شخصيتون ۽ خاڪا

مولانا عبيدالله سنڌي ۽ سندس ڪجهه همعصر

مولانا عبيدالله سنڌي هڪ عظيم انقلابي عالم ۽ مفڪر جي حثيت ۾ عالمي مڃتا رکي ٿو، هِي ڪتاب ”مولانا عبيدالله سنڌي ۽ سندس ڪجهه همعصر” سندس شخصيت تي متعلق هڪ بهترين ڪتاب آهي. ڪتاب جو ليکڪ ڊاڪٽر ابوسليمان شاهه جهانپوري ۽ سنڌيڪار حافظ ابوالاديب سنڌي صاحب آهن.
Title Cover of book مولانا عبيدالله سنڌي ۽ سندس ڪجهه همعصر

(سڊيشن ڪميٽي 1918ع جي رپورٽ جي روشني ۾)

حضرت شيخ الاسلام سيد حسين احمد مدني جي هٿ اکر لکيل ڪتاب (نقش حيات) جي هڪڙي حوالي ۾ سڊيشن ڪميٽي (1918ع) جي رپورٽ جو ذڪر آيو آهي، ان جو هڪ ننڍڙو ٽڪرو نقل به ڪيو اٿن. هتي ان رپورٽ جون لاڳاپيل شقون (164 کان 166) تائين پوريون لکيون وڃن ٿيون. انهن جي پڙهڻ مان اندازو ٿئي ٿو ته حضرت شيخ الهند مولانا محمود الحسن ۽ مولانا عبيدالله سنڌي برطانوي حڪومت جي نظر ۾ ڪيڏا نه خطرناڪ شخص هئا ۽ حڪومت اترئين هندستان مان سندن اثرن کي ميسارڻ لاءِ ڇو آئي هئي ۽ هي به خبر پوي ٿي ته شمس العلماء حافظ محمد احمد ۽ مولانا حبيب الرحمان عثماني وارن جو ڪارنامو برطانوي حڪومت جي مفادن جي نقطه نظر سان ڪيڏو نه ساراهه جوڳو هو.
پر هي ڪيڏي نه ڏک جي ڳالهه آهي جو حڪومت حافظ محمد احمد کي ته هر نموني سان نوازيو پر مولانا حبيب الرحمان نائب مهتمم جي عظيم الشان خدمتن جي مڃتا ۾ رڳو حيدرآباد واري نوڪري کان سواءِ ٻيو ڪجهه به ڪونه ڏنو. جڏهن ته نائب مهتمم جو خدمتون به مهتمم جي خدمتن کان گهٽ بنهه ڪين هيون. دارالعلوم ۾ مولانا سنڌي خلاف جيڪي سازشي ڪرتوت ڪيا ويا انهن جي پوري پلاننگ ۽ منصوبه بندي حضرت نائب مهتمم ئي ته ڪئي هئي. (ا. س. ش)