ٻين قومن وٽ طوفان نوح جو تذڪرو
”رانليل“ نالي هڪ ديوتا ماڻهن کي ٻڌايو ته ٻيا ديوتا انسانيت کي تباهه ڪرڻ گهرن ٿا، پر هو پاڻ ان کي بچائڻ گهري پيو. انهيءَ ڪهاڻيءَ جو هيرو سيپر شهر جو مخلص بادشاهه ”زيو سودار“ آهي. رانليل ديوتا، زيو سودرا کي ڇوٽڪاري جو طريقو ٻڌايو.
جيتوڻيڪ موجوده متن ۾ ٻيڙيءَ جو ذڪر موجود ڪونهي مگر زيو سودرا، نجات جي اسباب ۾ ٻيڙيءَ جي موجودگيءَ جا اشارا ملن ٿا. سيلاب جي بابلي تفصيلات تي ڀاڙيندي اهو نتيجو آسانيءَ سان اخذ ڪري سگهجي ٿو ته سميري تفصيلات ۾ سيلاب جا ڪارڻ ۽ ٻيڙي ٺاهڻ جي معاملن جو تذڪرو به موجود هو.
[b]بابلي تهذيب:
[/b]
هتي سميري هيرو زيو سودرا جو هم منصب هيرو ات نپشتم آهي، جڏهن ته ٻيو نمايان ڪردار گلگاميش آهي. پيرائتي داستان جي مطابق گلگاميش بقا جي راز جي ڳولا ڪرڻ جو عزم ڪيو. کيس اهڙي خطرناڪ سفر جي ڏکائين کان آگاهه ڪيو ويو. ٻڌايو ويو ته هو اهڙي سفر تي نڪتو آهي، جنهن ۾ هن کي خطرناڪ پهاڙين ۽ موتمار درياهن مان گذرڻو پوندو. اهڙيءَ طرح جو سفر سج ديوتا ”شمس“ جي حمايت سان ئي طئي ٿي سگهي ٿو، پر گلگاميش استقامت سان بيٺو رهيو ۽ نيٺ ات نپشتم تائين پهچڻ ۾ سوڀارو ٿي ويو.
انهن ٻنهي جي ملاقات جي تفصيل جو ڪو ذڪر ڪو نه ٿو ملي. ات نپشتم، گلگاميش کي ٻڌايو ته موت ۽ حيات جا اسرار ديوتا پاڻ وٽ رکندا آهن ۽ ڪنهن کي به انهيءَ کا آگاهه ناهن ڪندا. تنهن تي گلگاميش، هن کان پڇيو ته هن ڪهڙيءَ طرح بقا ماڻي، جنهن جي جواب ۾ هن گلگاميش کي طوفان جو داستان ٻڌاي.انهيءَ طوفان جو تذڪرو گلگاميش جي جنگي ذڪر جي مشهور ٻارهن تختين ۾ به ملي ٿو.
ات نپشتم ، گلگاميش کي ٻڌايو ته اهو ديوتائن جو هڪ راز آهي. هن ٻڌايو ته ان جو تعلق عڪاد جي سرزمين جي اوائلي ۾ اوائلي شهرن مان هڪ شهر شروپڪ ما ن آهي، انهيءَ تفصيل جي مطابق ”اي“ (Ea) پنهنجي جهوپڙيءَ سان کيس مخاطب ٿيندي ٻڌايو، ته، سمورا ديوتا زمين تان هر نشان کي ختم ڪرڻ جو فيصلو ڪري چڪا آهن پر انهيءَ تباهي ءَ جو سبب ڪونهي ٻڌايو ويو. ”اي“(Ea) ديوتا، هڪ ٻيڙيءَ ٺاهڻ جو چيو، جنهن ۾ هن کي تمام زنده شين جي ٻجن (بنياد) کي محفوظ ڪرڻو هو. ديوتا هن کي ٻيڙيءَ جي شڪل ۽ بناوٽ ۽ تور ماپ ۽ وزن به ٻڌايو. انهيءَ ٻيڙيءَ جي ڊيگهه، ويڪر ۽ اوچائي پاڻ ۾ هڪ جيتري هئي. جڏهن طوفان آيو ته، هن ڇهن ڏينهن راتين ۾ سڀ ڪجهه اونڌو ڪري ڇڏيو. ستين ڏينهن طوفان ختم ٿي ويو. ات نپشتم ٻاهر اچي ڏٺو ته هر طرف گپ ۽ گارو پکڙيل آهي. ٻيڙي”ڪوه نسير“ تي اچي بيهي رهي.
