اظهارِ خيال
بِسۡمِ اللهِ الرَّحۡمٰنِ الرَّحِيۡمِ •ط
سڀ تعريفون الله تعاليٰﷻ جي لاءِ جيڪو سڀني جهانن جو پالڻهار آهي. جيڪو سڀني جهانن جو خالق ۽ مالڪ آهي. صلوٰة ۽ سلام، الله تبارڪ وتعاليٰﷻ جي پياري حبيب، نور مجسّم، سرڪارِ دوعالم، حضرت محمّد مصطفيٰ احمد مجتبيٰﷺ ۽ ان جي پاڪ آلU ۽ سڀني صحابه ڪرامU تي.
الله تبارڪ وتعاليٰﷻ جا ڪروڙين ڪرم، بي انتها مهربانيون جنهن ذات مقدس مون گنهگار عاجز و ناقص جي هٿن کي اها طاقت بخشي جو انهن هٿن ۾ قلم کڻي ٻه ٽي اکر زير تحرير آڻي رهيو آهيان.
ڄاڻڻ گهرجي ته حضور اڪرمﷺ جي تعريف سڀ کان پهرين الله تعاليٰﷻ ڪرڻ فرمائي جو الله تبارڪ وتعاليٰﷻ قرآن مجيد ۾ هن طرح ارشاد فرمايو ته: وَرَفَـعۡنَا لَکَ ذِکۡرَکَ. ترجمو: (اي پيارا محبوبﷺ) ۽ اسان بلند ڪيو اوهان لاءِ اوهان جي ذڪر کي. هن آيت مقدس مان اها ڳالهه معلوم ٿي ٿئي ته جڏهن کان وٺي الله تبارڪ وتعاليٰﷻ جي ذات اقدس آهي ۽ جيستائين الله تبارڪ وتعاليٰﷻ جي ذات اقدس هوندي تيستائين الله تعاليٰﷻ جي پياري حبيبﷺ جو ذڪر جاري و ساري رهندو.
قرآن مجيد ۾ الله تعاليٰﷻ ٻئي جاءِ تي ارشاد فرمايو آهي ته:
اِنَّ اللهَ وَمَلآئِکَتَهٗ يُصَلُّوۡنَ عَلَي النَّبِيِّط يٰاَيُّهَاالَّذِيۡنَ اٰمَنُـوۡا صَلُّـوۡاعَلَــيۡهِ وَسَلِّمُوۡا تَسۡلِـيۡمًا.
“بيشڪ الله تعاليٰﷻ ۽ ان جافرشتا درود موڪلين ٿا نبيﷺ (غيب جون خبرون ٻڌائيندڙ) تي، اي ايمان وارؤ ! توهان به ان (محبوبﷺ) تي درود پڙهو ۽ خوب سلام موڪليو” (سورة الاحزاب آيت 56)
هن آيت مان به معلوم اهو ٿئي ٿو ته ذڪر مصطفيٰﷺ کي فنائيت ناهي. جيئن شاعر چيو آهي ته:
تون ڀي فاني، ۽ مان فاني، سڄو جڳ جوڙ آ فاني،
مگر جنهن کي بقا هوندي، محمدﷺ جي ثناء هوندي.
ربّ ڪريمﷻ پنهنجي پياري حبيب ڪريمﷺکي صورت ۽ سيرت ۾، ڪردار ۽ گفتار ۾ رحمت ۽ شفقت ۾ بيمثال ڪري پيدا ڪيو جو اهڙو نڪي ٿيو آهي ۽ نه ڪڏهن وري ٿيندو. خُلق عظيم جي مالڪ ٻنهين جهانن جي سردار محبوب ڪريمq جو ذڪر ۽ محبت سڀني مؤمنن جي مٿان لازم ۽ فرض آهي. بلڪ ايمان جو حصو آهي. ڇو ته الله تبارڪ وتعاليٰﷻ زبان، مصطفيٰ ڪريمq جي ذڪر ۽ دل، مصطفيٰ ڪريمq جي محبت لاءِ ڏني آهي. جيئن اردو واري شاعر چيو آهي ته:
دی زباں حق نے ثنائے مصطفیٰﷺ کے واسطے،
دل دیا حبّ حبیب کبریاءﷺ کے واسطے۔
اهوئي سبب آهي جو صحابه ڪرامr پنهنجي جان ۽ مال الله تعاليٰﷻ جي راھ ۾ ۽ محبوبن جي قدمن تان قربان ڪندا هئا.
