مون کي مضمون چيڪ ڪرائڻو آهي.” مروه اٿي ۽ وچين دروازي ڏانهن ويئي.
“او.ڪي ميڊم.” عالي چيو.
حاجره، صفا ۽ سيرت شهلا سان گڏ اندر هليون ويون.
“عالي.” شاهمير، عالي کي سڏيو.
“جي.” عالي چيو.
“مروه جي اسڪول ۾ داخلا ٿيل آهي؟” شاهمير هن کان پڇيو.
“ها.” عالي جواب ڏنو.
“تون سيرت سان گڏ مروه جي به ايڊميشن ڪراءِ.” شاهمير چيو.
زينب حيران ٿيندي شاهمير ڏانهن ڏٺو.
“تون پڪ سان ٿو چئين نه؟” عالي هن کان پڇيو.
“ها.” شاهمير جواب ڏنو.
“Thank you so much شاهمير.” عالي جي منهن مان خوشي ظاهر ٿيڻ لڳي.
“پر شاهمير ائين نه ٿئي جو سڀاڻي کان پوءِ عالي کي ڪجهه ٻڌڻو پئي.” زينب کي عالي جي پريشاني ٿيڻ لڳي.
“نه جيجي ائين نه ٿيندو، عالي تون هُن جي ايڊميشن وٺ، پوءِ اڳيان الله هن جي مدد ڪندو.” شاهمير عالي کي همٿايو.
“شاهمير ائين نه ٿئي جو بعد ۾ هُن جي خواهش کي اڌ ۾ ئي ختم ڪيو وڃي. جيڪڏهن ائين ٿيو ته پوءِ مروه کي وڌيڪ ڏک ٿيندو.” عالي چيو.
“تون اڳيان جو فڪر نه ڪر، يار بس في الحال هُن جي هيءَ خواهش پوري ڪر.” شاهمير چيو.
زينب پنهنجي جڳهه تان اٿي بي اختيار شاهمير جي پيشاني چمي.
“ٺيڪ، مان سڀاڻي هن جو به سرٽيفڪيٽ وٺي ايندم، تون هن سان ايڊميشن جي ڳالهه ڪري ڇڏجانءِ.” عالي، شاهمير کي چيو.
“عالي پليز، اها ڳالهه به هن سان تون ئي ڪجانءِ، خبر ٿئي ته اسان ٻئي ڪيترا ٺهيل آهيون پاڻ ۾.” شاهمير مسڪرائيندي چيو.
“ٺيڪ آهي، پر هاڻي توهان جي وچ ۾ صلح بندي ٿيڻ گهرجي.” عالي به مسڪرايو.
“اڃا وقت لڳندو.” شاهمير مسڪرائيندي جواب ڏنو.
زينب هن ٻنهي جون ڳالهيون ٻڌي دل ۾ هنن کي دعائون ڏيڻ لڳي.
عالي صبح جو ئي وڃي ماستر صاحب وٽان سرٽيفڪيٽ کڻي آيو.
عالي نئين حويلي وٽان گذري رهيو هو ته دروازي وٽ ئي هن کي دُربيبي نظر آئي.
“السلام عليڪم چاچي.” عالي هُن کي سلام ڪيو.
“وعليڪم السلام.” دُربيبي هن جي سلام جو جواب ڏيئي منهـن ٻي طرف ڪري ڇڏيو.
عالي به پراڻي حويلي ڏانهن وڃڻ لڳو.
“ڏٺئي ايترا سال مائي شهلا حويلي ۾ رهي آهي تڏهن به ٻارن کي ٿورا به هتان جا طور طريقا نه سيکاري سگهي آهي.” دُربيبي ڀرسان بيٺل ملازمه کي چيو.
“مان ته ننڊپڻ کان ئي هنن کي ائين سلام ڪندو آهيان ڪڏهن اڳ ۾ ته هنن مون کي نه ٽوڪيو آهي، اڄ ڇا ٿيو!” عالي اهو سوچيندو پراڻي حويلي پهتو.
“سيرت مروه کي سڏي اچ.” هال ۾ ئي عالي کي سيرت نظر آئي ته هن کيس مروه کي سڏي اچڻ لاءِ چيو.
وچين دروازي جي هڪڙي چاٻي هاڻي مروه پاڻ وٽ رکي ڇڏي هئي. سيرت هن کي آواز ڏيندي هئي ته هوءَ اچي ويندي هئي.
سيرت مروه کي سڏي آئي ته مروه جي هٿ ۾ ڪجھه پنا هئا.
“مان صبح کان تنهنجو انتظار پئي ڪيان.” مروه عالي جي ڪمري ۾ ايندي چيو.
“فڪر نه ڪر اڃا به صبح ئي آهي.” عالي چيو.