سميري ۽ بابل جي تاريخ جي مطابق ”زري شهروزيا خشيره“ هڪ 925 ميٽر ڊگهي ٻيڙيءَ جي ذريعي انهيءَ طوفان کان بچي سگهيو. ساڻس گڏ، سندس خاندان، دوست، ڪجهه پکي ۽ جانور به هئا. انهيءَ طوفان ۾ آسمان کان تمام گهڻو پاڻي وسيو، سمنڊ ۽ درياهه گهڻي پاڻيءَ جي ڪري پنهنجي ڪپرن کان ٻاهر نڪري آيا ۽ نيٺ ٻيڙي ”ڪوه ڪوريڊا“ تي اچي بيهي رهي.
آشوري- بابلي تاريخ جي مطابق ”عبرتو تو يا خسيره“ پنهنجي خاندان، سان گڏ، پکين ۽ جانورن سان بچي ويو. هن جي ٻيڙي 600 هٿ ڊگهي ۽ 60 هٿ اوچي ۽ ويڪري هئي. سيلاب 6 ڏينهن رات تائين جاري رهيو. جڏهن ٻيڙي ”ڪوه نذار“ تي پهتي ته ٻيڙي مان ڇڏيل فاخته واپس آئي پر ڪانءُ واپس ڪو نه آيو.
سميري، آشوري ۽ بابلي تاريخ جي ڪجهه احوالن جي مطابق ڇهن ڏينهن راتين تائين جاري رهندڙ انهيءَ طوفان ۾ رڳو ات نپشتم ۽ انجو خاندان ئي محفوظ رهيو. جڏهن ستين ڏينهن هن ٻاهر ڏٺو ته طوفان ختم ٿي چڪو هو ۽ هر طرف مٽي ۽ گپ گارو پکڙيو پيو هو. جڏهن ٻيڙي ”ڪوه نذار“ تي اچي بيٺي ته هن هڪ ڪبوتر ، هڪ ڪانءُ ۽ هڪ جهرڪ ٻاهر موڪليو، ڪانءُ لاشن کي پٽڻ لڳو جڏهن ته ٻيا ٻه پکي اڏامي ويا ۽ واپس ڪونه آيا.
هند جي معرو ف جنگي ماهرن شتاپٿ، برهمنه ۽ مها ڀارتيه جي مطابق منو ۽ رشي ئي طوفان کان محفوظ رهيا. داستان جي مطابق جڏهن منو هڪ مڇيءَ کي پڪڙڻ کانپوءِ ڇڏي ڏنو ته اها هڪدم وڏي ٿي ويئي ۽ هن منو کي طوفان جو اطلاع ڏنو ۽ چيائينس ته هو هڪ ٻيڙي ٺاهي ۽ انکي پنهنجي سڱن سان ٻڌي ڇڏي. اها مڇي ديوتا وشنوءَ جو پر توو (مظهر ) هئي. انهيءَ مڇيءَ سيلاب ۾ ٻيڙيءَ کي سنڀالي رکيو ايستائين جو ٻيڙي اتر ۾ ”ڪوه هسموت “(Himvat ) تي اچي بيهي رهي.
