شخصيتون ۽ خاڪا

نور محمد لاکير جون سياسي، سماجي ۽ تعليمي خدمتون

ھن ڪتاب جي سھيڙ ۽ ترتيب ۾ سنڌ جي ھڪ اھم سياسي ۽ سماجي شخصيت نور محمد لاکير کي نروار ڪيو ويو آھي. نور محمد لاکير جي سڀ کان اھم خدمت تہ حيدرآباد ۾ قائم ڪيل نور محمد ھاءِ اسڪول ۽ مسلم ھاسٽل آھي پر ساڳي وقت سندس ڪيل ڪيترن ئي ڪمن کي جيڪي اسان کان اوجهل ھيا انھن کي پڻ اڳيان آندو ويو آھي. ڪتاب جي پھرين حصي ۾ نور محمد لاکير جي شخصيت ۽ ڪيل ڪمن بابت لکيل مختلف مضمون، ٻئي حصي ۾ نور محمد اسڪول ۽ مسلم ھاسٽل جي تاريخ، ٽئين حصي ۾ مختلف تقريرون ۽ مضمون، چوٿين حصي ۾ مختلف خط، پنجين حصي ۾ منظوم ڀيٽا ۽ ڇھين حصي ۾ اردو مضمون شامل ڪيا ويا آھن.

Title Cover of book نور محمد لاکير جون سياسي، سماجي ۽ تعليمي خدمتون

مسٽر نور محمد جي صلاحيتن جو اعتراف: آءِ. عبدالله، عليڳڙھہ

مسٽر نور محمد، بي.اي 1907ع کان منھنجو واقف آهي، جڏهن هن ڪاليج ۾ داخلا ورتي هئي. هن 1910ع ۾ گريجوئيشن ڪئي ۽ 1911ع ۾ ايل ايل بي (پريويس) جو امتحان فرسٽ ڪلاس ۾ پاس ڪيو. هو بھترين اخلاقي ڪردار جو سڀ کان وڌيڪ متحرڪ نوجوان آهي. مون ڪاليج جي تمام ٿورن گريجوئيٽس کي ايترو سرگرم ڏٺو آهي، جيترو هو آهي. هن جي ڪاليج جي ڪيريئر دوران هن اداري سان ڳنڍيل هر شيءِ ۾ ڀرپور حصو ورتو آهي. ڪاليج جي ڪئلينڊر مان ظاهر ٿئي ٿو تہ هو ڪلاس مانيٽر، سيڊن يونين جي چونڊ ڪميٽي جو ميمبر، شيڪسپيئر سوسائٽي جو سيڪريٽري ۽ خدمت سوسائٽي جو ميمبر رهيو آهي. انھن سڀني ۾، مان اعتماد سان چئي سگهان ٿو تہ هن ڪاليج جي اختيارين جي اعتماد، ۽ اطمينان سان ڀرپور ٿي ڪم ڪيو آهي.
مان پڻ چاهيان ٿو تہ هن عورتن جي تعليم لاءِ جيڪي خدمتون سرانجام ڏنيون آهن انھن جي تمام گهڻي ساراھہ ڪريان. ٻہ ڀيرا، هن گرلز نارمل اسڪول عليڳڙھہ لاءِ فنڊ گڏ ڪرڻ لاءِ وفدن جي ڪاميابيءَ سان اڳواڻي ڪئي ۽ ڪراچي، امرتسر، رنگون ۽ ناگپور ۾ منعقد ٿيل آل انڊيا ليڊيز آرٽس نمائش جو سيڪريٽري بہ رهيو. انھن مان ڪيترن ئي هنڌن تي، مخالفتن جي باوجود جناب نور محمد صاحب پنھنجو ڪم اهڙي ڪاميابيءَ سان سرانجام ڏنو جو آل انڊيا محمدن ايجوڪيشنل ايسوسيئيشن جي ڪانفرنسن جي ڪاررواين ۽ ڇپيل رپورٽن ۾ سندس ذڪر طمطراق انداز سان ڪيو ويو. انھن خدمتن جي اعتراف ۾ شاگرد هجڻ جي باوجود کيس محمدن فيميل ايجوڪيشن ايسوسيئيشن، عليڳڙھہ جو ميمبر چونڊيو ويو، جيڪا ھندستان جي روشن خيال مسلمانن جي تنظيم تي مشتمل هئي.
اسان جي ڪاليج اسڪول ۾ هڪ استاد جي حيثيت سان هن تمام ڪارائتو ڪم ڪيو آهي ۽ مان ان راءِ تي پختو آهيان تہ هن قسم جي استادن جي اسان جي ڪميونٽي ۾ تمام گهڻي ضرورت آهي. حقيقت ۾ مون کي يقين آهي تہ هو اگر ڪنھن بہ قطار ۾ داخل ٿيندو چمڪندڙ ستارو بڻجي پوندو. هن پنھنجي مرضيءَ سان عليڳڙھہ ڪاليج جي اسڪول جي عھدي تان استعيفيٰ ڏني آهي. سندس وڃڻ سان اسڪول کي وڏو نقصان پھتو آهي.

(1915ع ۾ عليڳڙھہ جي فيميل ايجوڪيشن جي سربراھہ جي خط جو سنڌي ترجمو)