چمڪي تي بندوق ۽ سنڌ پوليس جو مورال
آئوٽ آف ٽرن پروموشن کي چئلينج ڪندڙ 50 پوليس عملدارن ۾ 30 جي لڳ ڀڳ ايس ايس پيز شامل آھن، جن ۾ ايماندار ۽ غير ايماندار سڀ موجود آھن. ان پٽيشن داخل ڪرڻ تان بگڙجي سنڌ حڪومت جيڪو ردعمل ظاھر ڪيو، ان کي اڃا تائين ٻاراڻو عمل يا ”چمڪي تي بندوق“ سمجھيو وڃي ٿو. وفاقي گھرو کاتي جي سيڪشن آفيسر جو حوالو ڏئي بشير ميمڻ، غلام نبي ميمڻ، امير شيخ ۽ عبدالخالق شيخ کي ھڪدم ايس ائنڊ جي رپورٽ ڪرڻ لاءِ چيو ويو. اھا ته ڀلائي ڪي ٽي اين وارن پوليس عملدارن مٿان ڪئي، جن وفاقي گھرو کاتي جي وزير آفتاب شيرپائو سان ڳالھائي اھو نوٽيفيڪشن جعلي ھجڻ جي تصديق ڪرائي. ”يزداني نالي، ڪوبه سيڪشن آفيسر اسان وٽ ناھي. اھو ليٽر جاري ڪين ٿيو“ آفتاب شيرپائو ڪراچي جي ڪامورن کي فون تي کڙڪايو، نوٽيفيڪشن جاري ٿيو، يا نه پر الزام ڪھڙا آھن؟ سنڌ جي تمام سينئر پوليس علمدار کان پڇيل ان سوال جي موٽ ۾ جيڪي جواب مليا، سي مختصر سھي، پر غور ڪرڻ جھڙا آھن. الزام نمبر پھريون بشير ميمڻ شھدادپور جي آس پاس زمينداري ٿو ڪري اڳتي ھلي سياست ڪندو. الزام نمبر ٻيو غلام نبي ميمڻ بدين ضلعي ۾ پيٽرول پمپ ھلائي ٿو. الزام نمبر ٽيون امير شيخ شاھراھ فيصل تي ھلندڙ ڪجھه پيٽرول پمپن جومالڪ آھي. الزام نمبر چوٿون عبدالخالق شيخ قمبر ۾ پيٽرول پمپ لڳائڻ جو سوچي ٿو. ”اھي الزام ٻڌي کل ٿي اچي. . . . “ منھنجي ان جملي کي اڌ ۾ روڪيندي ايس پيز جي گروپ ليڊر چيو. ”جيتري توھان کي کل اچي ٿي ايترو مونکي روئڻ ٿو اچي. ڇو ته ھنن کي گائيڊ ڪرڻ وارو ٻيو ڪونه پر اسان جو پنھنجو ثناءالله عباسي آھي. عباسي اسان جي گروپ خلاف اڄڪلھه پويان پئجي ويو آھي. ايس پيز جي پٽيشنر گروپ ۾ شامل سينئر پوليس عملدارن جو چوڻ ھو ته ايس ايس پيز کي ھٽائڻ وارو جعلي نوٽيفيڪشين به ثناءالله جاري ڪرايو ۽ اھڙي نوٽيفيڪشين جي خبر خانگي ٽي وي چئنل تان ان دوست ذريعي ھلرائي، جيڪو محافظ بڻجي اڄڪلھه عباسيءَ سان ناشتو ۽ مانجھاندو به گڏ ٿو ڪري. خبر ناھي ھو دوستن جي پٺيان ڇو ھٿ ڌوئي پيو آھي.“ ھڪ پٽيشنر ايس ايس پي ٻڌايو. ھو ثناءالله عباسي خلاف ايتري غصي ۾ ھئا، جو ھنن ان انڪوائري ڪميٽي آڏو بيان ڏيڻ کان به انڪار ڪيو، جنھن جو ثناءالله عباسي ميمبر ھوندو. ”شڪارپور ۾ عابد جتوئي سان تڪرار رپورٽ ٿيو ته اھو به رپورٽ ٿئي ھا ته ڪيئن نه ھن مشتاق شاھ سان گڏجي عابد جتوئي کان سندس گھر وڃي، معافي ورتي“ عباسيءَ کان ڪاوڙيل ماضيءَ جي ايماندار گروپ جي ايس ايس پيز جي ڪاوڙ ۾ چيل جملن کي آئون ٻڌندو رھيس ۽ صرف ايترو ئي چئي سگھيس.