جڏهن محبوب ڪريمﷺ جن هن دنيا تي تشريف وٺي آيا ته عاشقن سندن شان جا مولود ۽ نعت لکڻ ۽ پڙهڻ شروع ڪيا. مولود ۽ نعت لکڻ وارن صحابينr جو تعداد شاه عبدالحق محدث دهلوي& پنهنجي ڪتاب (روضة الاحباب) ۾ اهو ٻڌايو آهي ته محبوب ڪريمﷺ جي صحابه ڪرامr مان (160) مرد ۽ (12) صحابياڻيونo نعت ۽ مولود لکڻ وارا شاعر هئا.
حضور ڪريمﷺ جي دربار اقدس ۾ صحابه ڪرامr عربي ٻولي ۾ نعت شريف ٺاهيندا، ٻڌائيندا رهيا ۽ حضور ڪريمﷺ نعت خوانن کي انعامن، اڪرامن ۽ دعائن سان نوازيندا رهيا انهن مان سندن ثناءَخواني ڪندڙ چاچو حضرت ابو طالب سائين ۽ ٻين صحابه ڪرامن مان چند شخصيتن جا نالا لکڻ مناسب سمجهان ٿو.
(01) حضرت عباس رضه
(02) حضرت حسّان بن ثابت رضه
(03) حضرت ڪعب بن زهير رضه
(04) حضرت ڪعب بن زبير رضه
(05) حضرت ڪعب بن مالڪ رضه
(06) حضرت عبدالله بن رواحه رضه
حضرت حسّان بن ثابت u محبوب ڪريمﷺ جو مشهور درٻاري شاعر هو. هڪڙي ڀيري پاڻ ڪريمن عليه الصلوٰة والسلام پنهنجي چادر مبارڪ کيس انعام ۾ عطا فرمائي هئي. ۽ هي دعا فرمايائون ته:
اَللّٰهُمَّ اَيِّدۡهُ بِرُوۡحِ الۡقُدُسِ.
ترجمو؛ اي اللهﷻ ! حسان u جي جبرئيلm جي ذريعي مدد فرماءِ.
حضرت حسّان بن ثابتu کي نبي ڪريمﷺ سان تمام گهڻي محبت هئي. پاڻ پنهنجي محبت جو اظهار هنن سهڻن لفظن سان ڪرڻ فرمايائون:
وَاَحۡسَنُ مِنۡکَ لَمۡ تَرَ قَطُّ عَيۡنِيۡ. وَاَجۡمَلُ مِنۡکَ لَمۡ تَلِدِالنِّسَآءٗ.
خُلِقۡتَ مُبَرَّءً مِّنۡ کُلِّ عَيۡبٍ. کَاَنَّکَ قَدۡ خُلِقۡتَ کَمَا تَشَآءٗ.
ترجمو: ۽ اوهان کان وڌيڪ سهڻو منهنجي اکين ڏٺو ئي ناهي. ۽ اوهان کان وڌيڪ حسن و جمال وارو، عورتن ڄڻيو ئي ناهي. اوهان هر عيب کان پاڪ ڪري پيدا ڪيا ويا آهيو. ڄڻ ته جيئن اوهان پئي گهريو تيئن پيدا ڪيا ويا آهيو. (ديوان حسان بن ثابت)
حضور عليه الصلوٰة والسلام جي اهلبيت عظام، صحابه ڪرام، تابعين، تبع تابعين کان علاوه اولياءِ عظام(، صوفين(، بزرگن( ۽ غلامن پنهنجي آقا محبوب ڪريمﷺ جي شان ۾ اهڙي ته دل کي موهيندڙ ۽ جاذب شاعري ڪئي آهي. جنهن جي پڙهڻ سان نبي ڪريمﷺ جي محبت جو سمنڊ ڇوليون هڻن لڳي ٿو. انهن شاعرن مان ڪجهه جا نالا هتي لکڻ مناسب سمجهان ٿو. جيئن:
1. حضرت شيخ عبدالقادر جيلاني رحه
2. حضرت عزيزان علي راميتني رحه
3. حضرت فريد الدين عطار رحه
4. حضرت عبدالرحمٰن جامي رحه
5. حضرت مولانا رومي رحه
6. حضرت شيخ معين الدين چشتي رحه
7. حضرت محمد عثمان مروندي المعروف قلندر لعل شهباز رحه
8. حضرت سچل سرمست رحه
9. شاعرن جي سرتاج حضرت شاه عبداللطيف ڀٽائي رحه
10. پيرن جي پير سائين عبدالغفار المعروف پير مٺا سائين رحه
11. سنڌ جي سونهن حضرت الله بخش المعروف پير سهڻا سائين رحه
12. حضرت خواجه محمّد طاهر المعروف محبوب سڄڻ سائين مدّظله العالي
جهڙا ڪيترائي بيمثال شاعر ٿي گذريا آهن. جن نبي ڪريم عليه الصلوٰة والسلام سان محبت ۽ عقيدت جو اظهار شاعري جي ذريعي ڪيو آهي.
