ڪالم / مضمون

گونگي تاريخ جا فرد

ڪتاب ”گونگي تاريخ جا فرد“ اوهان اڳيان حاضر آهي. هي ڪتاب نامياري ليکڪ ۽ صحافي نثار کوکر جي صحافتي لکڻين، ڪالمن ۽ مقالن جو مجموعو آهي. نثار لکي ٿو ته :
”تاريخي جبر مان گذرندڙ نڌڻڪا ماڻھو پنھنجو آواز دٻائي، اکيون بند ڪري ۽ چپ سبي وقت گذاريندا آھن اھي پنھنجي پاران پيدا ڪيل اھڙيءَ خاموشيءَ کي اونداھي ۾ تبديل ٿيل سمجھي، اھڙيون حرڪتون ڪرڻ لڳندا آھن، جيڪي پنھنجي ماڻھن جو ماس پٽڻ برابر ھونديون آھن.
ھي ڪتاب سنڌي سماج جي اھڙي خاموش دور جي ڪھاڻين تي مشتمل آھي جنھن ۾ تاريخ جي گونگن فردن جون چالاڪيون ۽ حسناڪيون شامل آھن.“
  • 4.5/5.0
  • 6392
  • 998
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • نثار کوکر
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book گونگي تاريخ جا فرد

حمام. . . . . . . . . !

اھا گرل فرينڊ ۽ جولي جھڙيون تڪراري انڊين فلمون اچڻ کان گھڻو اڳ جي ڳالھه آھي جڏھن آءُ انڊس ھاءِ وي تان ڪي اين شاه کي ڪراس ڪري ڪنھن ڀرپاسي واري ڳوٺ ڏانھن وڃي رھيو ھئس. ٽيڪسي ڊرائيور ھونئن ته خاموش ھيو پر جڏھن پنھنجي ھڪ واقفڪار کي مونکان پڇڻ کان سواءِ ئي لفٽ ڏنائين ته ھو به ٽانگي وارن جيان حوالن ۾ لڙھي ويو. منھنجي ڪن لاٽار ڪرڻ باوجود ھو مسلسل ڪچھري ڪندا رھيا. سندن ڪچھري جڏھن اعتراض جوڳين فلمن بابت شروع ٿي ته مون پنھنجي ڪن لاٽار جو سلسلو بند ڪيو. ”ڪالھه کڻي ويس وي سي آر، گھر ٻار ته ٻه فلمون ڏسي سمھي پيا مون جو ”اصلي“ فلم ڪڍي پاڻ واري مائي کي به ڏيکاري ته اھا صفا بگڙي پئي ابا اصل جھيڙو گھر ۾ وجھرايو ھيئي؟“ سانوري رنگت واري ڀريل بدن جي مالڪ ٽيڪسي ڊرائيور پنھنجي دوست کي چيو ۽ پنھنجي ڊرائيونگ جھڙي لاپرواھيءَ وارو ٽھڪ ڏئي ھن کان پڇيائين ”تو ڪيئن ھيرايو اٿس. مون کي ته اصل موچڙا پئي ھڻي“. ڪجھه ئي سال اڳ ٽيڪسي ڊرائيور ۽ سندس دوست جي اھا گفتگو ٻڌي آءُ ڪيترائي ڏينھن ان اچرج ۾ ورتل ھئس ته سنڌي سوسائٽي ۾ ھاڻي اھي فلمون عورتن کي به ڏيکاريون وڃن ٿيون، جيڪي شھرن ۾ پاپندي پيل شراب جي بوتلن جيان ورن ۾ وجھي لڪائي کنيون وينديون ھيون. اھا اسي واري ڏھاڪي جي انھن آخري سالن جي ڳالھه آھي جڏھن وي سي آر جو ڪاروبار عروج تي پھتل ھوندو