تصوف

پکين جي پارليامينٽ

منطق الطير ۾ خواجہ فريد الدين عطار، تمثيل طور پکين جي روپ ۾ انساني جذبن ۽ حقيقتن جو اظھار ڪيو آھي ۽ ھڪ افساني جي شڪل ۾ انساني زندگيءَ جا عام واقعا بيان ڪيا آھن. منطق الطير جي 64 بيانن ۾ ڪُل 4600 بيت آھن. منڍ وارا 600 کن بيت رب جي واکاڻ، رسول صہ جن جي نعت، خليفن جي مدح تي مشتمل آھن. ان کان پوءِ اصل قصو شروع ٿئي ٿو. 

Title Cover of book پکين جي پارليامينٽ

پکين جو خط پڙهڻ بعد فنا ٿيڻ

جڏهن پکين جون جانيون شرم ۽ حيا کان بالڪل فنا ٿي ويون، تڏهن انهن کي خداوندي درٻار ۾ دروباره جانيون مليون ۽ سندن سينا سڀني پراڻن خيالن کان پاڪ ۽ صاف ٿي ويا. ان وقت جهان جي سيمرغ جي منهن جو عڪس ٽيهن پکين جا منهن ڏيکاري رهيو هو. هي ڏسي سڀئي حيران ٿي ويا ۽ سمجهي نه سگهيا ته آيا هو، اهو سيمرغ آهي يا اهو سيمرغ هو پاڻ آهن. بهرحال پاڻ کي مڪمل سيمرغ ڏٺائون ۽ اهو سيمرغ اُهي ئي ٽيهه پکي هئا ۽ نه ڪا ٻي شيءِ. جڏهن پاڻ ڏي ٿي نهاريائون تڏهن اهو سيمرغ هنن ٽيهن جي علاوه ٿي کين نظر آيو ۽ جڏهن وري ٻنهي طرف پئي ڏٺائون ته ٻيئي هڪ ئي نظر آيا (هڪڙو ئي سيمرغ پئي نظر آيا). هي، هو هو ۽ هو هي هئا. جهان ۾ اهڙي ڳالهه ڪنهن ٻڌي ئي نه هوندي. جڏهن هو سڀ حيرت ۾ ٻڏي ويا ۽ ڪجهه سمجهي نه سگهيا تڏهن بي زبان ٿي ان درگاهه کان ’مان‘ ۽ ’تون‘ جي راز بابت پڇڻ لڳا. اتان پڻ بي زبان جواب آيو ته اسان جي هيءَ درٻار سج وانگر آهي، جو به اتي اچي ٿو سو پاڻ کي ئي ان ۾ ڏسي ٿو. توهين هتي ٽيهه پکي آيا تنهن ڪري آئيني ۾ به ٽيهه ظاهر ٿيا، پر جيڪڏهن وڌيڪ مثلاً، چاليهه اچن ها ته اهي به آئيني اندر اوترائي نمودار ٿين ها. هاڻي جڏهن توهين ٽيهه، بيدل، بيخبر ۽ بيجان وڃي رهيا (بچيا) آهيو، تڏهن اسان کي به ٽيهن پکين سان گهڻي مناسبت آهي، ڇالاءِ جو حقيقي سيمرغ اسان ئي آهيون. هاڻي توهين سڀئي مون ۾ محو ٿي وڃو ۽ بي انتها عزت ۽ مان پايو. آخر ٿيو به ائين، اهي سڀئي ان ذات اندر هميشه لاءِ ائين محو ٿي ويا، جيئن پاڇو سج ۾ محو ٿي ويندو آهي.