ڪير کڻي سامھون مڃي نه مڃي، پر پوليس عملدارن جي آئوٽ آف ٽرن پروموشنز کي رد ڪرائڻ واري پٽيشن پوليس آفيسرن کي ٻن گروپن ۾ ورھائي ڇڏيو آھي. جنھن مان ھڪ گروپ جي نمائندگي بشير ميمڻ ۽ ٻئي گروپ جي نمائندگي منظور مغل ٿو ڪري، اھو عجيب اتفاق ٿي پيو آھي ته پاڻ مٿان آيل مصيبتن وارن ڏينھن سميت ھميشه بشير ميمڻ جي پاسي ۾ رھندڙ ثناءالله عباسي ھن ڀيري نه چاھيندي به منظور مغل واري گروپ ۾ ڳڻجي ٿو. حالتن ۽ وقت جو ڦيڙو انسان ۾ عجيب تبديلي آڻي ڇڏي ٿو، جيڪڏھن پنھنجي جوانيءَ ۾ مھاديش دروھي سمجھيو ويندڙ سنڌ جو ڀلوڙ شاعر شيخ اياز به پيرسنيءَ ۾ اچي دعائون لکڻ لڳي ٿو ته ھن فقير پوليس واري عباسيءَ ڪھڙو ڏوھ ڪيو؟ آخر ڪنھن کي ڪٿي نه ڪٿي ته مٿو ٽيڪڻو پوي ٿو.
ڪجھه سال اڳ تائين سنڌ اندر جيڪو ايماندار ايس پيز جو چرچو ھليو ته محرومين جي ماريل ۽ ذلت واري زندگي گذاريندڙ مخلوق انھن کي مسيحا سمجھي حد کان وڌيڪ اميدون ڪرڻ لڳي. ڪجھه ماڻھن ته ان ڪراڙي ڪامريد جي خواب کي ساڀيان ٿيندي ڏٺو ته سمورن ضلعن ۾ اھڙا ايس پيز اچي آجپي جو اعلان ڪندا. انھن اميدن جي اڀريل طوفان ۾ ماڻھو بشير ميمڻ ۽ سندس گروپ کي سنڌ پوليس جا منگل پانڊي سمجھڻ لڳا. انگريزن جي غلاميءَ واري دور 1857ع ۾ ايسٽ انڊيا ڪمپنيءَ جيڪا فوج انڊيا ۾ ڀرتي ڪئي. ان افغانستان ۾ به وڃي گورن جو دفاع ڪيو، پر جڏھن سوئر ۽ ڳئون جي چرٻيءَ وارو ڪارتوس ميدان تي آيو ته ان انڊيا جي ناراض سپاھين منجھان ھڪڙو منگل پانڊي تيار ڪيو، جنھن ڪمپنيءَ جي فوج کي ساڙي خاڪ ڪرڻ جو اعلان ڪيو. سپاھين جي اھا بغاوت ڪچلي وئي منگل پانڊي اڪيلي سر معافي وٺڻ کان انڪار ڪندي ڦاھي چڙھي ويو. پر گورن لاءِ پٺيان ھڪ باھ ٻري ويو. جنھن ايسٽ انڊيا ڪمپني کي ھندستان مان ٽپڙ ويڙھڻ تي مجبور ڪيو، پر اسان سنڌ پوليس جي چند عملدارن مان اھڙي توقع ھروڀرو ڇو ڪريون؟ سنڌي ماڻھو ھزارين سالن جي ذلت واري سفر کان پوءِ محرومين جي اھڙي موڙ تي بيٺل آھي، جتي ڪو ايماندار ايس پي به کين اسٽيبلشمينٽ کان ناراض باغي سپاھي لڳي ٿو. پر حقيقتون اھڙين اميدن جي ڪجھه ابتڙ ٿين ٿيون.
آئوٽ آف ٽرن پروموشنز کي عدالت ۾ چئلينج ڪندڙ پوليس عملدارن مٿان پوليس مورال ڊائون ڪرڻ جو به الزام آھي. اھو ته وقت جي حڪمرانن کي پاڻ سوچڻ گھرجي ته ھڪ انسپيڪٽر سطح جي ماڻھو کي بي تحاشا ترقيون ڏئي آءِ جي ۽ ڊي آءِ جي سطح جي ڪرسين تي ويھاريندئو ته اھڙا حڪم چئلينج ته ٿيندا رھندا. حڪمرانن جي اھڙن حڪمن کي چند آفيسر ئي نه پر سنڌ پوليس جا 90 ھزار سپاھي ڪيئن ٿا ڏسن. اھو به جاچڻ گھرجي سرد راتين ۾ به صاحب لوڪن کي فل پروٽوڪول ڏيندڙ سپاھي جي ترقي ميرٽ تي ٿيڻ کپي يا خوشامد تحت؟ اھو عدالت ضرور طئي ڪندي؟ جيئن سڀاڻي ترقي جي لالچ ۾ انسپيڪٽر سطح جي عملدارن کي صاحب لوڪن جون عجيب فرمائشون پوريون ڪرڻ جي ضرورت پيش نه اچي.