ھو. شھري ڇوڪرا ته ڪمرو بند ڪري اعتراض جوڳين فلمن واريون ڪيسٽون مزي سان ڏسندا رھن ٿا پر مڙندا ٻھراڙين جا اھي شوقين به ڪونه ھئا، جيڪي وي سي آر ٽي وي ۽ وڊيو ڪيسٽن واري سموري سيٽ کي ڳوٺ جي مريض جيان گڏھ گاڏي ته کڻي ويندا ھئا. ۽ ڪارنر گڏجاڻي جھڙن اجتماعن ۾ فلمون ڏسندا ھئا. جڏھن اميتاب ۽ ڌرميندر جون فلمون ختم ٿينديون ھيون ته وي سي آر جو انچارج ننڍن ڇوڪرن کي اوطاق مان اھو چئي ڪڍي ڇڏيندو ته ھاڻي وڏن واري فلم ھلندي پوءِ ويھي اسان غريباڻي حال واريون ڪپڙن لان آجيون فلمون ڏسندا ھئاسين. ھڪ يونيورسٽي ۾ پڙھائيندڙ شخص پنھنجي ڳوٺ جون يادون اوريندي چيو، انٽرٽينمينٽ جي دنيا ۾ جيئن زمانو بلئڪ اينڊ وائيٽ کان ترقي ڪري رنگين بڻيو تيئن ئي اھي تڪراري فلمون وڊيون ڪيسٽن کان ترقي ڪري وڊيو سي ڊيز تائين پھتيون آھن. ھي سي ڊيز اڪيلائي ۾ ڪير ڪھڙي جوڙ سان ڏسي ٿو اھو ته ذڪر ٿورو اڳي ھلي ڪريون ٿا پر انھن سئنيمائن جو ڇا ڪجي جن جو ھاڻ گذارو ئي فحش فلمون ھلائڻ تي وڃي بچيو آھي. ايم اي جناح روڊ ڪراچي واري پرنس سئنيما تي ھڪ صوبائي وزير جي سربراھيءَ ۾ لڳل ڇاپو ته ڪھاڻي اڃا اڳتي وڃڻ طرف اشارو ڪري ٿو. صبح جو يارھين وڳي سئنيما اسڪوپ پردي تي ھلندڙ فحش فلمن دوران اھڙين عورتن جي فراھمي جن مٿان زندگيءَ ۾ ھڪ ئي فحش اشارا ڪرڻ وارو ڪيس بار بار لڳندو آھي. سئنيما تي ڇاپو ھڻندڙ صوبائي وزير توڙي پوليس عملدارن جو ڌيان سئنيما اندر ھلندڙ انھن عورتن واري ڪاروبار طرف ھو. تنھنڪري شايد کين فحش فلمن جا ٽوٽا نظر ئي نه آيا. اھوڇاپو اھڙي ته دکتي رڳ تي ھٿ برابر ھو جو لنڊن کان به فونون کڙڪڻ لڳيون ۽ ڇاپي دوران موجود پوليس عملدارن کان صوبائي وزير جي پيسا وٺڻ يا نه وٺڻ بابت پڇائون ٿيون. ”ڪراچي جي ھڪ مخصوص سئنيما تي ڇاپو ھڻندڙ صوبائي وزير کان سنڌ جون اھي 50 کان وڌيڪ سئنيمائون ڇو ٿيون وسرن، جيڪي ھاڻي فحاشي جا کليل اڏا بڻجي چڪا آھن، جتي عورتون ته کڻي فراھم نه ٿيون ٿين، پر فحش فلمون ڏينھن ۾ ٽي دفعا ضرور ھلن ٿيون. ”ڪنھن زماني ۾ پرنس سئنيما کي پنھنجي حدن اندر ھلائيندڙ ھڪ اڳوڻي ٿاڻيدار چيو ھن وڊيو سي ڊيز جي مرڪز ريمبو سينٽر ۽ ڪراچي جي فلم ڊسٽريبيوٽر جو به ذڪر ڪيو جيڪي ھاڻي فحش فملون فراھم ڪرڻ جا اھم مرڪز بڻجي پيا آھن.
