اسان گورگ جي خاموشيءَ ۾ ڇا پئي ڳوليو؟
انھن پھاڙي منظرن جي خوبصورتي تي ڊپ ۾ تڏھن تبديل ٿي جڏھن گاڏي جابلو چاڙھين جي اوچاين ۽ لاھين جي اونھارين کي ڇھڻ شروع ڪيو. خوفائتي خاموشيءَ ته ”خارو لڪ“ وٽ اچي ورايو، جتي لڳ ڀڳ چار ھزار فوٽ واري بلنديءَ تي پھچي سوڙھي رستي تان لڪ ۾ داخل ٿيڻ لاءِ گاڏيءَ موڙ ڪاٽيو ان موڙ کان سڌي رستي سرنگھه ۾ اچڻ لاءِ ڊرائيور گاڏيءَ کي ٿورو پوئتي ڪيو، سنگدل پھاڙن مٿان ٺھيل ان پيچري تي گاڏيءَ کي ريورس ڪرڻ جي ڪا گنجائش ئي ڪونه ھئي. ڊبل ڪيبن گاڏيءَ جي پوئين حصيءَ ۾ ويٺل ھڪ ڍولڪ نواز ته ٽپو ڏئي پنھنجي پر ۾ پنھنجو سر پئي بچايو. پر ٻئي ھمراھ کيس سوگھو ڪري ورتو اھڙي خطرناڪ چاڙھيءَ وارو موڙ گذارڻ کان پوءِ ھر ڪنھن شڪرانا ادا ڪيا.
جنھن روڊ سان اسين گورگ طرف وڃي رھيا ھئاسين اھو روڊ جڏھن تعمير نه ٿيل ھو. تڏھن اڪثر سرڪاري ڪامورا ۽ سرڪاري ڪارندا فيضو آلکاڻي جي اٺ جون خدمتون حاصل ڪندا ھئا. پھاڙن جي ئي پنڌ ۾ جڏھن سج صفا لھڻ لڳو ته ”آئون نه گڏيس پنھونءَ کي تون ٿو لھين سج.“ واري ڪار ھئي. سج لھڻ کان پوءِ جبلن ۾ ھڪ پراسرار خاموشي ڇانئجي وڃي ٿي. جنھن کي ڪڏھن اسان جا ٽھڪ ئي وڃي ٽوڙين ٿا.
جڏھن اونداھي ھر طرف ڇانئجي ويئي ته اسان به وڃي گورگ ھل اسٽيشن جي انھن ٻن ڪمرن تائين پھتاسين، جن مٿان سرڪاري ريسٽ ھائوس ھئڻ جو الزام آھي. لاڙڪاڻي دادو ۽ جوھيءَ مان ته اسان گرمي گرمي ڪندا گاڏين ۾ اي اسي ھلائيندا پئي وياسين، پر گورگ ھل اسٽيشن پھچڻ شرط ٿيلھن مان سرديءَ کان بچڻ جو سامان نڪري پيو. ھر ڪنھن کي جئڪيٽون، سوئيٽر ۽ گرم لويون ۽ مفلر ويڙھجي ويا. ڪچھري باھ جي مچ تي انھن ڪمرن اڳيان متي، جتي ڪڪڙ ۽ ڇيلي جي گوشت جا دور به ھليا پر ٿڌ ۾ اضافو ٿيندو رھيو ۽ اسان وڃي انھن ڪمرن جو ورانڊو وسايو، جيڪي ھنگامي بنيادن تي تڏھن تعمير ڪرايا ويا ھئا جڏھن تڏھوڪي وزيراعظم نواز شريف ھن جبل تي اچي رات رھڻ جو پروگرام ڏنو ھو. ھاڻي جلاوطن زندگي گذاريندڙ پاڪستان جي اڳوڻي وزيراعظم جي پروٽوڪول ۾ اھو فيضو الکاڻي به شامل ھو جيڪو جبلن ۾ وڌندڙ ترقياتي ڪم ڏسي اھي سڀئي جبل پنھنجي ملڪيت تصور ڪري ٿو. ”اسان جو ابن ڏاڏان کان ھتي رھون ٿا ته نيٺ اھي جبل به اسان جا ٿيا نه سائين.“ وڏن شھپرن وارو اھو فيضو آلکاڻي ٻڌائي ٿو، جيڪو سنڌي ڳالھائڻ ۽ سمجھڻ به گورگ تي تعميراتي ڪم شروع ٿيڻ کان پوءِ سکيو آھي. ڪجھه وڏن وزيرن، وزيراعظم ۽ وزيرن جي پروٽوڪول ۾ رھڻ سبب فيضو آلکاڻي ھاڻ پنھنجي راڄ ۾ ائين اڻ چونڊيل چڱو مڙس آھي، جيئن پنھنجي ملڪ جا حڪمران ھجن. مستقبل ۾ فيضو آلکاڻي گورگ ھل اسٽيشن جو شايد باقاعده اھڙو گائيڊ ھجي جھڙو ننگر پارڪر وارو جھونو کوسو.
