سفرناما

نائجيريا ۾ سورنهن سال

ڪتاب ”نائجيريا ۾ سورنهن سال“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب ڊاڪٽر احمد علي قريشي جو نائجيريا بابت لکيل سفرنامو آهي. هن ڪتاب جو پهريون ڇاپو 1987ع ۾ ڇپايو ويو هو. ٻيو ڇاپو ڊاڪٽر عبدالرحمان قريشي پاران 2017ع ۾ ساحل پرنٽر اينڊ پبليشر حيدرآباد وٽان ڇپايو ويو.

Title Cover of book Nijria mein 16 Saal

قبيلا ۽ ٻويلون:

قبيلا ۽ ٻويلون:
نائجيريا جو سڄو ملڪ ڪيترن ئي قبيلن ۽ قوميتين ۾ ورهايل آهي جيڪي نه صرف هڪ ٻئي کان مختلف آهن پر هڪ ٻئي لاءِ ائين آهن جيئن ”چانڊيا مگسي“ ڪيترا قبيلا انتهاپسند، روايت پسند، جنگجو ۽ مهم جو آهن.
تقريباً چار سو ننڍيون وڏيون ٻوليون ۽ لهجا (Dialects and sub dialects) هتي مروج آهن.
هائوسا قبيلو سڀ کان وڏو ۽ مضبوط آهي. اهو قبيلو ملڪ جي اُتر ۾ رهي ٿو.
اولهه ۾ يوروبا (Yoroba) ٻولي ڳالهائي وڇي ٿي. اوڀر ۾ ايبو ۽ مڊويسٽ ۽ بينن ۾ ايڊو (EDO) ۽ واريءَ ۾ شڪري ۽ اروبو عام زبانون آهن. آئون، هنن قبيلن جي شادين ۽ جشن جي تقريبن ۾ مثلاً قبيلي جي سردار جي صحتيابي، شادي يا تاجپوشي ۾ مدعو ٿيل مهمان طور شريڪ به ٿيو آهيان. هنن ٻولين جو لهجو ۽ آواز کڙو ڪڙڪ ۽ باوقار آهي. ائين ٿو لڳي ته هنن وٽ آواز (Sounds) ٻين سڌريل شاهوڪار زبانن کان به وڌيڪ آهن. ائين ته هِتي سنڌي ڳالهائڻ وارا به آهن. انگريزي ڳالهائيندڙ هتي گهڻا آهن جو هي ملڪ برطانيه جي تسلط ۾ سالها سال رهيو آهي ۽ هتي غير مڪي خاص ڪري برٽش ماڻهو گهڻا آهن. سرڪاري زبان انگريزي آهي، اسڪولن ۾ به پرائمري، ثانوي ۽ اعليٰ تعليم سڀ انگريزي ميڊيم ۾ ڏني پئي وڃي، جنهن کان اتي جا سڀ باشنده مطمئن آهن. انگريزي چڱي ڄاڻندڙ کي هتي رهڻ يا ملازمت ۾ گهڻي سهولت ٿئي ٿي پر پوري سوري انگريزي ڄاڻندڙ به جڏهن هڪ ٻه ڪانٽريڪٽ پورا ڪري پاڪستان موٽندو ته ٻين ڳالهين کان علاوه هو هڪ بهترين انگريزي ڳالهائيندڙ ضرور ٿي موٽندو.
پورو اتر علائقي ۾ مسلمان آهن. ڏکن ۾ عيسائي غالب اڪثريت ۾ آهن. اولهه ۾ ٻنهي مذهبن جا پيروڪار آهن. هتي قادياني فرقي وارا به وڌي رهيا آهن ۽ ان فرقي جا مبلغ هتي گهڻو سرگرم عمل آهن.