هڪڙي ٻئي پکيءَ جو پاڪبازيءَ بابت سوال
هدهد جو جواب
هدهد جواب ۾ چيس ته اي دوست! هن رستي جو ثمر ئي پاڪبازي آهي. تو وٽ جو ڪجهه آهي، تنهن کي پنهنجي اندر جي آگ سان جلائي ڇڏ ۽ پوءِ جڏهن سڀ شيءِ سڙي رک ٿي وڃي، تڏهن ان رک کي ميڙي منجهس ويهي رهه. مصيبتن کان ڇٽڻ جو بس اهوئي طريقو آهي. جيستائين تون هرهڪ شيءِ کان هٿ نه کڻندين، تيستائين تون هن آستاني تي قدم رکي نه سگهندين.
موت جي وقت هر شيءِ تنهنجي خون وهائڻ جي ڪوشش ڪندي، تنهنڪري تون سڀني شين کان پلؤ ڇنڊي پوءِ هن رستي جو قصد ڪر، ڇالاءِ جو جيڪڏهن شروع ۾ پاڪبازي نه آهي ته، پوءِ تولاءِ هي سفر ڪرڻ به مبارڪ نه آهي
ترڪستاني پير جي حڪايت
ترڪستاني پير پنهنجي متعلق خبر ٿو ڪري ته، مان ٻن شين کي ڏاڍو پيارو رکان ٿو. انهن مان هڪڙي آهي، منهنجو تيز رفتار ابلق گهوڙو ۽ ٻي آهي منهنجو پٽ، پر جيڪڏهن پٽ جي مرڻ جي خبر پويم ته شڪريه طور، گهوڙو خيرات ڪري ڇڏيندس، ڇالاءِ جو مان ڏسان ٿو ته هي ٻه شيون، ٻن بتن جي طرح منهنجي اکين جو ٺار بڻيون بيٺيون آهن.
اي انسان! جيستائين تون شمع وانگر نه جلين، تيستائين پاڪبازيءَ جو دم به نه هڻ. اهو پاڪبازيءَ جو دم هڻي ٿو، سو پنهنجي ساري ڪاروبار کي برباد ڪري ڇڏي ٿو. پاڪباز جي حالت ته ئي منهنجا پيارا، هيءَ آهي جو هو جيڪڏهن ڪنهن وقت ڪا ماني چاهه ۽ شوق سان کائي ٿو ته، کيس فوراً ڪياڙيءَ وارو ٿڦڙ لڳايو وڃي ٿو.
شيخ خرقانيءَ جو واڱڻ کائڻ ۽ سندس پٽ جو سر ڪٽجڻ
شيخ خرقاني، جنهن جو فرش عرش هو (وڏي مرتبي وارو هو)، تنهن کي گهڻي وقت کان واگڻ کائڻ جو شوق هو. سندس والده اڌ واڱڻ کڻي کيس زوريءَ ڏنو ۽ هن جڏهن اهو کاڌو، تڏهن دشمنن سندس پٽ جو سِرُ ڪاٽي ڇڏيو. هيءَ حالت ڏسي شيخ چوڻ لڳو ته، مون بدبخت ڪئين دفعا چيو آهي ته، جيڪڏهن هي فقير واڳڻ کائيندو ته يقيناً کيس ڪونه ڪو ڪاري ڌڪ لڳندو. منهنجي جان هروقت جلي رهي آهي، ڇاڪاڻ ته ان (الله تعاليٰ) سان منهنجو معاملو نهايت ئي نازڪ آهي. هو جڏهن به ڪنهن شخص کي پنهنجي ڪم ۾ لڳائي ٿو تڏهن هو غريب هڪڙو دم به پنهنجي مرضي سان نٿو کڻي.
اي انسان! هتي ڪنهن عاقل جي عقلمندي ڪم نٿي ڏئي ۽ نه وري علم جي زيادتي ئي ڪارآمد ٿئي ٿي. ان جا هزارين سرويچ عاشق، سندس هڪ ئي نگاهه سان پنهنجيون جانيون گهورين ٿا ۽ هي سڀيئي جانيون تڏهن ئي ڪارآمد ٿين ٿيون، جڏهن بيدرديءَ سان سندن خون وهايو وڃي ٿو.
ذوالنون مصري ۽ چاليهه گودڙيا
ذوالنون مصري، ڳالهه ٿو ڪري، ته هڪ ڏينهن جيئن مان ڪنهن بيابان مان وڃي رهيو هوس، تيئن مون رستي تي چاليهه گودڙين، خدا رسيده بندن کي، هڪڙي ئي هنڌ مئل پيل ڏسي حواس باخته ٿي ويس. آخر پاڻ سنڀالي پڇڻ لڳس، ته اي خدا تعاليٰ! هيءُ تنهنجو ڪهڙو ڪم آهي، جو سردارن کي ائين اونڌو ڪيرايو ٿو ڇڏين؟ هاتف جواب ڏنم ته هن ڪم کان اسين پوريءَ طرح واقف آهيون، اسان ئي انهن کي ماريون ٿا ۽ اسان ئي انهن جو خون بها ادا ڪريون ٿا ۽ جيستائين اسان وٽ معاوضي جي رقم موجود آهي، تيستائين اسان جي اهائي ڪار رهندي ته جيئن اوهان لاءِ ماتم باقي رهي، جڏهن مرڻ بعد منهنجي ٻانهي جا اجزا محو ٿي ويندا ۽ سندس وجود جو ڪو نشان ئي نه رهندو، تڏهن مان سندس اڳيان نکڙي (نروار ٿي) ظاهر ٿيندس ۽ کيس پنهنجي جمال جو چوغو پهرائيندس ۽ پوءِ فقط مان ئي وڃي رهندس، ۽ بس.
اي انسان! جو شخص پنهنجي موليٰ ۾ محو ٿيو، سو سڀ آزار کان ڇٽي پيو. تون به ان ۾ محو ٿين جي ڪوشش ۾ رهه ۽ وڌيڪ ڳالهه ئي نه پڇ.