“هي مضمون چيڪ ڪري ڏي.” مروه هٿ ۾ جهليل ڪاغذ عالي ڏانهن وڌائيندي چيو.
“مون ڇو گهرايو اهو ته پڇين به نٿي.” عالي کيس ٽوڪيندي چيو.
“او مون کان ته وسري ويو. ڇو سڏيو هو؟” مروه پڇيو.
“هاڻي مضمون چيڪ ڪري پوءِ ٻڌائيندس.” عالي ائين چئي مضمون پڙهڻ لڳو.
“ٺيڪ آهي.” مروه هن جي سامهون واري ڪرسي تي ويهي رهي.
“هن دفعي اهڙو مضمون لکيو آهي جو تو کي ائين لڳندو ڄڻ هي مضمون تو لکيو آهي.” مروه چيو.
“مطلب تون مون کي ڪاپي ڪيو آهي؟” عالي پڇيو.
“بلڪل! لکڻ وقت مون پنهنجي جڳهه تي توکي رکيو ۽ سوچيم ته تون هجين هان ته ڇا لکين ها.” مروه فخريه انداز ۾ چيو.
“پوءِ مان هي چيڪ نه ڪندس.” عالي مضمون واپس ڪندي وراڻيو.
“ڇو!؟” مروه سبب پڇيو.
“مون کي منهنجو ئي مضمون ناهي پڙهڻو.” عالي جواب ڏنو.
“پر لکيو ته مون آهي نه ائين سمجهو مون توهان جي خيالن کي پنهنجي لفظن ۾ لکيو آهي.” مروه وضاحت ڏني.
“ٻين جي سوچ کان متاثر ٿي ان جو پوئلڳ ٿي وڃڻ سان پنهنجي ئي شخصيت جو نقصان ٿيندو آهي. هر انسان جي سوچڻ جون ڪجھ Dimensions هونديون آهن جيڪي ان جي شخصيت کي نوان رخ ۽ نوان لاڙا ڏين ٿيون. انڪري پهرين پنهنجي اصل شخصيت کي سڃاڻ پوءِ ٻين کي Follow ڪر.” عالي سمجهايو.
“پر اهو ته فطري آ نه ته جنهن شخص مان اسان متاثر ٿيندا آهيون، ان جون خوبيون اپنائڻ جي ڪوشش ڪندا آهيون.” مروه پنهنجو پاڻ کي صحيح ثابت ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي.
“نه سڀ ماڻهو ائين نه ڪندا آهن. صرف اهي ماڻهو ائين ڪندا آهن جيڪي پنهنجي اصليت کان واقف نه هوندا آهن.” عالي يڪدم وراڻيو.
“۽ پنهنجي اصل کي ڪيئن ڳولي سگهجي ٿو؟” مروه به هاڻي بحث ڪرڻ جي موڊ ۾ هئي.
“پنهنجي اصل کي ڪيئن ڳولي سگهجي ٿو، سيرت؟”
“ان سوال جو جواب اوهان کي فلاسافي جي شوقين سيرتِ زهرا ڏيندي جنهن تقريباً ننڊپڻ کان ئي اهڙن مضمونن جو مطالعو ڪيو آهي.” عالي ڪمري ۾ ايندڙ سيرت کان پڇڻ کان پوءِ مروه کي چيو.
“انسان جو پيدا ٿيڻ، هو جنهن جڳهه تي پيدا ٿيئي ٿو، جنهن جڳهه تي هو پنهنجي زندگي گذاري ٿو، اتي هجڻ جو مقصد، پنهنجي صلاحيتن جي پوري ڄاڻ هجڻ ۽ اهڙا ڪي ٻيا سوال هوندا آهن جن جا جواب جڏهن ملي ويندا آهن ته انسان کي پنهنجي اصل جي خبر پئجي ويندي آهي.” سيرت به هنن کي تفصيل سان جواب ڏنو.
“ڇا هر انسان کي انهن سوالن جا جواب ملي ويندا آهن؟” مروه هن کان پڇيو
“نه، ڪجهه انسان ته انهن سوالن جا جواب ڳوليندي ڳوليندي ئي دنيا مان هليا ويندا آهن، ڪجهه ماڻهن کي انهن سوالن جي جواب جي ڪا ضرورت ئي نه هوندي آهي ۽ ڪجهه ماڻهن وٽ ته اهي جواب تلاش ڪرڻ جو وقت ئي نه هوندو آهي.” سيرت چيو.
“توهان کي ڪيترو وقت لڳو انهن سوالن جا جواب ڳولهڻ ۾؟” مروه عالي کان پڇيو.
“مون ڪٿي چيو، ته مون کي جواب ملي ويا آهن!” عالي مروه ڏانهن حيرت مان ڏٺو.