سالن کان ٻاھرين دنيا کان ڪٽيل ۽ بند پيل اھڙي سنڌي سوسائٽي جتي تعليم جي شرح تمام گھٽ ۽ غربت جي شرح ڏينھون ڏينھن وڌندڙ ھجي. اھڙي سماج ۾ ميڊيا جي گھڻ پاسائين يلغار اھڙو ته طوفان برپا ڪري ڇڏيو آھي جتي روايتي اخلاقي قدر سامونڊي طوفان ۾ پرزا ٿيل ھوڙھن جيان لڳن ٿا. جن جو طوفان گذري وڃڻ کان پوءِ به پرزو پرزي سان نه ملندو ھجي. فحش فلمن بابت پھريون عوامي بحث ٻڌائيندڙ اھو ٽيڪسي ڊرائيور ۽ اھو گھڻن ڏينھن وارو اچرج تڏھن ھميشه لاءِ ختم ٿيو جڏھن فيملي پلاننگ واري اھا ليجنڊري خاتون ملي جيڪا پنھنجي حلقه احباب ۾ اڌڙوٽ عمر ھئڻ جي باوجود اڃان به ”مس ميڊونا“ طور مشھور آھي. ”منھنجي مڙس کي ھوندو ھو سي ڊيز جو دڪان، روزانو رات جو ڪا اھڙي سي ڊي ضرور کنيون ايندو ھو پھريان ته مونکي به بڇان وٺندي ھئي پر پوءِ ٻيئي شوق سان ڏسندا ھئاسين.“ مس ميڊونا ٻڌايو ۽ وڌيڪ چيو ته ”آڻيندو ته ھو جانورن واريون به سي ڊيز ھو پر اھي ته ٿيا ڪافر، اھي ايئن ڪري سگھن ٿا پر اسان پنھنجو ايمان ڇو خراب ڪريون.“
ھن ڀريل سگريٽ مان آخري سوٽو ھڻندي چيو. قانوني ڪتابن ۽ اخلاقي دائرن ۾ ته انھن کي اعتراض جوڳيون/ فحش فلمون چيو وڃي ٿو پر ھر شھر جي ھر سي دي ڪارنر وٽ انھن جا نالا مختلف آھن ڪي انھن کي غريبن واري فلم ته ڪي جوان ڪرڻ واري سي ڊي چون ٿا. ڪجھه ھمراھ ان کي چاڪليٽ ته ڪجھه وري ان کي اصلي سي ڊي سڏين ٿا. سکر ۾ سي ڊيز جو ڪاروبار ڪندڙ دوست اتر سنڌ جي ھڪ معتبر صوفياڻي درگاه جي نوجوان گادي نشين جو ساڻس فحش فلم واري سي ڊي سٺي نه ھجڻ تي جھيڙو ٿيو. ”صبح جو اچي ھن چيو ھي ته صفا بيڪار آھي سائين ھن ۾ مزو ناھي.“ مون به بخيل ٿي چيو مانس سائين اسان سي ڊي تائين ٻڌل آھيون، باقي فلم جي ھيروئن سٺي آھي يا نه اسان جو ان سان ڇا“ سي ڊي دڪان تي احتياط سان اھڙيون سي ڊيز ھلائيندڙ دڪاندار چيو. اھو قصو وري ڪنھن ٻئي واري ته قانون نافذ ڪندڙ ادارن جي اھلڪارن کان وٺي سي ڊي سي او سطح ها عملدار ڪيئن سي دي سليڪشن دوران ڪا جوان بنائڻ واري شئي چئي پنھنجو ارادو دڪاندار کي ٻڌائين ٿا. پر انھن عورتن جو قصو ڪير بيان ڪري جيڪي بظاھر مجرن جون سي ڊيز وٺن ٿيون ، پر انھن لاھور مجرن جي سي ڊيز جي جھرمٽ ۾ ھو ھڪ اڌ سي ڊي اھڙي به کڻي وٺن ٿيون جنھن کي زمانو اعتراض جوڳي فلم چئي ٿو.
فحش فلمن جو سيلاب صرف سئينمائن ۽ سي ڊيز تائين محدود ناھي پر ھاڻي اڪثر شھرن جا ڪيبل آپريٽرز به ان ۾ نھايت سرگرميءَ سان ھٿ ونڊائي رھيا آھن ھر رات ٻارھين وڳي کان پوءِ ڪجھه انڊين چينلز بند ڪري نام نھاد ”لو اسٽوريز“ وارا چينلز ھلائيندڙ انھن آپريٽرز کي پنھنجي ايريا مان ”رات جي ڪاروائي بابت ڪا به شڪايت نٿي اچي. اسان جي ايريا ۾ فيشن ٽي وي ته 24 ڪلاڪ ھلي ٿو پر رات جو دير سان پلي بواءِ به ھلائي ڇڏيندا آھيون. شڪايت ته ڪابه نٿي اچي جنھن رات اھو چئنل نٿا ھلايون ته ڪيتريون فونون اچن ٿيون، جنھن ۾ عورتن جون به فونون ھونديون آھن ته اڃا اھو چئنل ڇو نٿو ھلي.“ لاڙڪاڻي ۾ ھڪ وڏي پاڙي کي سالن کان ڪيبل سپلاءِ ڪندڙ ڪيبل آپريٽر ٻڌايو. ڪراچي ۽ لاھور جھڙن وڏن شھرن جي ڪجھه علائقن ۾ ته ھر آچر رات کان اڳ اھو اطلاع ھلايو وڃي ٿو ته فلاڻو چئنل فيملي سان نه ڏسندا. اھو انھن ڪيبل آپريٽرن جو سنڊي شو سڏيو وڃي ٿو. جنھن کي خاموشي سان ھزارين ماڻھو قبول ڪري رھيا آھن.
