مور جو عذر
هدهد جو جواب
اڙي مور، ٻيلي تون رستي کان گهڻو گمراهه آهين. جنهن شخص کي بادشاهه جي گهر جي گهرج آهي تنهن کي جڳائي ته ان جي ويجهو وڃي؛ ڇا لاءِ جو بادشاهه جو گهر ان بهشت کان گهڻو ڀلو آهي. نفس جو گهر ته هڪ هوس سان ڀريل بهشت آهي (بهشت جي تمنا به هڪ نفسانيت آهي) ۽ دل جو گهر صدق ۽ سچائي جي جاءِ آهي، تنهن ڪري تون نفس پرستي ڇڏي سچائيءَ جي راهه اختيار ڪر. حضرت حق هڪ وڏو بادشاهه آهي جنهن جي مقابلي ۾ بهشت هڪ ننڍو ڦڙو آهي، جنهن وٽ درياءَ آهي تنهن جي آڏو هڪ ڦڙي جي ڪهڙي وقعت؟ جو ڪجهه درياءَ کان سواءِ آهي اهو سڀ خام خيال ۽ سودا آهي. جڏهن درياء تائين رسائي ٿي سگهي ٿي تڏهن پوءِ ماڪ طرف ڇو ڊوڙجي؟ (درياءَ کي ڇڏي هڪڙي قطري جو پوئلڳ ٿيڻ ڪيتري نه حماقت آهي). ڀلا جو ماڻهو پنهنجو راز خود سج سان سلي سگهي ٿو سو هڪ ذري سان ڪيئن گذر ڪندو؟ اهو جو ڪُل ٿيو تنهن جو جز سان ڪهڙو واسطو؟ ۽ اهو جو جان ٿيو تنهنجو عضوي سان ڪهڙو تعلق؟ جيڪڏهن تون ڪامل شخص آهين ته ڪل کي ڏس ڪل جي طلب ڪر، ڪل رهه ۽ ڪل ٿي ۽ ڪل اختيار ڪر. هاڻي مان نصيحت خاطر توکي هڪ آکاڻي ٻڌايان ٿو.
استاد ۽ شاگرد جي آکاڻي
هڪ دفعي ڪنهن شاگرد پنهنجي استاد کان سوال پڇيو ته حضرت آدم عليه السلام، بهشت کان ٻاهر ڇو تڙيو (ڪڍيو) ويو. استاد ٻڌايس ته حضرت آدم وڏي شان واري شخصيت هئي ۽ جڏهن بهشت ۾ داخل ٿيو (سر جهڪايو) تڏهن هڪڙو غيبي آواز آيس ته خبردار توکي بهشت هر طرح (سؤ طرح) سان بند ڪيو (ڦاسائي ڇڏيو) آهي، ۽ جو شخص هنن ٻنهي جهانن ۾ اسان کان سواءِ ڪنهن ٻيءَ شيء آڏو سر جهڪائيندو سو اسان جي نزديڪ ڪمينو ۽ هيچ هوندو. اسان ان جو صفايو ڪري ڇڏينداسون، پوءِ کڻي هو ڪهڙو به ڊنگ ڇو نه هجي؛ ڇالاءِ جو دوست کان سواءِ ڪنهن ٻئي وٽ هٿ ٽنگڻ روا نه آهي. محبوب جي اڳيان هزار جانيون ڇا آهن؟ (ڪجهه به نه آهن). ان بغير هيءَ جان ڪهڙي ڪم جي؟ جو ڪوئي حقيقي محبوب کي ڇڏي ڪنهن ٻيءَ شيءِ طرف لاڙو ڪندو ۽ ساڻس لنوَ لائيندو ته اهو رسوا ۽ برباد ڪيو ويندو، پوءِ کڻي حضرت آدم ئي ڇو نه هجي! ڇا توکي هيءَ سڌ نه آهي ته بهشت وارن جي حق ۾ هيءَ خبر آئي آهي ته پهرين شيءِ جا انهن کي (کائڻ ڪاڻ) ڏني ويندي سا جگر هوندو، ڇاڪاڻ ته اهل جنت راز جا لائق نه هئا (هوندا) تنهن ڪري هو نئين سر جگر کائڻ شروع ڪندا.