گونگي تاريخ جا فرد
سعيد ميمڻ پنھنجو جنون ۽ جواني سنڌي شاعري کي ارپي ڇڏي ھن خوبصورت فطرتي رنگن وارا ”پنجڪڙا“ لکي شاعري ۾ نئين صنف جو اضافو ڪيو. ھن شاعر بڻجي زندگي گذارڻ جا خواب ڏٺا پر غلامي ۽ انسان جي تذليل واري سنڌي معاشري ۾ ھو، پنھنجي خواب جي ساڀيان ماڻي ڪونه سگھيو. سعيد جنھن جڏھن جنون ۾ اچي ھن جھڙا ڪيئي شعر لکيا ته شيخ اياز جھڙي شاعري جي معتبر نالي به ڪر کڻي کيس ساراھڻ شروع ڪيو. سعيد ھڪ ھنڌ ڄڻ ته پنھنجي پوري نسل جي ترجماني ڪندي لکي ٿو؛
”اسان جي ڪھاڻي جا صفحا سڀئي،
دريائن جي ڇولين ۾ اڇليا ويا،
ڪي بيدرد پيرن ۾ ڪچليا ويا
خدا جي ھٿن مان ھا ڪريا سڀئي
اسان جي ڪھاڻي جا صفحا سڀئي“
جنھن گھُٽ ٻوسٽ سعيد جو ساه منجھائي وڃي کيس بيمارين ڀيڙو ڪيو ان بابت لکي ٿو ته ؛
”اسان گونگي تاريخ جا فرد آھيون،
اھي ساز جن جون ٻڌيون ڪنھن نه تانون،
ٽٽل دل جا خاموش ٿيل درد آھيون،
اسان گونگي تاريخ ها فرد آھيون.“
ان ڏينھن سعيد جي مک تي مرڪ آڻڻ لاءِ ڪجھه دوستن چيو ته سعيد کي عشق جي چوٽ لڳي ان مان سنئين لڱين نه بچي سگھيو، پر اسان سڀني کي خبر ھئي ته جنھن غربت، اجتماعي محرومي ۽ محبت جي ڪنگال پڻي ھي شاعر گذريو، ان مان بچي نڪرڻ مشڪل ھو.
سعيد ميمڻ گذريل چند سالن کان بيمار آھي، ھو شگر، ھاءِ بلڊپريشر ۽ ھلڪي دل جي تڪليف جو ته مريض آھي پر دماغي بيماري کيس ھلڻ کان لاچار بڻائي رکيو آھي. شروع ۾ جڏھن دوست ٻڌائيندا ھئا ته سعيد کي ڪا اھڙي بيماري ٿي پئي آھي جو جڏھن ان بيماري جو دورو پويس ٿو ته سندس ھٿ ۽ ڄنگھه ڪنٽرول مان نڪري وڃن ٿا. ھو عجيب غريب حرڪتون ڪندو ٿو رھي، ڪجھه دوستن جي موٽر سائيڪلن تي ويٺي ويٺي کيس اھڙا دورا پيا ۽ ڪنھن ايڪسڊنٽ کان ذري گھٽ بچي ويا.
سعيد ميمڻ کي ڪراچي جي دماغي مرضن واري ھڪ ماھر ڊاڪٽر وٽ نيو ويو. دوائون مليون پرچا مليا. ٽيسٽون ڪرائڻ لاءِ چيو ويو پر شاعر وٽ لفظن کانسواءِ پيسو ٿوروئي ھو جو ھو سخاوت سان پنھنجو علاج ڪرائي.
وڃايل اکين جا اسين خواب آھيون،
اکيون جيڪي رڻ جي تتل ريت جھڙيون
۽ گھريون ڀٽائي جي بيت جھڙيون،
ڪنھنجي نظر جا اسين ماڳ ناھيون،
وڃايل اکين جا اسين خواب آھيون.
سعيد ميمڻ شاگردي واري زماني کان محنت ڪئي ھن جا ھٿ اکر به سھڻا ھئا، ھن سنڌي ۾ ماسٽرس ڪئي پوزيشن سان پر سنڌي شاعري کيس اھڙو ٻک ھڻي بيٺي جو ھو دنياداري سان ھوندي به ان کان ڌار رھيو.
معاشي مجبورين کيس پرائمري ماستري سان گڏ پارٽ ٽائيم طور شھر ۾ رڪشا ھلائڻ تي مجبور ڪيو ھڪ دفعي خيالن ۾ گم شاعر پل کن لاءِ رڪشا ڊرائيور نه ھو ۽ سواري کي نظر محلي بدران وڃي لاھوري محلي ۾ لاٿائين. خبر پئي ته ھڪ شعر ٺھي ويو پر سواري ڪاوڙجي پئي چانھه چُڪو پئي چيائين ”وڃ! ڪٿي شاعري ڪٿي رڪشا ڊرائيوري“
سعيد جي زندگي ۽ شاعري جا اکين ڏٺا شاھد ان جا ننڍپڻ جا ڳوٺائي دوست احسان، يامين ۽ قاسم آھن. انھن جي چوڪڙي ڪنھن زماني ۾ ھر روز درياءَ ڪناري ضرور لڳندي ھئي ۽ سعيد پنھنجي تازي شاعري ٻڌائيندو ھو.
