تصوف

پکين جي پارليامينٽ

منطق الطير ۾ خواجہ فريد الدين عطار، تمثيل طور پکين جي روپ ۾ انساني جذبن ۽ حقيقتن جو اظھار ڪيو آھي ۽ ھڪ افساني جي شڪل ۾ انساني زندگيءَ جا عام واقعا بيان ڪيا آھن. منطق الطير جي 64 بيانن ۾ ڪُل 4600 بيت آھن. منڍ وارا 600 کن بيت رب جي واکاڻ، رسول صہ جن جي نعت، خليفن جي مدح تي مشتمل آھن. ان کان پوءِ اصل قصو شروع ٿئي ٿو. 

Title Cover of book پکين جي پارليامينٽ

هڪڙي ٻئي پکيءَ جو سوال

هدهد کي وري هڪڙي ٻئي پکيءَ چيو ته يار، نفس ته منهنجو دشمن آهي، ۽ سدائين مون سان ساڻ آهي. هاڻي مان هن راهه تي هن رهزن سان گڏجي ڪيئن هلان؟ نفس جو ڪتو ڪڏهن به منهنجي چئي ۾ نه آيو ۽ جيڪڏهن سچ پڇين ته هن ڪميني کان منهنجو بچڻ ئي مشڪل آهي. صحرا ۾ بگهڙ (شيطان) ٿو ساٿي ٿئيم ۽ هتي هي خوشنما ڪتو ته نه ڪڏهن منهنجو خيرخواهه ٿيو ۽ نه ٿيندو. هن جي بيوفائيءَ کي ڏسي مون کي ته واقعي عجب ٿو لڳي ته، آخر سبب ڪهڙو آهي جو هي نالائق هر گهڙي پنهنجي دوست جي گلا ۾ ڪاهي ٿو پوي!

هدهد جو جواب

اڙي ڳهيلا، هن ڪتي ته توکي پنهنجي پوري قبضي ۾ ڪري ورتو آهي ۽ توکي خوب لتاڙي، مٽيءَ وانگر ڪري ڇڏيو اٿس. هي ڪميڻو نه فقط ٽيڏو ۽ ڪاڻو آهي، پر ان سان گڏ سست ۽ بي شڪر به آهي. جيڪڏهن ڪو تنهنجي ڪوڙي تعريف ڪري ٿو ته، هو ان تي ڏاڍو خوش ٿئي ٿو. حقيقت ته هيءَ آهي ته ماڻهوءَ جو اول زمانو، سارو ئي بيهودگي، ٻاراڻي، بيدلي ۽ غفلت هئي. سندس وچ عمر وارو عرصو، محض بيگانگي ۽ ديوانگي هئي. آخر ۾ جڏهن پيريءَ جو دور آيو تڏهن سندس جان ڪمزور ۽ بدحواس ٿي ويئي. هاڻي جڏهن ساري عمر جهالت سان ڀري پئي آهي تڏهن هي نفس جو ڪتو ڪٿي ٿو سڌري! هيءُ ڪمينو پنهنجي سرڪشيءَ کان ڪڏهن به باز ڪونه ايندو؛ تنهن ڪري تون ان تي ڪرڙي نظر رکيو اچ ۽ عبادت ۽ اطاعت جي وسيلي سندس سرڪشي کي ٽوڙيندو رهه. هاڻي مان سمجهائڻ خاطر توکي ٻه چار آکاڻيون ٻڌايان ٿو: