اسان وارو هئنگ مئن تارا مسيح
هُونءَ ته ڦاهيءَ وارا (هئنگ مئن) عوام جي نظرن کان لڪل رهن ٿا پر پوءِ ڪنهن اهم يا مشهور ماڻهو وڏي ڌاڙيل، سياستدان، ڪاموري يا شاعر، سائنسدان يا ڊانسر، رنڊيءَ کي ڦاهي اچڻ تي ملڪ جي ميڊيا هڪ هڪ ڳالهه جي کوج لڳايو وٺي ۽ هئنگ مئن اخبار جي سرخين ۾ اچيو وڃي، جيئن درشن سنگهه سنگاپور جي ڪئبري ڊانسر کي ڦاهي ڏيڻ بعد مشهور ٿيو، نه ته ڪنهن کي خبر هئي ته سنگاپور ۾ سالن کان اهو ڪم ڪير پيو ڪري؟ هن ڪيس بعد خبر پئي ته ان ڪم لاءِ هتي جو ڪو چيني يا ٻُڌ يا ملئي مسلمان پوليس وارو نه، پر ڏورانهين ڏيهه پنجاب جو سِکُ ڪري رهيو آهي. هُو مِيمي ڳائڻيءَ کي ڦاهي ملڻ جي اعلان بعد مشهور ٿيو. اهي 1970ع واري ڏهاڪي جا شروع وارا سال هئا. انهن ڏينهن ۾ اسان کي خبر نه هئي ته اسان جي ملڪ ۾ ماڻهن کي ڦاهي ڏيڻ لاءِ ڪير مقرر آهي. اسان جي ملڪ جو هئنگ مئن تارا مسيح ان ڏهاڪي جي آخري سالن ۾ مشهور ٿيو، جڏهن هن 4 اپريل 1979ع تي ملڪ جي مشهور وزيراعظم ذوالفقار علي ڀٽو کي ڦاهي ڏني.
افسوس ٿو ٿئي اهو سوچي ته 1973ع ۾ جڏهن اسان پاڪستاني جهاز هلائيندڙ، سنگاپور ۾ اچي هن ملڪ جي ’هئنگ مئن‘ درشن بابت خبرون ڪندا هئاسين، ان وقت اسان کي اها خبر نه هئي ته اسان جي ملڪ ۾ به هڪ هئنگ مئن آهي تارا مسيح، جنهن جي هٿان اسان جي قابل وزيراعظم کي ڇهن سالن بعد ڦاهي اچي ويندي. افسوس رڳو ان ڳالهه جو آهي ته اسان وٽ جسٽس چُور سنگهه جهڙو ايماندار، دلير ۽ انصاف پسند جج نه هو، جنهن ملڪ جي حاڪم جي سفارش جي به پرواهه نه ڪئي ۽ اهو ڪيو جيڪو صحيح سمجهيو. اسان وٽ مسلمان جج ٿي ڪري به انصاف نه ڪري سگھيو ۽ ضياءُ الحق جهڙي ڊڪٽيٽر کي خوش ڪرڻ لاءِ هڪ اهڙي انسان جو قتل ڪرائي ڇڏيو، جيڪو جيڪڏهن جيئرو هجي ها ته نه فقط اسان جي ملڪ پر هن سڄي ريجن ۾ اڄ وڏي خوشحالي ۽ بهتري نظر اچي ها. بعد ۾ اهو غلط فيصلو ڪرڻ وارا جج احساسِ جرم جو اعتراف ڪندا رهيا ۽ اهو ئي چيو ويو ته ڀٽو صاحب جو قتل جوڊيشل قتل هو.
ڀٽو صاحب جي ڦاهيءَ کان اڳ تارا مسيح کان ورلي ڪو واقف هو. بعد ۾ تارا مسيح جو ذڪر گھر گھر ۾ ٿيڻ لڳو- خاص ڪري هن جون ڀٽي صاحب بابت آخري لمحن واريون ڳالهيون ٻڌي.
ڀٽو صاحب جي ڦاسيءَ لاءِ تارا مسيح ڏي ماڻهو موڪليو ويو. تارا مسيح ملڪ جو واحد ڦاهي ڏيندڙ هو. هُو ان ڏينهن بهاولپور ۾ هو. هن کي سرڪاري هوائي جهاز ۾ بهاولپور کان راولپنڊيءَ پهچايو ويو. هي پهريون دفعو هو جو هن کي هوائي جهاز جو سفر نصيب ٿيو. سنگاپور جي هئنگ مئن سک درشن سنگھه کي ته في ڦاهيءَ جا 5000 رپيا مليا ٿي پر پاڪستان جي هن عيسائي تارا مسيح کي فقط 25 رپيا في ڦاهي ڪمائڻ لاءِ گھرايو ويو پر هن کي اها ڄاڻ نه هئي ته هن کي ڪنهن کي ڦاهي ڏيڻي آهي. ان ساڳئي هوائي جهاز ۾ ڦاهيءَ لاءِ بليڪ وارنٽ به راولپنڊي جيل لاءِ هو.