“ڪيترو ٽائيم لڳي سگهي ٿو؟” مروه ٻيهر سوال ڪيو.
“خبر ناهي هڪ لمحو، هڪ ڏينهـن، مهينو سال يا پوري زندگي به لڳي سگهي ٿي.” عالي جواب ڏنو.
“الا!.... ايترو انتظار! مان ته ڪڏهن نه ڪيان.” مروه بيزاريءَ مان چيو.
“ضروري ناهي توکي به ايترو وقت لڳي، ڪجهه الله جا خاص بندا هوندا آهن جن جي زندگي جو هر پهلو انهن جي اڳيان آئيني وانگر صاف هوندو آهي، ٿي سگهي ٿو ته توهان کي گهٽ وقت لڳي.” عالي مروه جي منهـن جا تاثر جاچيندي چيو.
“پر مروه ته صرف پنهنجون فرمائشون پوريون ڪرائڻ لاءِ دنيا ۾ آئي آهي! انڪري اها عالي جي ڪاپي ڪندي پنهنجي خواهش پوري ڪندي.” مروه فخريه انداز ۾ مسڪرائيندي ڳالهه کي ساڳي موڙ تي آندو.
“جي بلڪل ميڊم. مون چيو نه ته ڪجهه ماڻهو الله تعاليٰ کان خاص اعزاز وٺي ايندا آهن.” عالي به مرڪندي چيو.
And for this special Reward, I am grateful to him مروه پنهنجي هٿ جي اڱر مٿي ڪندي چيو.
“هي وٺ ۽ وري ٻيهر الله جو شڪر ادا ڪر.” عالي مروه کي سرٽيفڪيٽ هٿ ۾ ڏيندي چيو.
مروه سرٽيفڪيٽ ڏسي ڏاڍي خوش ٿي.
“مان اڄ ئي بابا کي چوندم ته منهنجي ڪنهن سٺي اسڪول ۾ داخلا ڪرائي.” مروه پرجوش ٿيندي چيو.
“توکي لڳي ٿو ته چاچا سائين جن توکي ڪٿي داخلا وٺي ڏيندا؟” عالي هن کان پڇيو.
“ها ڇو نه، اڳي ته مان ننڍڙي هئس بابا کي سمجهائي نه سگهان ها انڪري ڳوٺ ۾ ايڊميشن ورتي هئم، پر هاڻي ته سمجهائي سگهان ٿي نه.” مروه بي نيازيءَ مان چيو.
“ٺيڪ آهي ڪري ڏس ڪوشش، مان ته سيرت سان گڏ تنهنجي ايڊميشن ڪراچي جي هڪ اسڪول ۾ ڪرائڻ جو سوچي رهيو هئس.” عالي چيو.
“ڪراچي لاءِ ته بابا راضي نه ٿيندو نه.” مروه افسوس مان چيو.
“سردار صاحب ڪٿان جي لاءِ به راضي نه ٿيندو.” زينب ڪمري ۾ ايندي پنهنجي لاڏلي ڀائيٽي کي چيو.
“۽ سٺو ٿيندو ته تون ان سان اها ڳالهه به نه ڪجانءِ.” زينب هن جي ڀرسان اچي ويٺي.
“پر ائين اگر بابا سائين کي ان ڳالهه جي خبر پئجي ويئي ته؟” مروه جي منهن تي فڪرمندي اڀري.
زينب جي ڳالهه ٻڌي هوءَ به ان پهلو تي سوچڻ لڳي.
“انهن کي خبر نه پوندي، بس امتحانن وارن ڏينهن ۾ توهان جو اوڏانهن اچڻ مشڪل ٿيندو.” عالي چيو.
“اها اجازت مان بابا سائين کان وٺندم.” مروه چيو.
“پوءِ ته صحيح آهي. مان ادا ميربل کي به چوندم.” عالي به مطمئن ٿيو.
مروه خوشي ۾ ڊوڙندي پنهنجي گهر ڏانهن آئي.
صفا رڌڻي ۾ هئي، هوءَ سڌو هن وٽ هلي آئي.
“آپا مون سان گڏ ڪمري ۾ هلو، ڳالهه ٻڌائڻي آهي توهان کي.” مروه صفا کي هٿ کان ڇڪيو.
“هتي ئي ٻڌاءِ مون کي ڪم آهي.” صفا چيو.
“توهان اچو ته صحيح.” مروه ضد ڪيو.
“مروه الائي ڪڏهن وڏي ٿيندينءَ. اهڙي ڪهڙي ڳالهه آهي جيڪا صرف ڪمري ۾ ئي ٿي سگهي ٿي؟” صفا هن سان گڏ ڪمري ڏانهن ويندي چيو.