عربانيت جو اھو گھڻ طرفو نماءُ اسان جي سماج کي ھوس پرستي جي اھڙي ڌٻڻ طرف ڌڪي رھيو آھي، جنھن جي ٿوڙي جھلڪ ڪراچي جي انھن نيٽ ڪيفيز مان ملي ٿي جتي ڇوڪرا پنھنجين گرل فرينڊز سميت اچن ٿا ۽ ڪيفي جي ڪيبن اندر نيٽ بدران پنھنجي جسم کي استعمال ڪن ٿا. ڪراچي جي انھن انٽرنيٽ ڪيفيز ۾ ھلندڙ جسم جي اھڙي جھان جون جھلڪيون مختلف ٽي وي چئنلز تي به اچي چڪيون آھن. ٽي وي چئنلز تي آيل اھڙين وڊيو ڪلپز منجھان جيڪي سين سينسر ڪيا ويا اھي مختلف فحش ويب سائيٽس تي فراھم ڪيا ويا.
کليل ذھن ۽ کليل جسم واري ھن دنيا اندر اھو ته شايد ڪو مونجھارو نه به ھجي پر اسان لاءِ مشڪل مرحلو ضرور آھي ڇو ته اھو سڀڪجھه ڪٿي ٻئي ھنڌ نه پر ان اسلامي جمھوري وطن اندر ٿي رھيو آھي جتي اسلامي اخلاقي قدرن ۽ پاسداريءَ جا روزانو نه ڄاڻ ڪيترا قسم کنيا وڃن ٿا. اھو مسئلو ڏينھنون ڏينھن سنگين ٿيندو پيو وڃي شايد تڏھن ئي سرحد جي مذھبي اڳواڻن واري حڪومت عرياني ۽ فحاشي جي روڪٿام لاءِ ائين ھڪ الڳ ايس پي مقرر ڪيو آھي، جيئن پاڻ وٽ انويسٽگيشن ۽ آپريشن جا ڊي پي اوز الڳ بڻيل آھن. سرحد حڪومت جو تازو عمل ۾ آندل اھو فيصلو ان ڪري به دلچسپ لڳي ٿو جو پاڪستان ۾ ڪيترائي شوقين عريانيت جي شروعات پشتو فلمن کي سڏين ٿا. سئنيمائن تي لڳندڙ ڇاپن ۽ سرحد حڪومت جي فيصلن کان ھٽي ڪري جيڪڏھن عام خلق جي اک سان ڏسجي ته اھڙين فلمن حوس پرستيءَ جو ھڪ ڄار جوڙي ورتو آھي. جنھن ۾ نسل در نسل ماڻھو ڦاسندا وڃن ٿا. اھا وڌندڙ حوس پرستي ئي آھي جڳ رات جو عريان فلمون ڏسي اٿندڙ ماڻھن کي رڪشا ۾ اڪيلي ويندڙ ھر عورت وئيشا لڳي ٿي. ان حوس پرستيءَ جي سماج اندر اھڙي ته ڪشمڪش ھلندڙ آھي، جو بازي ڪنھن ھڪ پاسي ٿي نه ٿي سگھي. ھڪ طرف سئنيما، سي ڊيز ۽ ڪيبل جا ليٽ نائيٽ وارا چئنلز سالن کان ھڪڙو نسل تيار ڪري رھيا آھن ٻئي پاسي عريانيت جي ان نمائش کي روڪڻ لاءِ ڪوبه ادارو ڪا اٿارٽي نه ھجي ته پوءِ سکر جي ستين ڪلاس واري شاگردياڻي صائمه ابڙو جھڙا ڪيس ته ٿيندا رھندا. حوس پرستيءَ جي اھڙي ماحول ۾ جيئن حيدرآباد جي نوجوان کي ھوش نٿو رھي ته معصوم ٻارڙي اڃان 5 سالن جي آھي تيئن ئي سکر جي ٽولي کي ڪو خيال نٿو رھي ته صائمه اڃان معصوم آھي. ٻنھي واقعن ۾ متاثر نياڻيون جن جي خلاد دانھين ٿيون، انھن جو اکيون حوس سان ڀريل ۽ حياءُ کان خالي ملن ٿيون، پر اھو سڀڪجھه آخر ڪيستائين ھلندو؟ ذھن ۾ اوچتو اڀري آيل ان سوال في الحال لکڻ کان روڪي ورتو آھي. پريشان ڪندڙ ان سوال جو جواب اڃان تائين نه ملي سگھيو.