مُهاڳ
هوائن جي هٿن مان ڪري پيل خوشبوءَ جي خواب کي ڪوبه کڻڻ لاءِ تيار ئي ناهي.
ماڻهو بي عقليءَ جي بار سان ايترو ته ڀرجي چُڪا آهن جو، مُحبتن جو معيار ئي ماري ويٺا آهن، سوچون دُٻي ۾ ٻيٺل پاڻيءَ جئيان ڏينهون ڏينهن گدليون ٿي رهيون آهين، ڪا به سچائي سمنڊ جي سيني جئيان اُٿي اُڀي ٿيئڻ لاءِ تيار ئي ناهي.
پر ڪڏهن ڪڏهن من جي ماٺار مان هڪ گُمان نئين سو گونچ ڪڍڻ لڳندو آهي ۽ ويساهه جي ويڙهيل ورقن کي ورجاءُ جو وطن بڻائي سڦلتا جو سڏ بڻجي شعور جي شهر ۾ گهنڊ جئيان گونجڻ لڳندو آهي.
اهڙي ئي شاعريءَ جي شعوري گهنڊ جو آواز منهنجي احساسن جي دُنيا ۾ ايئن داخل ٿي پيو آهي، جيئن ٺريل جسم ۾ ٻيهر ساهه جي سلسلي جو سفر شروع ٿي پوندو آهي.
مشتاق سعيد هڪ باصلاحيت انسان ته آهي، اها ڳالهه پنهنجي جاءِ تي رهي، پر پاڻ ان کان وڌيڪ هڪ باصلاحيت شاعر ۽ نثر نويس آهي، سندس خيالن جي اُڏار چڪور جي چريائيءَ کان به اڳتي اُڏرندي نظر آئي آهي، هن جي شاعريءَ جي سٽ سٽ ۾ سچ جو سقراط وهه جون وٽيون پيئندي نظر اچي رهيو آهي سندس شاعري ۾ ڪافي اهڙا خيال آهن، جيڪي خُدا سان همڪلاميءَ جو حُسن رکن ٿا، ۽ انسانيت جي اهميت کي مذهبن جي ماپي کان مٿاهون ٿا سمجهن، اهڙن احساسن جي امير شاعر کي آخر ڪهڙن وضوع ٿيل لفظن جا ورق اوڍائجن.
سندس شاعري دودي سومري جي تلوار جي تجلن کان وٺي ڀٽائيءَ جي ڀر ۾ ويٺل تمر فقير جي تبصرن تائين جاڳيل نظر آئي آهي، ته ڪٿ وري
جوانيءَ ۾ مري ويل کيتو ڪولهڻ جي قصي جو مرثيو بڻجي درد جي ديوار سان ٽڪرائي آهي، سچ پڇو ته هن ڪتاب جي شاعريءَ جو هر موضوع هڪ ڊگهي تبصري جي تاريخ لڳي رهيو آهي، جنهن تي ڀرپور ڳالهائڻ لاءِ يقينن ته وقت پنهنجون اکيون پاڻ ڳهر مان ٻاهر ڪڍڻ ڳالهائڻ لاءِ وڏا ڳاٽ کڻندو، هي حق جي آواز جو الستي شاعر اونداهين ۾ چنڊ اُڀارڻ جون ڳالهيون ڪري رهيو آهي، ۽ باک جي ڀنل بدن ۾ تازن ٽڙيل گُلن جي مهڪ ۾ سمائجڻ جون صدائون ڏئي رهيو آهي، ته جيئن پوپٽن جا پنڌ مرڻ جي موسمن کان بچايا وڃن، ۽ روح جي زمين تي هڪ اهڙي مُحبت جو ٻج ڇٽيو وڃي، جنهن مٿان نفرتن جي ڀيل جو اثر ئي نه پوي، اهڙي ئي پيغام جو پنڌ هن ڪتاب جي هر ڪوتا ۾ ڪوسن احساسن جي اکين سان اُڀريل آهي، جنهن جي جمال جي هر جاڳ ۾ نديءَ جهڙي رواني آهي، ۽ بانسريءَ جي بُت مان نڪتل سُرن جي سرور جهڙو