لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

ٿري پهاڪا ۽ چوڻيون

ڪتاب ”ٿري پهاڪا ۽ چوڻيون“ اوهان اڳيان حاضر آهي. هن ڪتاب جي تاليف ۽ سهيڙ انجنيئر عبد الوهاب سهتي ڪئي آهي. پهاڪن ۽ چوڻين تي تحقيق جي حوالي سان سهتي صاحب وڏو ڪم ڪيو آهي. ”ٿرِي سماج، ٿرِي ثقافت (راهپ) ۽ سنڌي ٻوليءَ جو ٿرِي لهجو ـــــ ٽنهي ۾ قرب ۽ ڪشش به آهي، ته پيار ۽ پنهنجائپ به. ٽئي هڪ ٻئي جا ڀرجهلا به آهن، ته هڪ ٻئي جو ساهه ۽ ست به. انهن ٽنهي جي ڀرپور عڪاسي انجنيئر عبدالوهاب سهتي صاحب جي جوڙيل هِن اڻ ملهه ڪتاب ”ٿري پهاڪا ۽ چوڻيون“ ۾ ڪيل آهي. ڪتاب بابت ڇا چئجي! هڪ هڪ چوِڻِي ٿر جي سُرهي ٻُوٽي مَرُوئي جي مهڪار ٿي لڳي ۽ هڪ هڪ پهاڪو مور جو کنڀ يا روهيڙي جو گل!“
Title Cover of book ٿري پهاڪا ۽ چوڻيون

ڊ

346. ڊامڻ، گهوڙي کي آمڻ. (چوڻي)
ڊامڻ: پاڻ مرادو ڦٽندڙ گاه جو قسم. آمڻ: چوب چيني. تُر-سرائي. لوھ جي سيخ وانگر ڪڙي، جيڪا گهوڙي جي لغام ڏيڻ وقت سندس وات ۾ پوندي آهي.
ڊامڻ؛ ڏهرن واري سخت زمين ۽ ڀٽن جي لاهن تي ڏرڙن جي ڪناري واري سخت زمين تي ٿيندو آهي. ڊيگهه ۾ ٻه فوٽ کن ٿئي ۽ پن ڊگها ۽ نوڪدار ٿينس. ڏانڊيءَ مان تيليون نڪرنس، هر هڪ تيليءَ جي ڇيڙي تي ننڍو ٽي انچ سنهون سنگ ٿيندو اٿس، جنهن ۾ بند ٿيل پوشن اندر داڻا داڻا هوندا آهن. هيءُ گاهه ڍڳيون، مينهون، گهوڙا ۽ گڏهه کائيندا آهن. گانيون ڊامڻ کائڻ ڪري ججهو ۽ گهاٽو کير ڏينديون آهن، جنهن مان مکڻ گهڻو حاصل ڪبو آهي.
ڊامڻ؛ گهوڙي لاءِ مرغوب گاه آهي. چرندو ته مست ٿي پيو منجهس چرندو. پيٽ جي ڀرجڻ جي خبر ئي نه پوندس. جڏهن اهڙو لذيذ گاھ، گهوڙي آڏو هجي ته پوءِ کيس وات ۾، تُر-سرائي به ڏيڻ گهرجي ته جيئن حد کان وڌيڪ نه کائي وڃي ته متان فائدي بجاءِ نقصان ٿيئس.
مطلب: ۱ - ڊامڻ، ڳنڍير وغيرھ جي ڀيٽ ۾ سادو گاھ آھي پر، گھوڙي لاءِ، مرغوب غذا آھي. (۱۱) ۽ (۱۷) ص ۱۱۴.