37 ـ باب ما جاء في صفة كلام رسول الله صلى الله عليه وسلم في الشعر .
باب انهن حديثن ۾ جي حضور ﷺ جي ڪلام شعر
جي باري ۾ آيون آهن.
عَنْ عَائِشَةَ ، قَالَتْ : قِيلَ لَهَا : هَلْ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم ، يَتَمَثَّلُ بِشَيْءٍ مِنَ الشِّعْرِ ؟ قَالَتْ : كَانَ يَتَمَثَّلُ بِشِعْرِ ابْنِ رَوَاحَةَ ، وَيَتَمَثَّلُ بِقَوْلِهِ : يَأْتِيكَ بِالأَخْبَارِ مَنْ لَمْ تُزَوَّدِ
ترجمو: حضرت عائشهؓ کان روايت آهي ته مون کان پڇيو ويو ته ڇا حضور ﷺ ڪو شعر پڙهندا هوا؟ جوابًا چيم ته هائو. حضرت ابن رواحة صحابيؓ جو شعر آواز سان پڙهندا هوا ۽ ڪڏهن ( طوفه بن عبد جو) هي مصرعه چوندا هوا. وَيَأْتِيكَ بِالأَخْبَارِ مَنْ لَمْ تُزَوَّدِ
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم : إِنَّ أَصْدَقَ كَلِمَةٍ قَالَهَا الشَّاعِرُ ، كَلِمَةُ لَبِيدٍ : أَلا كُلُّ شَيْءٍ مَا خَلا اللَّهَ بَاطِلٌ ، وَكَادَ أُمَيَّةُ بْنُ أَبِي الصَّلْتِ أَنْ يُسْلِمَ
ترجمو: حضرت ابو هريرة کان روايت آهي چيائين ته حصور جن فرمايو ته سچو حملو جو ڪنهن شاعر چيو هجي ته لبيد جو ئي ڪلمه آهي.أَلا كُلُّ شَيْءٍ مَا خَلا اللَّهَ بَاطِلٌ خبردار! جيڪي به خدا کان سواءِ آهي سو سڀ باطل آهي (هي به فرمايائون ته) امية بن ابي صلت جي اسلام آڻڻ ۾ دير ڪانهي.
عَنْ جُنْدُبِ بْنِ سُفْيَانَ الْبَجَلِيِّ ، قَالَ : أَصَابَ حَجَرٌ أُصْبُعَ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَدَمِيَتْ ، فَقَالَ : هَلْ أَنْتِ إِلا أُصْبُعٌ دَمِيتِ وَفِي سَبِيلِ اللهِ مَا لَقِيتِ
ترجمو: حضرت جندب پٽ سفيان ؓ کان روايت آهي ته (احد جي ڏينهن) هڪ پٿر حضور جن جي آڱر مبارڪ کي لڳو ۽ رت وهڻ لڳو تنهن تي پاڻ شعر جي ارادي کان سواءِ فرمايائون
نه آهين تون مگر آڱر رتورت
خدا جي راهه ۾ ٿي آهين رتورت
عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ ، قَالَ : قَالَ لَهُ رَجُلٌ : أَفَرَرْتُمْ عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَا أَبَا عُمَارَةَ ؟ فَقَالَ : لا وَاللَّهِ مَا وَلَّى رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم ، وَلَكِنْ وَلَّى سَرَعَانُ النَّاسِ ، تَلَقَّتْهُمْ هَوَازِنُ بِالنَّبْلِ ، وَرَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم ، عَلَى بَغْلَتِهِ ، وَأَبُو سُفْيَانَ بْنُ الْحَارِثِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ آخِذٌ بِلِجَامِهَا ، وَرَسُولُ اللهِ يَقُولُ : أَنَا النَّبِيُّ لا كَذِبْ أَنَا ابْنُ عَبْدِ الْمُطَّلِبْ
ترجمو: حضرت براءپٽ عازب کان روايت آهي. چيائين ته کانئس ڪنهن ماڻهو پڇيو ته اي ابو عمارة! توهان رسول الله ﷺ کان ڀڄي ويا هوا ڇا؟ تنهن تي چيائين ته نه. خدا جوقسم ته حضور ﷺ نه هٽيا هوا. پر هوازن جي قوم ڪن ٿرڙ ماڻهن کي پيش آئي. ۽ پاڻ سڳورا پنهنجي خچر تي هوا. ۽ ابو سفيان پٽ حارث پٽ عبدالمطلب خچر جي لگام کان وپرتو هو ۽ حضور جن فرمائي رهيا هوا أَنَا النَّبِيُّ لا كَذِبْ أَنَا ابْنُ عَبْدِ الْمُطَّلِبْ مان نه آهيان ڪوڙو نبي، عبدالمطلب جو پٽ.