رڌم، جنهن کي ٻُڌڻ لاءِ ٻيجل به سُرندن جا ساهه جهڪا ڪري ڇڏيندا آهن، وقت جي بي ترتيبيءَ جي ڀاڪُرن مان نڪري مڪمل ٿيئڻ جي آرزو سان اڳتي وڌڻ لڳندو آهي، ۽ ڪئين اڻ ڳڻيا احساس پنهنجو پاڻ مان ٻاهر نڪرڻ لاءِ اُڇلون کائڻ لڳندا آهن، خيالن جي وادين جا وهڪرا جڏهن به ڀرپوريت سان وهڻ لڳندا آهن ته هر رُڪاوٽ رولڙي جو شڪار ٿي ويندي آهي، ۽ منزلون مُحبوب جي مرڪ جئيان مهڪندي نظر اينديون آهن، جنهن جي خوشيءَ جو تصور آسمان جي اوچائي کان به وڌيڪ محسوس ٿيندو آهي، ائين ئي مونکي هن ڪتاب “ڌيمي وهڪ درياهه جي” کي پڙهندي خود پنهنجي سوچ ۾ ئي ڪافي نوان شعور جا رستا وشاليت جي وِک سان وڌندي محسوس ٿيا آهن، جڏهن ته هن ڪتاب جي نالي کي پڙهڻ سان ذهن سُستي جي خيال ڏي ته وڃي ٿو پر اندر پڙهڻ سان اکر اکر جي اک ۾ عجيب ۽ اونها اسرار سمايل ٿا ملن، هن ڪويءَ جو هي ڪمالياتي پورهيو هن سماج جي دٻيل ذهنن لاءِ هڪ اُملهه اثاثو آهي، جنهن کي پڙهڻ ۽ محسوس ڪرڻ سان ماڻهو غفلت جي غارن مان ٻاهر نڪري ٿو اچي ۽ پنهنجي سُڃاڻپ لاءِ هڪ نئون سوال پنهنجو پاڻ ۾ ئي کڻي ڀٽڪڻ ٿو لڳي، جنهن جي پُڇاءَ جا پر ٿڪاوٽ جي اُس ۾ هڪ پل به اُداس ٿي ويهڻ پسند ئي نٿا ڪن، هن ڪتاب “ڌيمي وِهڪ درياهه جي” ۾ هر دؤر جي پيڙاءُ سان گڏ ٽُٽل شيشن مٿان اُڇلايل اُميدن جي آهن جو اهڙو ته اثر سمايل آهي، جنهن کي محسوس ڪرڻ سان من جو سڄو سڪون اکين جي آلاڻ ڏي ڌڪجي ٿو وڃي، ۽ ساهه سُڏڪن جي صليب تي لٽڪي تڙپ جي تيرن سان گهائجڻ ٿو لڳي ته ڪٿ وري ڪلا جي ڪُن مان ٻاهر نڪتل لُڙاٽيل لهرن سان گڏجي ڪنڌيءَ تي ويٺل مُهاڻيءَ جي جوان رُتن جهڙا رنگ ڇلرجي ڇٽ سان وجود کي ئي واسيو ٿا ڇڏين، جنهن تي دل به دنبورو بڻجي ڌڙڪڻ ٿي لڳي، سچ پُڇو ته آئون هن ڪتاب سان اڃان به لکڻ ۾ انصاف ناهيان ڪري سگهيو، پر ايترو ضرور محسوس ڪري سگهيو آهيان ته هن هلندڙ سنڌي ادب جي سُٺن ۽ شعوري ذهنن کي لازمي پاڻ ڏانهن متوجه ڪندو ۽ پنهنجي حصي جي مُحبت مان ۽ مُرڪن سان ماڻيندو، ڇو ته ’مشتاق سعيد‘ جي شاعري ڪنهن به سرحد اڳيان سِر جُهڪائي ساهه ٽوڙڻ جي ڳالهه ئي نٿي ڪري، پر ويتر سوچ جي هر وِک کي آزاديءَ جا گُنگهرو پارائي اڳتي وڌڻ جا مضبوط اعلان ڪيا اٿس، ۽ اُميد آهي ته هي تندرست تشبيهه جهڙو شاعر پنهنجي مقصد ۾ ضرور ڪامياب ويندو.
اياز امر شيخ
2012-4-12