تاريخ، فلسفو ۽ سياست

محرابپور جي عزاداري

هي محرابپور شهر جي 100 سالا عزاداريءَ جي هڪ تاريخ آهي جنهن جو ليکڪ محقق ۽ ڪالم نگار مولائي ملاح آهي.
اسين پنهنجن مانائتن پڙهندڙن کي”محرابپور جي عزاداريءَ جي تاريخ“ جي نالي سان هڪ اهڙو ڪتاب آڇي رهيا آهيون جنهن جي پڙهڻ سان اهلِ دل ۽ درد وند انسان جون اکيون بادل بنجي برسي پونديون. ۽ جڏهن پڙهندڙ، عزاداريءَ جي تاريخ پڙهي دريده دامن ۽ وسندڙ نيڻ کڻي چوندو ته:
جيڏو تنهنجو نانءُ، ٻاجھ به اوڏيائي مڱان. (شاهه)
Title Cover of book محرابپور جي عزاداري

زاري _ عزاداريءَ جي صنف

قديم دور ۾ سنڌ جي ماتمي جلوسن ۽ پِڙَنِ تي مرثيي جيان ’زاري‘ به پڙهي ويندي هئي. جنهن جي جاءِ جديد دور ۾ نوحي خوانيءَ ورتي. مرثيي جيان زاريءَ ۾ به غمِ حسين عه جو درد سمايل هوندو آهي. زاري به ڪيڏاري جيان واقعي ڪربلا سان منسوب آهي. زاري جيڪا محرم الحرام ۽ چهلم امام حسين عه جي ڏهاڙن ۾ ماتمي جلوسن ۽ پڙن تي پڙهي ويندي هئي. سنڌ ۾ زاريءَ جا تمام ٿورا شاعر هئڻ ڪري هن صنف جي مرثيي ۽ نوحي جيان پذيرائي نه ٿي سگھي. شاعر رمضان واڍي جي چيل زاري ڏسو، جيڪا هن ’راڳني ڪيڏارو مان _ زاري امامن جي افسوس جي،‘ واري عنوان سان لکي آهي.
”ڏي ڪا خبر تون ڪبوتر، ڪئن تنهنجي چهنب رتي آ رت ۾
1 _ ڪٿي پسا يُئي پيرڙا هاءِ هاءِ، ڪٿي پسايئي اهي پر
2 _ زين العابد ڪٿ معصوم مٺو، ڪٿ علي آه اصغر
3 _ ڪٿ عباس اسريو اُڃ لاءِ، آب ڀرڻ ڪٿ علي آ اڪبر
4 _ هت آهي سيج سڃي شهزادي جي، ڪٿ قاسم پتو ڪر
5 _ رمضان چوي گڏجي ويهي ڏي، حال حسين جو هيڪر
زاري شهيدن جي: راڳني ڪيڏارو
آءُ قاصد ڪل ڪا ڏي پاڪن پر ڏيهن جي
ساري حقيقت سڻاءِ مٺڙن معصومن جي
رمضان رڻ رهيا ڪوفن پ پهيا
رتڙا ڪئن وهيا، سڌ ڏي ميدانن جي.“[227]