الله تبارڪ وتعاليٰ هر هنڌ ۽ هر دؤر ۾ اهڙا برگزيده انسان پيدا ڪيا آهن جن کي ڏات ڏني اٿس تن پنهنجي عطا ٿيل ڏات کي ڏانءُ جي زيور سان سينگاري پاڻ مڃرايو آهي. سنڌ ڌرتي به پروردگارﷻ جي عطا سان اهڙن ڪيترن ئي انسانن کي جنم ڏنو آهي. اهڙن پروردگارﷻ جي ڏات ڏنلن مان سنڌ جي تاريخي شهر بدين ضلعي جي تعلقي ماتلي جي هڪ ننڍي شهر ٽنڊو غلام علي جي ڀرسان ڳوٺ گهلپور(II) نظاماڻي ۾ جنم وٺندڙ ڀاءُ وسيم احمد ٽالپر به هڪ آهي. جيڪو 28-10-1993 صدي جي آخري ڏهاڪي ۾ جنم وٺندڙ پنهنجي عمر جي 16 سالن جي سفر ۾ شاعري جي شروعات ڪئي، حالانڪه زمانه حال ۾ هيءَ عمر، نوجوانن جي اڪثريت راند روند، کيل تماشن، کيڏڻ ۾ گذاريو ڇڏي، پر هن عزيز دنيا جي راند روند واري فڪر کي ڇڏي ڪري عشق ۽ محبت جو فڪر شروع ڪيو.
هن سائنسي دؤر ۾ پاڻ کي فتنن کان بچائي ۽ فساد کي ڏور ڇڏي عشقِ حقيقي جي ميدان ۾ قدم رکڻ هڪ قسم جو جهاد چئبو. پنهنجي زندگي کي قلم جي نوڪ ۾ قيد ڪري، لفظن جي ذريعي پنن جي مٿان پڌرو ڪرڻ، سا به ڪا معمولي ڳالهه ناهي. جيڪڏهن موصوف جي زندگي جي ڏينهَن کي آڱرين تي ڳڻڻ چاهيون ته ڳڻي سگهون ٿا، پر جيڪڏهن فقير جي عشق ۽ مستي جي سمنڊ جي اونهائيءَ جو انت ڪرڻ چاهيون ته انت نٿا ڪري سگهون، شب و روز واري زندگيءَ تي نظر ڪيون ته پاڻ تمام نيڪ دل انسان، ڪلفت و نفرت کان صاف خيال رکندڙ، دهشتگردي جي ماحول ۾ محبتن جو وکر ونڊيندڙ وڻجهارو ڀٽائي ۽ سچل جي راه جو پانڌيئڙو تمام گهڻي عاجزي رکندڙ هڪ انمول شخصيت جو مالڪ پڻ آهي. موصوف پنهنجي عشق ۽ عقيدي جو اظهار پنهنجي شاعري ۾ ڀرپور نموني سان ڪيو آهي.
عزيز، فقيري رنگ ۾ ڪٿي پنهنجي محبوبﷺ جي ثناءَ ڪندي مڪان جي حد ۾ به نظر اچي ٿو ڪٿي لامڪان جي لاحد ۾ به نظر اچي ٿو.
