ڪالم / مضمون

گونگي تاريخ جا فرد

ڪتاب ”گونگي تاريخ جا فرد“ اوهان اڳيان حاضر آهي. هي ڪتاب نامياري ليکڪ ۽ صحافي نثار کوکر جي صحافتي لکڻين، ڪالمن ۽ مقالن جو مجموعو آهي. نثار لکي ٿو ته :
”تاريخي جبر مان گذرندڙ نڌڻڪا ماڻھو پنھنجو آواز دٻائي، اکيون بند ڪري ۽ چپ سبي وقت گذاريندا آھن اھي پنھنجي پاران پيدا ڪيل اھڙيءَ خاموشيءَ کي اونداھي ۾ تبديل ٿيل سمجھي، اھڙيون حرڪتون ڪرڻ لڳندا آھن، جيڪي پنھنجي ماڻھن جو ماس پٽڻ برابر ھونديون آھن.
ھي ڪتاب سنڌي سماج جي اھڙي خاموش دور جي ڪھاڻين تي مشتمل آھي جنھن ۾ تاريخ جي گونگن فردن جون چالاڪيون ۽ حسناڪيون شامل آھن.“

4.5/5.0
6392
998
آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
نثار کوکر
ڇاپو پھريون

جنيوا ڪانفرنس ۽ بي زمين ھاري

ھلندڙ سال جي ڊسمبر مھيني ۾ انٽرنيشنل ليبر آرگنائيزيشن (آءِ ايل او) پاران جنيوا ۾ جبري پورھئي جي موضوع تي گھڻ ملڪي ڪانفرنس ٿي رھي آھي، جنھن ۾ نيپال ھندستان ۽ پاڪستان اندر جبري پورھيو گھٽائڻ يا ان جي خاتمي متعلق بحث ڪيو ويندو. ان ڪانفرنس ۾ آءِ ايل او پاران سنڌ جي انھن بي زمين ھارين متعلق پڻ ڊرافٽ تيار ڪرايو ويو آھي، جيڪي مختلف زميندارن وٽ جبري پورھيو ڪرڻ تي مجبور ھئا ۽ ھاڻ ڪيمپن ۾ ڪسمپرسي واري زندگي گذاري رھيا آھن. آءِ ايل او پاران جبري پورھئي جي ستايل ماڻھن جا انگ اکر گڏ ڪرڻ واسطي ڪجھه مھينا اڳ ئي ڪم شروع ڪيو ويو ھو. آءِ ايل او کي بي زمين ھارين بابت انگ اکر گڏ ڪري ڏيندڙ ھڪ اين جي او جي سربراھ ڊاڪٽر علي ارسلان سان جڏھن ان موضوع تي ڳالھايو ويو ته ھن ٻڌايو ته آءِ ايل او ڪيمپن ۾ ڪسمپرسيءَ وارين حالتن ۾ گذاريندڙ ھارين جي ٻيھر بحاليءَ واسطي ھڪ پراجيڪٽ شروع ڪرڻ چاھي ٿي، ان ڏس ۾ سھڪار حاصل ڪرڻ خاطر آءِ ايل او وارا حڪومت پاڪستان ۽ سنڌ سرڪار سان ڳالھائڻ چاھين ٿا ۽ ان ڏس ۾ ھنن ٻنھي حڪومتن سان شروعاتي لکپڙھ به شروع ڪري ڏني آھي. ھن ڪيمپن ۾ ھارين جي زندگي بابت ڪيل پنھنجي اسٽڊي کي ڳجھو رکندي چيو ته اھا صرف آءِ ايل او وارن لاءِ ڪيل آھي. ان ڪري ان اسٽڊيءَ مان حاصل ڪيل نتيجا توھان کي في الحال ٻڌائي نٿا سگھجن، پر ايترو ضرور ٻڌائي سگھجي ٿو ته ڪيمپن جا اڪثر ماڻھو ڀرڀاسي وارن شھرن ۾ مزدوريون ڪري پيٽ پالين ٿا. جڏھن ته سروي دوران ڪجھه ماڻھن اھو مڃيو ته روزگار نه ھجڻ ڪري ھو شھرن مان پني پنھنجو پيٽ گذر ڪن ٿا. ھن چيو ته ڪيمپن جي اڪثر ماڻھن جو اھو دھرايل مطالبو ھو ته جيئن ته ھو زرعي مزدور آھن ان ڪري سرڪار کين ٻئي ھنڌ زمينون ڏيئي آباد ڪري ۽ ھو واپس انھن زميندارن ڏانھن نه ويندا، جن جي ظلمن کان تنگ ٿي ھو ڀڄي نڪتا ھئا. ڊاڪٽر علي ارسلان ھارين جون ڪيمپون سنڀاليندڙ اين جي او ايڇ آر سي پي کي مشورو ڏنو ته ھو انھن ھارين کي تنظيم ڪاري سيکارين ته جيئن ھو پنھنجا حق سڃاڻي پاڻ انھن لاءِ جدوجھد شروع ڪن. زرعي زمينن تان بيدخل ٿيل انھن ھارين جي ٻيھر بحالي ھاڻي ھڪ اھم مسئلو بڻجندي پئي وڃي. ڇو ته لوئر سنڌ جا اڪثر زميندار ھاڻي ڀيلن، ڪولھين ۽ ڪرسچن ھارين کي پنھنجي زمينن تان مزدوريءَ کان کتو جواب ڏيئي ڇڏين ٿا جڏھن ته جھڏو، نئون ڪوٽ ۽ عمرڪوٽ واري پاسي زميندارن پاران مشينن ذريعي کيڙي ۽ کيتي ڪرڻ جا تجربا ڪيا پيا وڃن ته جيئن مزدور رکڻ جي وٽن ڪا گنجائش نه بچي. ٻئي طرف ٿر مان وسڪارو ٿيڻ کان پوءِ واپس ويل ڪجھه ڀيل ۽ ڪولھي ھارين کي ڪوبه زميندار زمين ۽ ڪو واپاري ٻج ڏيڻ لاءِ تيار نه ھو ته جيئن ھو پوکي ڪري سگھن. اھڙي صورتحال کان پوءِ ھارين متعلق اھڙو پينڊورا باڪس کلي ويو آھي جيڪو سميٽڻ ھاڻي ”شايد ڪنھن جي به وس ۾ نه ھجي پر ان سموري مامري تي حڪومت حيران ڪندڙ حد تائين خاموش تماشائي بڻيل آھي.“