عَنْ أَنَسٍ : أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم دَخَلَ مَكَّةَ فِي عُمْرَةِ الْقَضَاءِ ، وَابْنُ رَوَاحَةَ يَمْشِي بَيْنَ يَدَيْهِ ، وَهُوَ يَقُولُ : خَلُّوا بَنِي الْكُفَّارِ عَنْ سَبِيلِهِ الْيَوْمَ نَضْرِبُكُمْ عَلَى تَنْزِيلِهِ ضَرْبًا يُزِيلُ الْهَامَ عَنْ مَقِيلِهِ وَيُذْهِلُ الْخَلِيلَ عَنْ خَلِيلِهِ فَقَالَ لَهُ عُمَرُ : يَا ابْنَ رَوَاحَةَ ، بَيْنَ يَدِي رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم ، وَفِي حَرَمِ اللهِ تَقُولُ الشِّعْرَ ، فَقَالَ صلى الله عليه وسلم : خَلِّ عَنْهُ يَا عُمَرُ ، فَلَهِيَ أَسْرَعُ فِيهِمْ ، مِنْ نَضْحِ النَّبْلِ
ترجمو: حضرت انسؓ کان روايت آهي ته حضور عمرة القضاء جي سال مڪه ۾ گهڙيا. سندن اڳيان هي شعر چئي رهيو هو. اي جافرن جا پٽو سندس رستو خالي ڪريو نه ته وڙهنداسون توهان سان اڄ آهه قرآن جو سبق. ويڙهه ۾ ٿيندو ڌڙن کا سر جدا. جو نه رهندو ياد ڪنهن سڄڻ سڃاڻڻ جو سبق. حضرت عمر فاروق چيس ته اي ابن رواحة تون رسول الله ﷺ جي اڳيان ۽ خدا جي حرم ۾ شعر ٿو چوين. تنهن تي حضورﷺ فرمايو ته اي عمر! ڇڏيس. ڇو ته اهي شعر انهن ڪافرن کي تير وسائڻ کان وڌيڪ تکا ٿا لڳن.
عَنْ جَابِرِ بْنِ سَمُرَةَ ، قَالَ : جَالَسْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم ، أَكْثَرَ مِنْ مِائَةِ مَرَّةٍ ، وَكَانَ أَصْحَابُهُ يَتَنَاشَدُونَ الشِّعْرَ ، وَيَتَذَاكَرُونَ أَشْيَاءَ مِنْ أَمْرِ الْجَاهِلِيَّةِ ، وَهُوَ سَاكِتٌ وَرُبَّمَا تَبَسَّمَ مَعَهُمْ
ترجمو: حضرت جابر پٽ سمرة چيو ته مون حصور جن جي خذمت ۾ سوکان وڌيڪ ويٺو آهيان. سندن اصحاب شعر پڙهندا هوا ۽ جاهليت جون ڳالهيون به ڪندا هوا (1) ۽ پاڻ سڳورا چپ ڪري ويٺا رهندا هوا ۽ بعضي ساڻن گڏجي مُرڪندا هوا.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم ، قَالَ : أَشْعَرُ كَلِمَةٍ تَكَلَّمَتْ بِهَا الْعَرَبُ كَلِمَةُ لَبِيدٍ أَلا كُلُّ شَيْءٍ مَا خَلا اللَّهَ بَاطِلٌ
ترجمو: حضرت ابو هريرة کان روايت آهي ته حضور ﷺ فرمايو ته عرب جي شعرن مان سٺو شعر لبيد جو آهي أَلا كُلُّ شَيْءٍ مَا خَلا اللَّهَ بَاطِلٌ يعني خبردار! جيڪي به خدا کا سواءِ معبود آهي سڀ ڪوڙ ۽ باطل آهي.
عَنْ عَمْرِو بْنِ الشَّرِيدِ ، عَنْ أَبِيهِ ، قَالَ : كُنْتُ رِدْفَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم ، فَأَنْشَدْتُهُ مِائَةَ قَافِيَةٍ مِنْ قَوْلِ أُمَيَّةَ بْنِ أَبِي الصَّلْتِ الثَّقَفِيِّ ، كُلَّمَا أَنْشَدْتُهُ بَيْتًا ، قَالَ لِيَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم : هِيهْ حَتَّى أَنْشَدْتُهُ مِائَةً يَعْنِي بَيْتًا ، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم : إِنْ كَادَ لَيُسْلِمُ
ترجمو: حضرت عَمرو پٽ شريد پنهنجي پيءُ کان روايت ٿو ڪري ته مون حضورﷺ سان ٻيلهه هوس ۽ اميّه پٽ ابو صلت جي سَؤ بيتن مان ٻڌايو ماننِ ٿي. جڏهن هڪ بيت چئي پيو بيهان ته مونکي فرمائن پيا ته هِيہِ يعني اڳتي چئه تان جو سَؤ ئي ٻڌايامانِ. تنهن تي حضور ﷺ فرمائڻ لڳا ته امية بن ابي الصلت مسلمان ٿيڻ کي ويجهو آهي.
عَنْ عَائِشَةَ ، قَالَتْ : كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَضَعُ لِحَسَّانَ بْنِ ثَابِتٍ مِنْبَرًا فِي الْمَسْجِدِ يَقُومُ عَلَيْهِ قَائِمًا يُفَاخِرُ عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم أَوْ قَالَ : يُنَافِحُ عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم وَيَقُولُ صلى الله عليه وسلم : إِنَّ اللَّهَ يُؤَيِّدُ حَسَّانَ بِرُوحِ الْقُدُسِ ، مَا يُنَافِحُ أَوْ يُفَاخِرُ عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم
ترجمو: حضرت عائشهؓ چيو ته حضور ﷺ حضرت حسان پٽ ثابت لاءِ مسجد ۾ منبر رکائيندا هوا جنهن تي اٿي بيهي حضور جن جي تعريف ڪندو هو. راوي چيو ته حضور ﷺ جن جي ساراهه ۽ ڪافرن جي ڪُڌن ڪرتوتن جو جواب ڏيندو هو. حضور جن فرمائن ٿا ته الله تعاليٰ حسان جي مدد جبرئيل سان ڪندو آهي جيسيتائين ڪافرن کي حضور ﷺ جي طرفان جواب ڏيندو رهندو آهي.