فيضو آلکاڻيءَ جي ھڪ ڳالھه تي سڀني کان ٽھڪ نڪري وڃن ٿا جڏھن ھو صوبيدار کي اٺ تي کڻي اچي خارو لڪ پھتو ”اسان جا ابا ڏاڏا سپاھين کي ڏسي ھي جبل ڇڏي ٻئي جبل تي چڙھي ويندا ھئا پر جڏھن خاور لڪ تان ترڪي صوبيدار ھيٺ ڪري رھيو ھو ته کيس ڪلھو ڏيئي اڳتي ڪيم ۽ رات جو ڳوٺ اچي شڪرانو ادا ڪيم ته جنھن پوليس کان اسان جا ابا ڏاڏا ڊڄندا ھئا. ان کي اڄ فيضو پاڻ ڪلھو ڏيئي بچايو آھي.“
فيضو ۽ سندس ڀائر جبلن جي اوٽ ۾ جھوپڙيون ٺاھي نسلن کان دنيا جھان کان ڪٽيل ويٺا آھن. اٺن ۽ خچرن تي ھيٺ لھي جڏھن سيڌو سامان وٺڻ ويندا ھئا ته کين واھي پانڌيءَ تائين 2 ڏينھن پنڌ ۾ لڳي ويندا ھئا. ھڪ عجيب ڳالھه فيضوءَ اھا به ٻڌائي ته جبلن ۾فاصلا طئه ڪرڻ ايترو اڙانگو ڪم آھي جو ڪڏھن ڪڏھن فوتگيءَ جي صورت ۾ ميت کي اڳ ۾ ئي دفنائي ڇڏيندا آھن. سندس جنازي نماز بعد ۾ پڙھندا آھن، جڏھن ٻئي جبل تان مولوي کي وٺي اچن. اھڙي ڏکي زندگيءَ سبب ھر گھر ۾ ھڪ ڪفن احتياط طور ھميشه پيل رھي ٿو. فيضو ان ريسٽ ھائوس اڳيان ٻڌائي رھيو ھو، جتي ھاڻي بجلي به پھچي چڪي آھي ۽ واٽر سپلاءِ جون لائنون وڇائجي رھيون آھن. ان ڪري امڪان اھي ئي آھن ته فيضو آلکاڻي جي نسل کي ھاڻ وڌيڪ تبديليون ڏسڻيون پونديون. ڪيئن چئجي ته ھاڻي ھي جابلو ماڻھو سياحن جي اھا رش نه ڏسندا جيڪو ھنن لاءِ وڏو ھجوم ھوندو. جڏھن ورانڊي ۾ عاشق نظاماڻي محفل کي گرمايو ويٺو ھو ته آئون گرم لوئي ويڙھي ڪجھه وقت لاءِ ٻاھر نڪري آيس جتي آسپاس جي پھاڙن تي خاموش سردي ڇانيل ھئي ۽ ماحول ڪجھه اھڙو ھو جيئن:
چنڊ اڀ ۾ رلي رھيو آ
شھر سارو سمھي رھيو آ
اھا خاموشي رڳو جبلن کي ئي نه پر مستقبل واري سنڌ جي ھن ٿڌ تفريح گاه تي آيل ھل ھنگامي کي به ورائي وئي ۽ آھستي آھستي سموري پارٽي کونگھرن ۽ ننڊ جي جستجو ۾ ھلي وئي. ٻن اڍائي ڪلاڪن جي ننڊ کان پوءِ جڏھن منھنجي اک کلي ته ھر طرف سانت ھئي ھڪ خوبصورت لڳندڙ خاموشي ان خاموشيءَ جي سرگوشي ٻڌڻ لاءِ آئون آسپاس جي انھن پھاڙن طرف ھليو ويس. فيضو کي سندس وڏڙا ٻڌائي ويا ھئا ته ھڪ انگريزياڻي گھوڙي تي چڙھي آئي ھئي، جيڪا ڪيترائي ڏينھن ھنن سان جبل گھمي واپس ھلي ويئي ھئي. کيس ھتان جا آلکاڻي اڃان به گھوڙي واري راڻيءَ جي نالي سان ياد ڪن ٿا. گورگ جي ھن خاموشيءَ ۾ ٻڌ جا ڪي ڀڪشو ھجن. جن کي گيان ۾ ھتي ڪو رخنو محسوس نه ٿيندو. ڇو ته عجيب ڳالھه اسان جي ان عجيب دوست به محسوس ڪئي . جيڪو اھڙي ٿڌ ۾ به ٽي شرٽ ۽ چڍو پائي ويٺو ان اھو محسوس ڪيو ته گورگ تي ڪنھن به پکيءَ جي ٻولي يا جانور جو آواز ٻڌڻ ۾ نه ٿو اچي. ھر ڪنھن گورگ جي خاموشيءَ ۾ ڪجھه ضرور ڳوليو ھوندو. اسان ته محبوب ديس جي اھڙي وڻندڙ منظر تي بس چند سپنا ئي ياد ڪري سگھياسين. سپنا به اھي جيڪي پيا ھجن سڙي.
”گھڻو وقت اڳ پيا ھئا سپنا سڙي،
اڃان تائين پنھنجيون ڪرن ٿيون اکيون،
چمڻ بعد جيئن ئي کلن ٿيون اکيون،
سڄي عمر پوءِ بس رلن ٿيون اکيون.“