[b]ويلز:[/b]
برطانيا جي ڪلٽ (Celt) علائقي جي معروف داستان جي مطابق دوائنون (Dwynwen ) ۽ دوائفڪ (Dwyfach) هڪ عظيم طوفان ۾ ٻيڙي ءَ ۾ سوار ٿي ڪري بچي ويا. جڏهن لنليون (Liynllion) جنهن کي ڇولين (موجن) جي ڍنڍ به چوند ا آهن، مان اٿندڙ اهو عظيم طوفان ختم ٿيو ته دوائنون ۽ دوائفڪ برطانيه کي نئين سر آباد ڪيو.
[b]سڪينڊي نيويا:[/b]
نارڊڪ ايڊ (Nordic Edda) جي ڪهاڻين مطابق برگالمير (Bergalmir) ۽ سندس زال هڪ عظيم طوفان ۾ هڪ وڏي ٻيڙيءَ ۾ ويهي ڪري محفوظ رهيا.
[b]لٿونيا[/b]:
لٿونيائي داستانن جي مطابق ڪجهه ماڻهو ۽ جانور هڪ عظيم طوفان ۾ هڪ پهاڙي ءَ جي چوٽيءَ تي پناهه وٺي محفوظ رهيا. جڏهن طوفان جون لهرون پهاڙ جي چوٽيءَ تي پهتيون ته خداوند انهن ڏانهن هڪ وڏو خول ڦٽو ڪيو، جنهن تي سوار ٿي ڪري، هو انهيءَ المناڪ تباهيءَ کان محفو رهيا.
[b]چين[/b]:
چيني داستانن جي مطابق هڪ شخص ياؤستن ٻين ماڻهن سان گڏ يا رڳو پنهنجي زال ۽ ٻارن سان گڏ ٻيڙيءَ ۾ سوار ٿي ڪري طوفان ۽ زلزلن کان محفوظ رهيا . انهيءَ طوفان ۾ هر طرف پاڻي ڦاٽي نڪتو ۽ زمين تباهه ۽ برباد ٿي ويئي. نيٺ طوفان ختم ٿي ويو.
[b]يوناني ڏندڪٿائون:[/b]
جڏهن ماڻهو تمام گهڻا بدڪار ٿي ويا. ته زيئسس ديوتا انهن کي هڪ طوفان جي ذريعي تباهه ڪرڻ جو فيصلو ڪيو. رڳو ڊيوڪيلئن (Deucalion) ۽ سندس گهرواري طوفان کان محفوظ رهيا. ڇو ته ان کي ۽ سندس پٽ کي هڪ ٻيڙي تيار ڪرڻ لاءِ چيو ويو هو. اهي ٻئي ٻيڙيءَ ۾ سوار ٿيڻ جي نائين ڏينهن ٻيڙي مان ”ڪوه پرناسوس“ تي لٿا.
اهي سمورا داستان هڪ واضح تاريخي حقيقت بيان ڪن ٿا تاريخ گواهه آهي ته هر قوم تائين الله جي هدايت جو پيغام پهتو ۽ اهڙيءَ طرح اڪثر قومون طوفان نوح کان آگاه ٿي ويون. پر جڏهن ماڻهو وحي کان پري ٿي ويا، ته طوفان نوح جا واقعا پيڙهي به پيڙهي ڦيرڦار جو شڪار ٿي ويا ۽ اهڙيءَ طرح داستانن جو روپ ورتائون. حضرت نوح عليه السلام جي قوم ۽ طوفان نوح جي تفصيل کي پوري سنجيدگيءَ ۽ سچائيءَ سان بيان ڪرڻ وارو واحد ڪتاب قرآن حڪيم آهي. قرآن پاڪ اسان جي آڏو نه رڳو طوفان نوح بلڪه ٻين ڪيترين ئي قومن جي باري ۾ به تاريخي واقعا بيان ڪري ٿو. ايندڙ بابن ۾ اسان قرآن حڪيم جي بيان ڪيل انهن ئي حقيقي واقعن جو مطالعو ۽ اڀياس ڪنداسون.