ٺ
ٺاڪريا؛ ٺاڪر. ٻاڪريا؛ ٻڪر، ٻڪرو، ڇيلو.
۱ - ميرو پربت کان آيل، يادوونسي راجپوتن جو اولاد، ٺاڪر ۽ سوڍا، ڏاڍا پرمار، ويڙهو، جنگجو ۽ بهادر رهيا آهن. جنهن سبب، سندن بابت چوڻي آهي؛ پرٿوي پرمارن جي آهي. انهن جي خاصيت، بهادريءَ واري آهي. جڏهن بهادريءَ جا جوهر ڏيکارڻ لاءِ ميدان ۾ لهندا آهن ته سندن اهو وڙهڻ يا دشمن کي ماري زير ڪرڻ ئي، ڀلو لڳندو آهي.
۲ - هر جانور جو گوشت، مختلف/ متفرق طريقن سان رڌي کائبو آهي. ائين انهيءَ جي کائڻ ۾ ساءُ/ سواد ايندو آهي. جيئن هرڻ جي گوشت جي سيخ پچائي کائڻ ۾ لذت آهي، ٻوڙ رڌڻ ۾ نه. ڳائو گوشت، ڀڃي کائڻ يا قيمو ڪري کائڻ ۾ لذيذ ھوندو آهي. ڪڪڙ يا تتر جا تڪا پچائي کائڻ ۾ لذت آهي.
اهڙيءَ طرح، ٻاڪري گوشت جو مزو/ سواد، رڌي کائڻ ۾ آهي. پوءِ ڀلي اهو ڪڙهائي گوشت هجي يا هنڊي گوشت ڇو نه هجي.
مطلب: ۱ - ٺاڪر، ماريندي يا وڙھندي ڀلو لڳي ٿو ۽ ٻاڪرو گوشت رڌيل يا رڌئي ڀلو لڳي ٿو. (۱۶)
166. ٺلهي ٺاڪرائي، ڇارُ-اوڳرائي. (پهاڪو)
ٺاڪرائي: ٺاڪرن واري هلت چلت يا وڏائي، پٽيل هجڻ.
ٿري ٺڪر، ٿري رواج موجب، ڪن خاص رسمن ادا ڪرڻ لاءِ پابند هوندا آهن. جنهن سبب کين، معاشري ۾ مان به ملندو آهي. ان مانَ جي ملڻ ڪري، کين عام ماڻهن کان وڌيڪ پرهيز سان رهڻو پوندو آهي.
جيڪڏهن ٺڪر، بي گڻو ۽ بي وڙو هوندو ته اهو مانُ نه پائيندو. کيس ٺڪرائي به مانَ وڌرائڻ ۾ ڪم ڪين ايندي.
جيئن ڇار-اوڳرائيءَ يا اڱاريءَ سبب کٽا اُجڪا ايندا آهن، تهڙيءَ طرح بد-پرهيز ٺڪر به عام ماڻهن لاءِ بيزار ٿيڻ جو باعث بنجي پوندو آهي.
مطلب: ۱ - وڏي عهدي ماڻڻ کان پوءِ، ماڻهوءَ کي هر قدم ڦوڪي ڦوڪي کڻڻ گهرجي، ڇو جو منجهس گهڻن ماڻهن جون نظرون/ اميدون هونديون آهن. جيڪي سندس ھر وک ۽ چال، عادت ۽ اطوار کي پيا جاچيندا آھن.
۲ - سبق پهر پڙهه صداقت ڪا، عدالت ڪا، شجاعت ڪا،
تجهه سي ليا جائيگا ڪام اس دنيا ڪي امامت ڪا. (۶) ص ۹۴.
167. ٺلو ٺڻو، وڄي گهڻو. (پھاڪو، بيراجي)
ٺڻو: چڻو، چڙو، ڪِڙڪ.
چڙو، اندران خالي هوندو آهي ۽ سندس ڀِتِ، اهڙي ڌاتوءَ منجهان ٺهيل هوندي آهي، جنھن تي اگر ڪنھن ٻئي ڌاتوءَ جو ڌڪ لڳي ته وڏي آواز سان وڄڻ لڳي. منجهس هڪ لار، لڙڪائي ٽنگبي آهي، جيڪا منجهس جانور جي هلڻ وقت، لڏندي ايندي آهي. جنھن سان چڙو پاڻ-مرادو وڄندو ايندو آهي.
ان جي برعڪس، اگر لار پيل واري جاءِ، مٽيءَ وغيره سان ڀرجي وڃي ته لار جو ڦرڻ اوکو ٿيو وڃي. يا ٻاهرين ديوار تي، جنھن تي لار لڳڻ سان آواز اچي ٿو، ڪا مٽي وغيره ٿڦجي پوي، ته به آواز ٻاڙو ٿي ويندو. ڪن صورتن ۾ ته آواز، مورڳو مري ئي ويندو آهي.
مطلب: ۱ - چڙو تڏهن گهڻو وڄندو، جڏهن اندران خالي هجي.
۲ - سکڻي ڪني، اڀامي گهڻي.