(ضميمو پهريون)
غالب نامه
سڊيشن ڪميٽي جي رپورٽ ۾ نمبر 164 جي پڇاڙي ۾ غالب نامي جي ڪن حصن جو ترجمو ڏنو ويو آهي. پر هي ترجمو پهرئين انگريزيءَ ۾ پوءِ ان انگريزي تان وري اردو ۾ ترجمو ٿيو. وري به ان جي تلخيص ڪندي هو ٻولي ۽ صحيح مطلب بيان ڪرڻ کان گهڻو پرڀرو ٿي ويو هو. تنهن ڪري هتي غالب نامي جو مڪمل اردو ترجمو مولانا محمد ميان جي ترتيب ڏنل ڪتاب ”تحريڪ شيخ الهند“ مان کڻي هتي شامل ڪيو وڃي ٿو. غالب نامي جو ترجمو اصل عربي ۽ ترڪي تحرير موجب هن ريت آهي.
حجاز شريف جي گورنر غالب پاشا جي فرمان جو نقل
قائم مقام (نمائنده) اعليٰ حضرت خليفه رسول رب العالمين اميرالمؤمنين دام اقباله
هي ڳالهه ڪنهن کان به لڪيل نه آهي ته عالمي جنگ گذريل هڪ سال کان ترڪي جي اسلامي حڪومت ڏانهن ڪر کنيو بيٺي آهي، روس، فرانس ۽ انگريز (اسلام جا دشمن) عثماني سلطنت جي ملڪن تي بري ۽ بحري حملا ڪري رهيا آهن. ان صورتحال کي سامهون رکندي حضرت اميرالمؤمنين خليفة المسلمين رڳو الله پاڪ جي مدد ۽ خاتم الانبياء عليه الصلواة والسلام جي روحاني طاقت تي ڀروسو ڪندي مقدس جهاد جو اعلان ڪري ڇڏيو آهي. جنهن جي جواب ۾ ايشيا، يورپ ۽ آفريڪا جي مسلمانن لبيڪ چيو آهي. سي هر قسم جي هٿيارن سان ليس ٿي ميدان جنگ ۾ ڪُڏي ڪاهي پيا آهن. الله جو شڪر آهي جو ترڪي فوج ۽ مجاهدن جو انگ دشمنن جي انگ کان وڌي ويو آهي ۽ انهن دشمنن جي طاقت کي ماري ٽوڙي، اخلاقي نموني ڪمزور ڪري ڇڏيو آهي. چنانچه روسين جي فوج جو هڪ وڏو حصو قفقازيه ۾ تباهه ڪيو ويو آهي ۽ هڪ لک برطانوي ۽ فرانسيسي فوج ۽ جنگي جهاز دره دانيال ۽ ٻين هندن تي ڀينگ ڪيا ويا آهن. ترڪن، جرمنن ۽ آسٽريلين اوڀر ۾ روسين کي ۽ اولهه ۾ فرانسين ۽ بلجيڪين کي پوئتي ڌڪي ڇڏيو آهي. روسي ۽ فرانسي علائقي جي ٽئين حصي تي ۽ سڄي بيلجيم تي قبضي ڪرڻ کان سواءِ لکين رائفلن، بندوقن ۽ ٻئي جنگي سامان تي به قبضو ڪري ورتو آهي ۽ هزارين فوجين کي قيدي بنايو ويو آهي. هاڻي بلغاريه به مرڪزي طاقتن سان گڏجي جنگ ۾ شامل ٿي ويو آهي ۽ ان سربيا جي علائقي ۾ اندر گهڙي اتان جي ماڻهن کي زورائتي شڪست ڏئي ڇڏي آهي. تنهن ڪري منهنجو هي پيغام منهنجي سلامن سان گڏ انهن مسلمانن تائين پهچايو وڃي جيڪي انهن حڪومتن جي غلامي ۾ آهن ته هاڻي حڪومتون مڪمل نموني شڪست کائي ويون آهن ۽ هاڻي بلڪل لاچار نڌڻڪيون ٿي ويون آهن ۽ هاڻي مسلمانن آڏو جنهن طاقت جو مظاهرو ڪيو پيو وڃي سو رڳو خيال آهي.
مسلمانو! اڄ اوهان جي ڇوٽڪاري جو ڏينهن آهي تنهن ڪري پنهنجي غلامي، خواري ۽ گهٽتائي تي راضي نه رهجو! بي شڪ آزادي، ڪاميابي، سوڀ ۽ مدد اوهان سان گڏ آهي. هاڻي غفلت جي ننڊ مان جاڳو ۽ گڏجي سڏجي پنهنجي اندر تنظيم ۽ اتحاد پيدا ڪريو. پنهنجي صفن کي سڌو رکو ۽ پنهنجو پاڻ کي انهن شين سان هٿيار بند ڪريو جيڪي اوهان کي ضروري ۽ ڪافي هجن ۽ پوءِ ان ظالم ۽ ڏاڍ واري عيسائي حڪومت جي خلاف اٿي پئو جنهن جي غلامي جو ڪمزور ڳٽ اوهان جي ڳچي ۾ پيل آهي. ان غلامي جي زنجير کي پنهنجي مذهب جي طاقت ۽ دين جي تيز ڌار سان ڪٽي ڇڏيو، اهڙي طرح پنهنجي وجود ۽ انساني آجپي وارن حقن کي حاصل ڪري وٺو. اسين انشاءَ الله تڪڙو ئي پوري سوڀ ۽ ڪاميابي کان پوءِ ڪو ٺاهه ڪنداسين ته ان ۾ توهان جي حقن جي پوريءَ ريت حفاظت ۽ بچاءُ ڪنداسين. تنهن ڪري هاڻي دير نه ڪريو ۽ پڪي پهه ۽ ارادي سان دشمن جي نڙگهٽ تي لت ڏيئي کيس موت جي منهن ۾ پهچائي ڇڏيو ۽ ان سان دشمني ۽ ڌڪار جو مظاهرو ڪريو اسين اوهان ڏي ڀروسي ۽ اعتماد جي نظر سان ڏسون ٿا تنهن ڪري هي وجهه نه وڃايو، دل متان هاريو ۽ مٿاهين پالڻهار کان دلي مرادن پوري ٿيڻ جي اميد رکو.
اوهان کي هي به ڄاڻڻ گهرجي ته مولانا محمود الحسن (جيڪو اڳ ۾ ديوبند هندستان جي مدرسي ۾ هو.) اسان وٽ آيو، اسان سان صلاح ڪيائين. اسان ان بابت ساڻس متفق آهيون ۽ ان کي ضروري هدايتون به ڏنيون آهن ان تي ڀروسو ڪجو! جيڪڏهن هو توهان وٽ اچي ته هڙان وڙان مطلب ته جيڪا شيءِ گهري ان سان سندس سهڪار ڪجو.
(دستخط غالب پاشا والي حجاز)