جنهن ڏٺو توکي برابر، ڄاڻ تنهن مونکي ڏٺو،
“احد” “احمد” جو ادا، اسرار ٿيو اڄ روبرو.
ڪٿي پنهنجي محبوبﷺ کي التجائون ڪندي ۽ ڪٿي پنهنجي محبوبﷺ جي وطن جي ديدار جي سڪ ۾ موت کي گهڙي کن ترسڻ جي لاءِ منٿون ڪندي به نظر اچي ٿو.
آس منهنجي من سندي، پرور ڪا پهچائي سگهي،
اي موت ترسي پئو، مديني ڏي سنبت آهي سگهي.
۽ ڪٿي معراج جي مام کي مخفي سمجهي ماٺ به ڪيو وڃي ۽ عشق جي غلبي جي ڪري پنهنجي يار کي قبلو ۽ ڪعبو به چيو وڃي.
اسان پڙهندے هون اسان جهڪندے هون، ساڏا ڪعبه قرآن محمدﷺ هے،
مينون قسم هے مولا دي يارو، اِنھ جڳ دي جان محمدﷺ هے.
مطلب ته عشقِ حقيقيءَ جو رنگ ئي انوکو آهي ڇوته عاشقِ صادق هر وقت پنهنجي محبوبﷺ کي ئي طلبي ٿو. اهڙي طرح ڀٽ جي گهوٽ به پنهنجي عشق جو اظهار ڪندي فرمائي ٿو ته.
ماڻهوگهرن مال آئون سڀ ڏينهن گهران سپرين،
دنيا تنهن دوست تان فدا ڪيان في الحال،
ڪيس نام نهال پسڻ تان پري رهيو.
ڀاءُ تمام سٺو شاعر هوندي به پنهنجي پاڻ کي سُخن وَر شاعر ۽ ماهر نٿو چورائي. جيئن چيو اٿس:
“وسيم” کي سُخنوَر ڪو شاعر نه سمجهو،
سياڻو دنيا ۾ ڪو ماهر نه سمجهو،
“فقير” کي فخر ناز بس ايترو آ،
خدا نوڪري ڇا لڳائي ڇڏي آ.
فقير پنهنجي خيالن ۾ جيڪي پنهنجي محبوب جي ثناءَ جا گل پوکيا اهي اڄ خوشبودار ٿي ڪري، حمدن، نعتن ۽ مولودن جي صورت ۾ اوهان عشاقن جي هٿن ۾ آهن. هي اهي گل آهن جيڪي ڪڏهن سُڪي ۽ مُرجهائجي نه ٿا سگهن ۽ انهن گلن جي خوشبوءَ مان پاڻ به سُڪون حاصل ڪيو ۽ پنهنجن ٻارن ۽ ٻچڙن کي به پنهنجي محبوب جي ثناءَ جا گل هٿن ۾ ڏيئي ڪري پنهنجي دلين ۽ گهرن کي خوشبودار بنايو. آخر ۾ هن عاجز جي فقير جي لاءِ دعا آهي ته الله تبارڪ وتعاليٰﷻ سندس زبان ۽ زندگي ۾ برڪت عطا فرمائي ته جيئن پنهنجي عشق ۽ محبت واري شاعري جي ذريعي عشاقن جي عشق ۽ محبت ۾ اضافو ڪندو رهي ۽ سنڌ وارن جي دلين کي سٻاجهي سنڌي ٻولي ۾ مولود ۽ نعتون ٺاهي، ڳائي پرين جي پيچري لڳائي.
شل خدا تعاليٰﷻ ڀاءُ وسيم احمد جي هن سعي جميل کي پنهنجي بارگاهِ اقدس ۾ قبوليت جو شرف بخشي ۽ سندس واسطي بخشش جو باعث بڻائي.
(آمِّيۡنَ بـِجَاهِ النَّبِـيِّ الۡاَمِيۡنَ)
عاجز فقير
محفوظ علي نظاماڻي طاهري
ڳوٺ گهلپور(II)، ٽنڊوغلام علي، ضلع بدين
30-04-2017
Cell: 0301-5506225