تصوف

پکين جي پارليامينٽ

منطق الطير ۾ خواجہ فريد الدين عطار، تمثيل طور پکين جي روپ ۾ انساني جذبن ۽ حقيقتن جو اظھار ڪيو آھي ۽ ھڪ افساني جي شڪل ۾ انساني زندگيءَ جا عام واقعا بيان ڪيا آھن. منطق الطير جي 64 بيانن ۾ ڪُل 4600 بيت آھن. منڍ وارا 600 کن بيت رب جي واکاڻ، رسول صہ جن جي نعت، خليفن جي مدح تي مشتمل آھن. ان کان پوءِ اصل قصو شروع ٿئي ٿو. 

Title Cover of book پکين جي پارليامينٽ

سلطان محمود جو قصو

هڪڙو شخص جو ڏاڍو ڏاهو، پرهيزگار ۽ نيڪ هو، تنهن هڪ دفعي سلطان محمود (غزنويءَ) کي خواب ۾ ڏٺو. کانئس پڇيائين ته اي نيڪ بخت شاهه! تنهنجو هن وقت ڪهڙو حال آهي؟ سلطان جواب ڏنو ته ٻيلي، خاموش رهه، منهنجي جان جو خون نه وهاءِ، دم نه هڻ، ۽ اٿي! هيءَ بادشاهيءَ جي جڳهه ڪٿي آهي؟ منهنجي بادشاهي محض خودپسندي ۽ هڪ غلط گمان هو. هڪ مٺ خاڪ مان ڇا بادشاهي کڙي ٿي سگهي ٿي؟ منهنجي بادشاهيءَ جو درد هڪ وهم ۽ گمان آهي، بادشاهيءَ جو لائق اهو الله تعاليٰ آهي ۽ بس. اهو جو جهانن جو مالڪ آهي، سوئي سلطنت ۽ بادشاهي جو سزاوار آهي. جڏهن مون هتي اچي پنهنجي عاجزي ۽ پريشاني (حيراني) ڏٺي، تڏهن پنهنجي بادشاهيءَ کان ازحد شرم آيم (جو منهنجي بادشاهي هن بادشاهي اڳيان تِڇ آهي. جيڪڏهن تون مون کي سڏڻ چاهين ته پريشان بغير نه سڏينم. صحيح حاڪم اهوئي آهي، مون کي حاڪم جي نالي سان نه پڪار. سلطنت ويندي رهي ۽ بادشاهيءَ کي هوا اُڏائي ويئي،. فقط اهو شخص خوش ۽ سعيد آهي جو هن جهان کان آزاد ٿي مئو.
محمود کي، بندي جي نالي سان سڏ ۽ نه بادشاهه جي نالي سان. وڃ ۽ منهنجا سلام وڃي مسعود کي پهچاءِ ۽ چوينس ته اي منهنجا پٽ، جيڪڏهن تون به ڪا خبر ۽ سمجهه رکين ٿو ته پنهنجي پيءُ جي حال مان ڪو سبق پراءِ. ڪاش، دنيا ۾ جيتري زندگي هئي، محمود اهو سارو وقت ان ۾ کورو پچائيندو رهي ها! ڪهڙو نه چڱو ٿئي ها جيڪڏهن محمود هن جهان اندر کوري پچائڻ ۾ ئي مشغول رهي ها، ته جيئن هو هن اوڙاهه (آخرت جون مصيبتون) ۾ ڪرڻ کان بچي پوي ها! سڀ عزت ۽ حڪومت (اصلي عزت ۽ حڪومت جي مقابلي ۾) چنڊ کان ويندي مڇيءَ تائين ڪجهه به نه آهي. بادشاهي انهيءَ لاءِ آهي ۽ مان ته آرام تڏهن لهان ها، جڏهن خود دنيا ۾ هڪ پينوهجان ها. ڪهڙو نه چڱو ٿئي ها جيڪڏهن مان سؤ کوهن ۾ پيو هجان ها، ڪو رتبو نه هجيم ها، ۽ هڪ بيکاري هجان ها ۽ نه بادشاهه! مونکي ته ڪا گهڙي به ڇوٽڪارو ڪونهي، مون کان هڪ هڪ جَو جو حساب گهرن ٿا. شال انهيءَ هما جا پر ۽ بُج سڪي ۽ سڙي وڃن جنهن مون کي پنهنجي پاڇي هيٺ جاءِ ڏني (۽ مان بادشاهه ٿيس ۽ ان ڪري حساب ڪتاب جي سختيءَ ۾ اچي پيس).·