شاعري

ڌرتيءَ جا گيت

ھن ڪتاب ۾ قومي زندگيءَ جي ماضي، حال ۽ مستقبل جي صورتحال جي ترجماني ڪيل آھي. آزاديءَ کان اڳ ۽ ورھاڱي کان پوءِ ملڪ ۾ جيڪي ڪجھہ ٿي گذريو ۽ سنڌ تي ان جو جيڪو اثر پوندو رھيو تنھن بابت شاعر جي سوچ ڪھڙا انداز اختيار ڪندي آئي اھا سڄي حقيقت ھتي واضح ٿئي ٿي.
ھن مجموعي ۾ نياز جا گيت، لوڪ گيت، نظم، طويل نظم، غزل، دوھا ۽ ڪي وايون شامل آھن. انھن سڀني شين جي مطالعي کان پوءِ مجموعي طور نياز جي نرالي شاعري ۾ شاعريءَ سان گڏ موسيقي، مصوري ۽ تخيل جي وجدان جون خصوصيتون چٽيءَ ريت محسوس ٿين ٿيون تنھن کان سواءِ فڪر ۽ فن جون مڙئي خوبيون منجھس موجود آھن
Title Cover of book ڌرتيءَ جا گيت

ماھيا

ماھيا

اَسين جوڳيئڙا دم اَلھي اَلا
ھليا وينداسين کڻي ڪو غم اَلھي اَلا-!

منہنجي در تي چنبيليءَ وَل ماہيا
گل گهوري وٺان توتي گهوڙي تہ جهل ماہيا

ڪُنڍيون ڀروان تہ سنھڙا چپ بالو
اسان ترسون ڪيئن تو وٽ سانڍيل سپ بالو

آيو اَسر لھي ويو چنڊ ماھيا
تنہنجي اوسيئڙي پيھان ويٺي جنڊ ماھيا

گهلي ھير تہ آئي گهِل بالو
اسان پنڪيءَ ۾ پڙھيا نيھن نفل بالو

آڌيءَ ويلي اونداھا گس ماھيا
بالو پڇندي وتي تنھنجا تارن کان ڏس ماھيا

بازار وڪامي ڪچ بالو
متان ڪنھن جي نظر لڳيءِ ماڻھن کان بچ بالو

اَٿئي ڪک جي ھيٺان لک ماھيا
منھنجا نيڻ شرابي، اچي چڪڙي تہ چک ماھيا

سائي بوتل ۾ لال پري بالو
مند ورندي، جواني نہ ورندي وري بالو

ساري لوڪ مَٿي جهلي ڇٽ ماھيا
بالو ڪينءَ جيئي جنھن کي ڳچيءَ ۾ ڳٽ ماھيا
سائي سرنھن تہ پيلا گل بالو
دل ڪانہ ڪئي، ڪئي اکڙين ڀل بالو

ٻاريا جبل تي جوڳين مچ ماھيا
لڙي آءُ گهڙي تہ ڪي ڳاڙيون ڳچ ماھيا

اُٺ مَھري تہ نيري جهُل بالو
تنہنجي ٽھڪن مان ٽڙيا ٽانگر جا گل بالو

منھنجي اڱڻ مساڳ جو وڻ ماھيا
مان تہ پنھنجي نہ ٿيس تون تہ منھنجو بَڻ ماھيا

بگي گهوڙي گلابي تَل بالو
ماڻھو بھجي ويندا، لوڏي ٻانھن نہ ھل بالو

ڪيا کنوڻين کيج اُتر ماھيا
مان صدقي وڃانءِ ايڏا ماڻ نہ ڪر ماھيا

تنھنجي شھر ۾ رنگ محل بالو
تو جو پاتو ڪجل، ٿي پيا ڪيترا قتل بالو

اڄ پير حضور تي تِل ماھيا
منھنجو اڱڻ اونداھو. اچي کنوڻ جان کل ماھيا

تنھنجي ڳل تي ڪارو تِر بالو
کلي نيڻ نہ کڻ، ويندو ڪنھن جو سر بالو

سائو سرينھن جو وڻ ماھيا
ڇڻي آھيان گل جان اچي مونکي کڻ ماھيا

پڪيون ڪڻڪان تہ سونا سنگ بالو
تنھنجو آرس ائين ڄڻ انڊلٺ ونگ بالو

پکي ويٺا وڃي وڻ ٽڻ ماھيا
چنڊ اڀريا لٿا، آئين تون نہ اڱڻ ماھيا

پکي ويٺا وڃي وڻ ٽڻ بالو
ڪيم ٻانھن سيراندي لڳم تنھنجي اُڻ تڻ بالو

آيا ڪينجهر تي ڪھي ڪنگ ماھيا
اسان سک نہ سمھياسي سڃا سيج پلنگ ماھيا

اجها وڻ تان اڏاڻي ھل بالو
اسان مرنداسي پر مرندي نہ دل بالو

ڦٽي پوکن پاسي جهل ماھيا
مند آئي وري اچي ھاڻ تہ مل ماھيا

ڍڪيا ساوڪ سارا پٽ بالو
تنہنجا پور ائين، ڄڻ پاري جي سَٽ بالو

منھنجي کاڏيءَ تي ھلڪو چُگھ ماھيا
مونکي ڀوريءَ ڏنگيو، اچي ڦيڻو تہ وجھ ماھيا


(2)
چمڪيا چانڊوڪيءَ تي چنار اَلا
منھنجي سنڌڙيءَ تي ھجي شال سُڪار اَلا

ڳاڙھو پير حضور تي پَڙ ماھيا
لائي توڙ نڀائڻ پنھنجو اصلئون وَڙ ماھيا

اَڇي ڳل تي ڪارو تِر بالو
اول عشق جو توئي مچايو شِر بالو

تنھنجي ٽور تان بادل گهور پرين
تنھنجا نيڻ نشانبر ڪارا چور پرين

تنھنجي لوڏ ۾ لھرا بينن جا،
اسان مستيءَ ۾ ڇڙيا چيڻا سينن جا
تنھنجا قدم پدم، ھٿ پَشم الا
ماڻھو تنھنجي جواني جا کڻن ٿا قسم الا

تنھنجي لب تي ليار جون لاليون ھو
جڳ مرڪي اسان جو اکيون آليون ھو

ڪيا اُتر تي کنوڻين کيج وري
اسان اوسيئڙن کي ڏنا روئي ريج وري

اسان وڻجارا دم اَلھي الا
خوشي ڏئي ٿا خريد ڪريون غم اَلھي الا.


(3)
اُچي ٻيڙي تي ڇوليان ڇَر ماھيا
ھو وئي پارت وي، ساڏي پتڻان تي گهر ماھيا

تيڏي زلفان تي ڀنوران دا شڪ بالو
اسان ڪُٺل اڳي، وَل گهور نہ تڪ بالو

ڇلا نينھن نشاني دا،
وڄ پڙھدي اي ڪلما تيڏي جواني دا

ڀلي بوءِ گلا بان دي
ساڏي لڙڪ وراڻي تيڏي سوالان جوابان دي

ڇڊڙي ڇانءَ اناران دي
تون جو نال ھووين ڪيھي لوڙ بھاران دي

چٽا رنگ رابيلان دا
مرڪي گهنڊڙا لڳاون ڪيھا نينھن نويلان دا

وسيا جهنگ سيال سَيان،
اسان تين بن ٿي نہ سگهيو سي نھال سيان

ھلي ھالاڻي وي بس سڄڻان،
اسان تيڏي وس تون نہ ساڏي وس سڄڻان.