شخصيتون ۽ خاڪا

نور محمد لاکير جون سياسي، سماجي ۽ تعليمي خدمتون

ھن ڪتاب جي سھيڙ ۽ ترتيب ۾ سنڌ جي ھڪ اھم سياسي ۽ سماجي شخصيت نور محمد لاکير کي نروار ڪيو ويو آھي. نور محمد لاکير جي سڀ کان اھم خدمت تہ حيدرآباد ۾ قائم ڪيل نور محمد ھاءِ اسڪول ۽ مسلم ھاسٽل آھي پر ساڳي وقت سندس ڪيل ڪيترن ئي ڪمن کي جيڪي اسان کان اوجهل ھيا انھن کي پڻ اڳيان آندو ويو آھي. ڪتاب جي پھرين حصي ۾ نور محمد لاکير جي شخصيت ۽ ڪيل ڪمن بابت لکيل مختلف مضمون، ٻئي حصي ۾ نور محمد اسڪول ۽ مسلم ھاسٽل جي تاريخ، ٽئين حصي ۾ مختلف تقريرون ۽ مضمون، چوٿين حصي ۾ مختلف خط، پنجين حصي ۾ منظوم ڀيٽا ۽ ڇھين حصي ۾ اردو مضمون شامل ڪيا ويا آھن.

Title Cover of book نور محمد لاکير جون سياسي، سماجي ۽ تعليمي خدمتون

مسٽر نور محمد هڪ عجيب شخصيت: سر غلام حسين هدايت الله

مسٽر نور محمد جي ناگھاني ۽ بي وقتائي وفات سندس دوستن ۽ چاهيندڙن جي وسيع جماعت لاءِ تمام سخت ۽ اوچتي صدمي جو باعث بڻي آهي ۽ نہ فقط سندس عزيزن قريبن بلڪہ عام ماڻھن لاءِ پڻ افسوسناڪ نقصان آهي جنھن تي سڄي سنڌ سخت افسوس ڪري رهي آهي.
مسٽر نور محمد پنھنجي لياقتن ۾ هرفن مولا ۽ ڪيترين مشغولين ۽ تحريڪن سان وابستہ هو. هو عليڳڙھہ يونيورسٽيءَ جو ڊبل گرئجوئيٽ هو. حيدرآباد ۾ ڪجهہ وقت وڪالت ڪرڻ بعد پبلڪ ليڊر بڻيو ۽ بمبئي قاعدي ساز ڪائونسل جو ميمبر منتخب ڪيو ويو. ڪيترا سال سانده ميمبر ٿي رهيو ۽ ڪائونسل جي ڪاررواين ۾ نمايان بھرو وٺي چڱو نالو ڪمايائين. مگر جنھن ڪم لاءِ کيس سموري زندگيءَ ۾ ۽ خاص طرح پوئين وقت ۾ دلي شوق هو، سو هو سنڌ ۾ تعليم جو مسئلو، جنھن لاءِ هو آخرين دم تائين جدوجھد ڪندو رهيو. حيدرآباد جي سرڪاري ھاءِ اسڪول جو مسلم ايجوڪيشن سوسائٽيءَ کي منتقل ٿيڻ، هن صاحب جي ڪوشش جو نتيجو هو. هو مسلم ايجوڪيشن سوسائٽيءَ جو نہ فقط سيڪريٽري هو بلڪہ ان جي جان ۽ جسم هو. انھيءَ درسگاھہ سوسائٽيءَ کي بدلي ٿي ملڻ کان پوءِ جيڪا ترقي ڪئي آهي سا سموري سندس پرجوش ڪوشش جو نتيجو آهي.
صوبي سنڌ جي عظيم تعليمي مسئلن ۾ ميان نور محمد جون خدمتون ڪنھن بہ غرض کان سواءِ شوق تي مبني هيون، مسٽر نور محمد هڪ عجيب شخصيت ۽ دل ۽ دماغ جي بھترين خوبين جو مالڪ هو. جيڪي بہ سندس آشنا ٿيندا هئا، تن تي هو گهرو اثر پيدا ڪندو هو ۽ هنن کي سندس لاءِ عزت ۽ محبت پيدا ٿيندي هئي.
مرحوم اسان سڀني جي قريب ۽ پيارو هو. سندس بي وقتائتي وفات تي سڄي سنڌ ۾ افسوس ڪيو وڃي ٿو ۽ اهو نقصان سڄي سنڌ پوري طرح محسوس ڪري رهي آهي. حيدرآباد ھاءِ اسڪول ۽ ھاسٽل سندس دائمي يادگار رھندا. حياتيءَ ۾ مرحوم جي اھا هڪ تمنا هئي تہ سندس آخرين آرامگاھہ سندس خدمتن جي سرزمين ۾ بنايو وڃي، جا تمنا واقعي پوري ٿي. هي بلڪل مناسب ۽ شايان شان هو تہ جنھن سر زمين تي مرحوم سانده سال جان توڙ محنتون ڪيون اتي سندس ٿڪل جسم کي آرام ڏنو وڃي. ڌڻي شل سندس روح کي راحت بخشي. هن چڱي طرح ۽ سخت پيرايہ ۾ آئيندہ نسل لاءِ ڪشالا ڪوششون ڪيون ۽ ھاڻي آرامي آهي، جن جي خدمت ۾ مرحوم پنھنجي حياتي وقف ڪئي تن جي دلين ۾ سندس ياد هميشہ تازي رھندي. اگرچہ بظاهر هو اسان کان دور آهي تاهم هو روحاني طرح هميشہ اسان سان گڏ رھندو.

(الڪمال رسالو، ايڊيٽر ڪمال الدين ميمڻ، 12 سيپٽمبر 1937ع، حيدرآباد ۾ آيل انگريزي مضمون جو ترجمو)