جناب نور محمد جو سنڌي مسلمانن تي قرض آهي!: سيد نظر علي
هن جي شخصيت جي بلندي ۽ هن جي دل ۽ دل جي ڪيترن ئي خوبين تي، لکڻ جي ضرورت پوندي. اهو ڏينھن سنڌ جي مسلمانن لاءِ هڪ روشن ڏينھن هوندو، جڏهن سنڌ جي قوم هڪ اهڙي اعليٰ پائي جي اڳواڻ تي فخر ڪندي، جيڪا مسٽر نور محمد جي شايان شان هوندي، ۽ سماج جي ترقيءَ جي خواهش ۾ بلڪل بي غرض هوندي. هڪ اهڙو ماڻھو، جنھن ۾ وطنيت کان بالاتر ٿي ۽ پنھنجي هڪ ئي لمحي ۾ قانوني پيشو، پنھنجي روزي جو مکيہ وسيلو ڇڏي ڏنو ۽ پنھنجي زندگي پنھنجي سماج جي بي لوث خدمت لاءِ وقف ڪري ڇڏي. مسٽر نور محمد انھن ٿورڙن مسلمان اڳواڻن مان هڪ هو، جن جي خلاف سندس برادريءَ جي ڪنھن بہ طبقيءَ کي سرگوشي ڪرڻ جي سگهہ بہ نہ هئي ۽ جن تي ڪنھن بہ مسلمان کي ڪنھن بہ قسم جي خود غرضي جو الزام هڻڻ جي جرئت نہ هئي. مسٽر نور محمد جي وفات تي سڄي مسلمان برادريءَ جنھن سخت ڳڻتي جو اظھار ڪيو آهي، اھا ساراھہ جوڳي شاهدي آهي، جنھن سان بي لوث خدمتن کي ساراهيو وڃي ٿو.
حيدرآباد، جيڪو ڪنھن زماني ۾ اسلامي تمدن جو مرڪز هو، ان ۾ هڪ مسلم تعليمي ادارو هلائڻ جو ارادو ڪيو ويو، جيڪو مسٽر نور محمد جي عظيم ذاتي قربانيءَ کان پوءِ قائم ڪيو ويو، اهو معاملو انتھائي افسوسناڪ هو، خاص طور تي جڏهن اسان ڏسندا هئاسين تہ اتي هڪ درجن کان بہ مٿي ھندو تعليمي ادارا ۽ هڪ مڪمل آرٽس ڪاليج ان ئي مرڪز ۾ ڪاميابيءَ سان هلندو پئي آيا. هر مسلمان، ان جي حيثيت کان سواِءِ، هن اداري جي حمايت ڪرڻ جو اخلاقي طور تي پابند آهي ۽ ڪو بہ سبب نہ آهي تہ اسان مسلمان برادريءَ جي لاءِ مھذب قومن ۾ هڪ باعزت مقام حاصل ڪري سگهون. اسان وٽ هڪ انمول ورثو آهي. تعصب اسان جي اکين کي انڌو نہ ڪري ۽ اسان جي خواهش کي مفلوج نہ ڪري. اچو تہ پنھنجي دل ۽ جان کي ان مقصد لاءِ وقف ڪريون جنھن لاءِ اسان جي مرحوم اڳواڻ پنھنجي جان ڏني. اچو تہ گڏجي ڪوششون منظم ڪريون ۽ انشاءَ الله اسان ڪاميابيءَ سان نہ رڳو ان اسڪول کي هلائينداسين، پر ان کي ڪاليج جي سطح تائين پھچايون، جيڪو مسٽر نور محمد جي زندگيءَ جو اولين مقصد هو.
(رسالو الڪمال، ايڊيٽر ڪمال الدين ميمڻ، 12 سيپٽمبر 1937ع، حيدرآباد ۾ آيل انگريزي مضمون جو سنڌي ترجمو)