مختلف موضوع

درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)

ھن ڪتاب ۾ سنڌو درياءَ، سنڌ جي ڊيلٽا، سنڌ جي جر جي پاڻيءَ ۽ ايشيا کنڊ جي مٺي پاڻيءَ جي سڀ کان وڏي ڍنڍ منڇر سميت سنڌ جي پاڻيءَ جو ڪيس پيش ڪيل آھي. منظور ٿھيم جا لکيل ھي نوٽس رڳو تحريرون ناھن، پر اصل ۾ احتجاج، دانھون ۽ آھون آھن. ھن سڀني نوٽس ۾ سنڌ ۽ سنڌوءَ جو ڪيس لڙيو آھي. ھن دليلن سان لکيو آھي. اسان سڀني کي نہ رڳو ھي ڪتاب پڙھڻ گهرجي، پر سنڌ جي پاڻيءَ تي لڳل ڌاڙي، درياءَ ۽ منڇر سان زھريلي پاڻيءَ جي ڪيل ظلم خلاف آواز اٿارڻ گهرجي.

Title Cover of book درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)

درياءُ، منھنجو مرشد-8

سنڌو درياءَ جي پاڻيءَ عيوض ڪارپوريٽ دنيا جون ملٽي نيشل ڪمپنيون دلڪش پلاسٽڪ جي بوتلن ۾ ھائبرڊ پاڻي ڀري انھن تي قيمتن جي پرچي ھڻي روزانہ جي بنياد تي اسانجي گهرن تائين پھچن ٿيون تہ پوءِ درياءَ جي ضرورت ۽ حقيقت تہ بي معنيٰ ٿي وڃي ٿي. حقيقت ۾ ان کانپوءِ ڪنھن ايٽم بم رکڻ جي ڪھڙي ضرورت. پاڻ آھستي آھستي مري رھيا ھونداسين، (منافعو) اھو آھي پاڪستان جي حڪمرانن جو اصل مقصد. ملٽي نيشل ڪمپنين کي سنڌو درياءَ تي ھائڊرولڪ پاور جنريٽ ڪرڻ لاءِ ڊيم جي اڏاوت جو اختيار بلڪہ ٺيڪو جتان ھنن کي وڏو منافعو ۽ ڪميشن ملي ٿي ٺاھڻ جي اجازت ڏني. ھن وقت جيترا بہ وڏا ڊيم آھن اھي آبپاشيءَ جي منظم نظام لاءِ نہ پر ڪمپنين لاءِ توانائي (بجلي) پيدا ڪرڻ جو ڪم ڪري رھيا آھن. واپڊا پنھنجي ويزن 2025 ۾ سنڌو درياءَ مٿان 5 وڏا ڊيم اڏڻ جو پروگرام رٿيو آھي، جنھن ۾ ڪالاباغ، ڀاشا، اسڪردو، منڊا ۽ اکوڙي ڊيم شامل آھن، اھي سمورا ڊيم سنڌو درياءَ مٿان تجويز ڪيل آھن، ڊيمن جي اھڙي تعداد ۾ سنڌ لاءِ خوفناڪ مستقبل جا اشارا ملن ٿا، جنھن جي قيمت سنڌين کي چڪائڻي پوندي. وڏن ڊيمن جي انساني قيمت کان علاوہ ماحولياتي قيمت پڻ آھي، ڪجهہ سوچيو تہ گذريل پنجاھہ سالن ۾ وڏن ڊيمن جي ھٿان 5 ڪروڙ 60 لک ماڻھو بي گهر ٿيا آھن، پاڪستان ۾ انھن ماڻھن جو تعداد 20 لکن کان مٿي آھي، سنڌ جي زرخيز منڇر ڍنڍ کي آلودہ ۽ تباھ ڪرڻ کانپوءِ لڳ ڀڳ 50 ھزار ماڻھو لڏپلاڻ تي مجبور ٿيا، جن وٽ جياپي لاءِ ھڪ ئي ھنر ھو مڇي پڪڙڻ، انھن جو پوءِ ڇا ٿيو؟ انجي ڪنھن کي ڪا پرواھہ ڪانھي. انھن پنھنجو سڀ ڪجهہ وڃائي قيمت ادا ڪئي، پاڻي ھائڊرولڪ پاور جنريٽ ڪرڻ لاءِ ناھي ۽ نہ ئي ڪمپنين جي بوتلن ۾ ڀري قيمت وصول ڪرڻ، پاڻي ماڻھو لاءِ زندگي آھي ۽ درياءَ قومن لاءِ زندگي ھوندا آھن. غير ملڪي فنڊ ۽ آءِ ايم ايف کان قرض جن مان عظيم مملڪت جا سپاھي ۽ حڪمران برابر آسودہ ٿيندا پيا وڃن. پر عام ماڻھو ھاري ناري غريب کان غريب تر ٿيندو پيو وڃي، دريائن مٿان ڊيم تعمير ڪري ۽ خانگي ڪمپنين کي پاڻي وڪڻڻ سان نہ درياءُ محفوظ رھندو ۽ نہ درياءَ تي آباد قومون. درياءَ عوام جي ملڪيت ھوندا آھن ۽ انھن جي حفاظت جو ذمو بہ عوام خاص طرح سنڌين کي کڻڻ گهرجي.