ڪمري ۾ ايندي ئي مروه ڪمري جو دروازو بند ڪيو.
“آپا عالي منهنجي ۽ سيرت جي ايڊميشن ڪراچي جي هڪ اسڪول ۾ پيو ڪرائي.” مروه هن ڏانهن ايندي کيس رازداريءَ مان ٻڌايو.
“هُن بابا سائينءَ کان اجازت ورتي آهي؟” صفا حيرت مان پڇيو.
“نه، ۽ هن بابا سائين کي ٻڌائڻ کان به منع ڪيو آهي.” مروه چيو.
“جيجي ۽ شهلا چاچي کي؟” صفا اڃان تائين حيران هئي.
“ها، جيجي به چيو آهي ته بابا کي نه ٻڌايان، هو ان ڳالهه لاءِ ڪڏهن ها نه ڪندو.” مروه ٻڌايو.
“ها، هو چون ته صحيح پيون.” صفا خلا ۾ گهوريندي جواب ڏنو.
“پر آپا مان اهو سوچيو آهي ته بابا سائين کان اجازت وٺان. توهان کي خبر ته آهي ته هو منهنجي هر ڳالهه مڃيندا آهن.” مروه چيو.
“غلط، بابا سائين تنهنجي هر اها ڳالهه مڃيندا آهن جيڪا انهن جي اصولن جي خلاف نه هوندي آهي. تون هڪ دفعو اهڙي ڪا شيءِ گهري ته ڏس جيڪا هنن جي اصولن جي خلاف هجي پوءِ توکي خبر پئجي ويندي ته تنهنجي ڪيتري مڃي ويندي آهي.” صفا پنهنجي سوچن مان ٻاهر ايندي چيو.
“ان ۾ بابا سائين جي اصولن کي ڇا ٿيندو آپا، هاڻي ته ڳوٺ جون ڪافي ڇوڪريون وڃن ٿيون شهر پڙهڻ لاءِ. حاجره کي ئي ڏسو اها ته هڪ ملازمه جي ڌيءُ آهي.” مروه ڀيڻ سان چڙي پئي.
“مان گهڙي کن لاءِ اهو سوچي به وٺان ته بابا جي سوچ تنهنجي خاطر هڪڙي لمحي لاءِ ها ڪرڻ تي هنن کي مجبور به ڪري پوءِ به هنن جي انا ان کان تمام گهڻي مٿاهين آهي.” صفا چيو.
“پر هڪ دفعو ته بابا سائينءَ کان پڇي ڏسان نه، ائين ته مون کي لڳندو ته مان ڪوئي گناهه ڪري رهي آهيان.” مروه ڀيڻ کي راضي ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي.
“معنيٰ ته تون بابا سائين سان ڳالهه ڪري نه صرف پنهنجي پر سيرت جي به پڙهائي رد ڪندينءَ!” صفا جهڙڪيندي چيو.
“ضروري ته ناهي نه ته بابا انڪار ڪري. متان هو مون کي ڏسي ها ڪري.” مروه اميد مان چيو.
“تون وڏي غلط فهميءَ جو شڪار آهين مروه، لڳي ٿو ته تنهنجي اها خوشفهمي دور ڪرڻي پوندي.” صفا ڪجهه سوچيندي چيو.
“مطلب؟” مروه هن جي ڳالهه نه سمجهي.
“هي وٺ ۽ پڙهه.” صفا پنهنجي جڳهه تان اُٿي ۽ پنهنجي الماڙي مان ڪجهه ڊائريون ڪڍي مروه ڏانهن وڌايون.
“هي ڪنهن جون ڊائريون آهن؟” مروه ڊائريون وٺندي پڇيو.
“چاچا مؤمن جون اهي ڊائريون جنهن کي پڙهندي ئي عالي هتان وڃڻ جو فيصلو ڪيو هو.” صفا هن کي ياد ڏياريو.
“هي توهان وٽ ڪيئن آيون؟” مروه پڇيو.
“مان ان ڏينهـن کان ئي عالي جي اهڙي جذباتي فيصلي جو ڪارڻ ڄاڻڻ چاهيان پئي. ڪجهه ڏينهـن اڳ ان جي غير موجودگيءَ ۾ مون ان جي اسٽڊي مان هي کنيون.” صفا هن کي ٻڌايو.
“هي تنهنجي پڙهائڻ لاءِ ته هتي نه رکيون هيون پر اڄ مون کي لڳو ته شايد هي اتي ان ڪري ئي رهجي ويون آهن. هاڻي تون اهي پڙهي فيصلو ڪر ته بابا سائين کي اها ڳالهه ٻڌائڻي آهي يا نه.” صفا ائين چئي ڪمري مان هلي ويئي.