الوحيد اخبار جو نور محمد جي وفات تعزيت نامو
انا لله وانااليہ راجعون.
مرحوم عليڳڙھہ ڪاليج جي جهونن شاگردن مان هو ۽ عليڳڙھہ جي جهوني روايات قوم پسندي جو هڪ مجسم هو ۽ سندس دل ۾هميشہ مسلم قوم جي تعليمي ترقي ۽ بھبودي جو درد رھندو هو. 1920ع ۾ خلافت تحريڪ جي شروع زماني ۾ مسلم قوم جون خاموش انداز ۾ هن صاحب نھايت تندهي سان اهڙيون خدمتون ڪيون جي وسارڻ جون نہ آهن. سالن جا سال ملڪي خدمات ۾ مرحوم رئيس غلام محمد خان ڀرڳڙي جو ٻانھن ٻيلي ٿي رهيو. آخر زمانہ ۾ هن وڪالت جو ڌنڌو ترڪ ڪري پاڻ کي هميشہ لاءِ تعليمي خدمت لاءِ وقف ڪري ڇڏيو. 1924ع ۾ سندس ڪوشش سان حيدرآباد ۾ مسلم ايجوڪيشنل ڪانفرنس صاحبزادہ آفتاب احمد جي زير صدارت منعقد ٿي ۽ ان کان پوءِ حيدرآباد جو گورنمينٽ ھاءِ اسڪول سرڪار کان منتقل ڪرائي پنھنجي حوالي ڪيائين، جنھن کان پوءِ رات ڏينھن ھاءِ اسڪول جي خدمت ۾ ايترو رڌو رهيو جو ڪثرت ڪاروبار سبب سندس صحت جواب ڏئي ڇڏيو ۽ آخرڪار تعليمي خدمت واري مصروفيت ئي سندس موت جو باعث ٿي.
مرحوم نور محمد نہ فقط مدرسہ ھاءِ اسڪول جي خدمت ۾ پنھنجي جان جي قرباني ڏني پر ھاءِ اسڪول جي عمارت اڏائڻ لاءِ پنھنجو رهڻ وارو بنگلو گروي رکي ۽ هزارين روپيا قرض کڻي مسلم قوم جي تعليم لاءِ پاڻ کي هڪ سخت بار هيٺ آڻي ڇڏيو. ھاءِ اسڪول ۾ اردو فارسي کان سواءِ عربي زبان لازمي طور مقرر ڪئي وئي هئي. مسٽر نور محمد ھندستان مان تمام وڏي قابليت وارا گريجوئيٽ مناسب پگهارن تي گهرائي ھاءِ اسڪول جو ڪم اهڙي انداز ۾ ڪيو جو ان جي پڙھائي نمايان نظر اچڻ لڳي. مرحوم جي عادت هوندي هئي تہ هر هڪ ماسٽر جي پڙھائي جي پاڻ نگراني ڪندو هو ۽ بورڊنگ ھائوس کي سنڀاليندو هو. شاگردن جي کاڌي جو خاص احتمام رکندو هو. هو دل جو صاف هوندو هو جيڪي بہ دل ۾ هوندو هوس سو روبرو چئي ڏيندو هو پر ڪڏهين بہ ڪنھن سان هن کي وير يا عداوت باقي نہ رھندي هئي.
سنڌ جي مسلمانن ۾ ڪم ڪندڙن جو سخت قحط آهي، خاص طور اهڙا نوجوان جي اعليٰ تعليم حاصل ڪرڻ کان پوءِ پنھنجي زندگي کي قوم جي خدمت لاءِ وقف ڪري ڇڏين سي مسلمانن ۾ ڪامياب آهن سچ پچ تہ سنڌ جي جديد تعليم يافتن نوجوانن جي تاريخ ۾ هڪ مسٽر نور محمد ئي هو جنھن پاڻ کي قوم جي تعليمي شعبہ لاءِ وقف ڪيو جو پڻ اسان کان جدا ٿي ويو!
مرحوم پوءِ تان فقط ٻہ نياڻيون ۽ هڪ بيوه ڇڏي ويو آهي جن سان اسان جي دل همدردي آهي. الله تعالي هنن کي صبر جميل جي توفيق عطا فرمائي ۽ اجر عنايت ڪري.
مسلمانن جو فرض
مرحوم وفات ڪري ويو آهي پنھنجي پوءِ تان هڪ بھترين يادگار مدرسہ ھاءِ اسڪول جي صورت ۾ ڇڏي ويو آهي. هن جا انھي درسگاھہ لاءِ جيڪي ارادا هوا سي اجل جي شڪار اڌ ۾ رھائي ڇڏيا. هن جيڪو تعليمي درخت پوکيو هو سو اڃا ڦريو ڦليوئي نہ هو تہ باغبان اڳ ۾ ئي هليو ويو. ھاڻ مسلمانن جو فرض آهي تہ مسٽر نور محمد مرحوم جي قائم درسگاھہ ي آبياري ڪن ۽ جن ارادن سان هن اهو ڪم خدا ڪارڻ شروع ڪيو هو تنھن کي تڪميل تي پھچائين.
دنيا ۾ ڪنھن ماڻھو جي موت حياتي سان دنيا جا ڪم رڪجي ڪونہ پوندا آهن پر ضرورت آهي اهڙن ماڻھن جي جيڪي پوري خلوص ۽ ديانتداري سان اڌ ۾ رهيل ڪمن جي سنڀال ڪن. ضرورت آهي تہ سنڌ جي مسلمانن جي هڪ ڪميٽي قائم ڪئي وڃي جا مرحوم جي قائم ڪيل درسگاھہ جي سنڀال جو ذمھ کڻي ڪم کي اهڙي وقت سنڀاليندي رهي جيئن ڪو بہ فرق ڏسڻ ۾ ڪونہ اچي ۽ اهو ئي هڪ ذريعو آهي جنھن سان اسان مرحوم جي روح کي حقيقي معنيٰ ۾ خوشي پھچائي سگهون ٿا.
(رسالو الڪمال، ايڊيٽر ڪمال الدين ميمڻ، 12 سيپٽمبر 1937ع، حيدرآباد تان ورتل)