13 اپريل صبح جو راولپنڊي پهچڻ سان تارا مسيح کي جيل جي هڪ کوليءَ ۾ رکيو ويو. هن سان گڏ ڪنهن مسجد جي پيش امام کي به رکيو ويو هو، جيڪو ڦاهيءَ کان اڳ ۽ پوءِ مذهبي رسمون پوريون ڪري سگھي. اهو ڏينهن ان کوليءَ ۾ رهڻ دوران پيش امام کي به خبر نه هئي، بلڪه هُو بار بار تارا مسيح کان پڇندو رهيو ته خبر ناهي ڇو پوليس بيگناهه گرفتار ڪري هتي کڻي قيد ڪيو آهي.
تارا مسيح جو خاندان انگريز راڄ ۾ ته ڇا برٽش ايسٽ انڊيا ڪمپنيءَ جي ڏينهن کان وٺي ان ڪم تي لڳل آهي. تارا مسيح جو پيءُ، ڏاڏو، ان جو ڀاءُ ان ئي پروفيشن کان واقف آهن. چون ٿا ته مشهور انقلابي ۽ آزادي تحريڪ جي هيرو ڀڳت سنگھه کي تارا مسيح جي چاچي ’ڪارا مسيح‘ ڦاهي ڏني هئي. ڀٽو صاحب کي ڦاهي ڏيڻ بعد پورن پنجن سالن بعد تارا مسيح 1984ع ۾ وفات ڪري ويو. ان بعد پاڪستان حڪومت سندس ڀاڻيجي ناصر مسيح کي ان ڪم لاءِ مقرر ڪيو، جنهن 2011ع تائين 27 سال نوڪري ڪئي ۽ هاڻ هن جو ڪو ڪزن ان ڪم لاءِ مقرر آهي.
سنگاپور جي هئنگ مئن درشن سنگھه جي ڪا خبر چار؟ 1973ع ۾ ڪئبري ڊانسر کي ڦاهي ڏيڻ بعد هُو اهڙو ته بيمار ٿيو جو ٻئي جهان ڏي هلڻ وارو هو پر پوءِ ٻه هفتا کن اسپتال ۾ رهڻ بعد وري ڪم کي لڳي ويو. هُو اسان کان 12 سال کن وڏو هو يعني 1973ع ۾ هُو 42 سالن جو ٿيندو. هاڻ ته ان کي به اڌ صدي کن گذري وئي آهي. ڪئين سال گذري ويا هن جو نالو ٻڌي. پڙهندڙ به اهو ئي سوچي رهيا هجن ته هو گذاري ويو هوندو... مون به اهو ئي پئي سوچيو پر توهان کي حيرت ٿيندي ته گھٽ ۾ گھٽ ٽي سال اڳ 2017ع تائين ته هُو حيات ۽ کڙو تڙو هو. اهو ائين جو گذريل هفتي ڪراچيءَ ۾ پنهنجي ڪئڊٽ ڪاليج پيٽارو جي ڪلاس ميٽ ۽ ساڳين جهازن تي گڏ سفر ڪرڻ، سنگاپور ۽ ملائيشيا ۾ ڪئين سال گڏ رهڻ واري درٻيلي جي ڪئپٽن احمد حسين مخدوم وٽ ويس ته هن جي ٽيبل تي سنگاپور جو 2017ع جو ڪو رسالو کليل رکيو هو. ان پيج تي اڌ صفحي جيڏي تصوير ڏسي احمد کي چيم ته هن همراهه جي شڪل ته سنگاپور جي هئنگ مئن درشن سنگھه سان ملي ٿي.
ڪئپٽن مخدوم ٽهڪ ڏيندي چيو، ”پڙهڻ وارو چشمو پائي ڏس ته اهو ئي آهي، جنهن جي ڀرسان سندس سنگاپور جي ماڊل گرل ۽ اٿليٽ ڏوهٽي پوجا، پنهنجي ناني جي 85هين سالگره ملهائي رهي آهي.“
”تنهنجي معنيٰ ته ميمي وانگ کي ڦاهي ڏيڻ وارو اڃا جيئرو آهي!“ مون وراڻيو.
”اڃا جيئرو آهي يا نه پر گھٽ ۾ گھٽ 3 سال اڳ 2017ع تائين ته هُو جيئرو هو، جنهن سال جي هيءَ مئگزين آهي.“ ڪئپٽن مخدوم وراڻيو.