سعيد شاعري واري ڪيريئر ۾ ھڪ تجربو ”جيون ڇا ھي ۽ فن ڇاھي“ جھڙو ٽڪڙو لکي ڪيو ھو. جنھن ۾ نظم ترائيل، غزل، وائي، بيت ۽ ھائڪوواريون، سموريون صنفون شامل ھيون پر اھو پاڻ ھڪ طويل نظم ھو.
اھو سعيد ھاڻي ڪوھيڙي ۾ ڪٿي گم ٿي ويو آھي، ھن جي دوستن کي نه ملڻ جو شڪايتون آھن پر خود سعيد کي پنھنجي حال ۾ گذرندڙ لمحن کان سؤ شڪايتون آھن. سعيد پاڻ اقرار ڪري ٿو ته ھاڻي ھو شاعري جي ڪوشش به ڪري ٿو ته اھو جنون اھو ادارڪ سندس لفظن کان ڪٿي ٻاھر ئي رھجي وڃي ٿو. تازو ھن لکيو ته
الائي ڇو نٿا جاڳن اھي گرم جذبا،
ڪٿي ڪجي وڃي ھاڻي جنون جي ڳولا.
يا وري پنھنجي بور ڪندڙ روٽين زندگي بابت ٻڌائي ٿو ته نه شاعري جو شغف آ، نه دل ڪتابن سان، نه دوستن سان ڪچھريون نه ڀوڳ کل چرچا.
الائي ڪيئن حياتي مٽي وئي رستا،
رڳو آ واسطو گھرجي کنڌن حسابن سان
نه شاعري جو شغف آ، نه دل ڪتابن سان.
ڪٿي اھو شاعر جنھن جي شاعري ۾ تيز پاڻي جي رواني ھوندي ھئي ۽ کيس لکڻ جو جنون به اھڙو جو رات جو جيڪڏھن ٻھراڙي جي اونداھي رات م کيس قلم ھٿ نه ايندو ھو ته ڪوئلي جو ٽڪرو کڻي في الحال پني ته خيال اڪري وٺندو ھو ان کي فيئر وري صبح جو ڪندو ھو ۽ ڪٿي ھي سعيد جيڪو بيماري سبب اھڙو ته سوڙھو ٿي ويو آھي جو کيس ھميشه فڪر پنھنجي چاليهه سالن جو ٿيڻ ۽ سرڪاري نوڪري منجھان ”جي پي فنڊ “ جي رقم وٺڻ جو رھي ٿو.
جيڪڏھن جان ڇڏائڻ لاءِ چئجي ته ان حالت تائين پھچڻ ۾ ڏوھ سمورو سعيد جو آھي ته ايئن به چئي سگھجي ٿو مگر جيڪڏھن اسان صرف وڏا وزير/ وزيرياڻيون ٿي سوچون ۽ جيئن مھذب ھجڻ جي دعوى ڪريون ٿا تيئن مھذب ٿي سوچيون ته پوءِ ڏوھ ورھائي اڌو اڌ ڪبو.
ٺيڪ آھي سعيد جي بيماري جو سبب سرڪار ناھي، ھن مصيبتن جي ماريل شاعر جي دل ۽ دماغ جا پنھنجا خلفشار ھئا. پر ھاڻي جڏھن بيمار آھي ته کيس دوستن سان گڏ سھاري جي به ضرورت آھي، سرڪاري سھاري جي غلامي جي ور چڙھيل سنڌي معاشري ۾ غربت ڪيتريون ئي حياتيون روز ڳڙڪائيندي پئي وڃي پر اسان ھڪ تخليقڪار ڇو وڃايون؟ سعيد جي شاعري ۽ تخليقن جي سنڌي سماج کي ضرورت آھي ان ڪري سعيد ميمڻ جو صحتياب ٿيڻ تمام ضروري آھي، جنھن ملڪ ۾ سنڌ جي معدني وسيلن جي ڏوڪڙن مان ڪرپٽ ڪامورن ۽ گمنام اسيمبلي ميمبرن جي پراڻن علاجن تي ڪروڙين روپيا پرڏيھه ۾ خرچ ٿيندا ھجن، ان ملڪ ۾ ھڪ سنڌي شاعر جو علاج ڪرائڻ تمام سستو موجود آھي.
سعيد کي ڪنھن ماھر نيورو لاجسٽ کي ڏيکارڻ ۽ ان جي گھٽ ۾ گھٽ سال کن جي دوائن جي ضرورت آھي، جيڪا ضرورت سنڌ سرڪار خوشي سان اکيون ٻوٽي بيھي ته پوءِ اھل دل ۽ اھل علم، دوست اھو خرچ ڀري سگھن ٿا. صرف ڏھن دوستن جو گڏيل فنڊ به سعيد جي حياتي ۾ ٻيھر جنون ۽ جذبا پيدا ڪري سگھي ٿو. سعيد کي ھڪ پٽ ۽ پنج نياڻين جو اولاد آھي. پاڻ پرائمري ماستر ۽ پٽ کي پڙھائڻ سان گڏ عاقل ڳوٺ ۾ ھڪ مانڊڻي کولي ڏني اٿائين، جنھن سان سندس گھر جو گاڏو ھلي ٿو. سعيد پاڻ ڪھڙي ڪنھن کي اپيل ڪري، ھو ته گونگي تاريخ جو فرد آھي. پر جمھوري حڪومت گونگي ناھي ٿيندي اھا سڀني کي خبر آھي.