مختلف موضوع

درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)

ھن ڪتاب ۾ سنڌو درياءَ، سنڌ جي ڊيلٽا، سنڌ جي جر جي پاڻيءَ ۽ ايشيا کنڊ جي مٺي پاڻيءَ جي سڀ کان وڏي ڍنڍ منڇر سميت سنڌ جي پاڻيءَ جو ڪيس پيش ڪيل آھي. منظور ٿھيم جا لکيل ھي نوٽس رڳو تحريرون ناھن، پر اصل ۾ احتجاج، دانھون ۽ آھون آھن. ھن سڀني نوٽس ۾ سنڌ ۽ سنڌوءَ جو ڪيس لڙيو آھي. ھن دليلن سان لکيو آھي. اسان سڀني کي نہ رڳو ھي ڪتاب پڙھڻ گهرجي، پر سنڌ جي پاڻيءَ تي لڳل ڌاڙي، درياءَ ۽ منڇر سان زھريلي پاڻيءَ جي ڪيل ظلم خلاف آواز اٿارڻ گهرجي.

Title Cover of book درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)

درياءُ، منھنجو مرشد-17

جھڙيءَ طرح انسانن، جانورن، پکين، سمنڊ ۽ پھاڙن جا حق آھن اھڙيءَ طرح دريائن جا بہ حق آھن، سنڌو درياءُ دنيا جي ڪجهہ قديم دريائن مان آھي، سنڌو درياءَ کي ماڻھن نہ پر قدرت تخليق ڪيو تہ جيئن تھذيبن جي سڃاڻپ ٿي سگهي، ھن جي ڪنارن تي آباد سموريون تھذيبون پنھنجي ثقافتي ۽ سماجي ترقيءَ ۾ بي مثال ھيون ۽ ھاڻ بہ آھن. سنڌو درياءُ اسانجي خوراڪ، رھڻي ڪھڻي، اسانجي وجود، ٻوليءَ ۽ اسانجي ھنر ۾ ائين شامل آھي جو عملي طور انکانسواءِ جيئڻ لڳ ڀڳ ناممڪن آھي. اسان انسانن جي دراصل ڪا قيمت ناھي، اسانجا ديويون ديوتا، پير مرشد، حڪومتون ھن آڏو بيڪار آھن. ھڪڙو وقت اھڙو بہ ھو جو سنڌ جا ماڻھو پنھنجو روزمرھہ جو ڪم درياءَ جي پوڄا ڪرڻ سان شروع ڪندا ھئا، ان کي شڪتي ۽ دياءَ جو روپ سمجهندا ھئا ۽ ھاڻ بہ سنڌو درياءَ کي تھذيبن جو ابو سمجهيو وڃي ٿو. جڏھن کان پاڪستان جي قومي سڃاڻپ محمد بن قاسم ٿي ۽ طاقت جي صورت پنڊي ۽ اسلام آباد ٿيا آھن تہ دريائن، ٻيلن، سمنڊ ۽ پھاڙن کي ڏسڻ جا مجموئي رويا ئي تبديل ٿي ويا آھن، جيڪي ھاڻ سچ پچ بدديانت، روايتي ۽ فرسودہ خيالن، پاڻي چوري جي جديد طريقن تي مشتمل آھن. اسان ھاڻ بي جان شين سان محبت ڪيون ٿا ۽ انھن جي حوصلا افزائي ڪيون ٿا، اسانجي ھن سفاڪ بي رحم دنيا ۾ درياءَ، پھاڙن، سمنڊ، ٻيلن، آبشارن ۽ چراگاھن جي سونھن ڪا معنيٰ نہ ٿي رکي. اسين انھن جي لڪل فراواني، سخاوت ۽ ان جي ديا جيڪا اسانجي پنھنجي آھي جنھن سان اسانجو ابد کان رشتو آھي جنھن اسان کي تھذيب ڏني، ٻولي ڏني، ادب ۽ فلسفو ڏنو ۽ ڪائنات جي اسرارن کان واقف ڪيو. اڄ جي حالتن ۾ اسان پنھنجين سمورين نالين ۽ گٽرن جا منھن ان طرف ڪري ڇڏيا آھن، ايٽم بم ۽ ڊيم ٻنھي جو منطقي نتيجو تباھ ڪرڻ آھي، جنھن مٿان ھر سرڪار بلين ڊالر خرچ ڪري ٿي، جڏھن تہ قدرتي ماحول تعليم ھنر ۽ صحت لاءِ معمولي رقم جو اعلان ڪري ٿي. قدرتي ماحوليات لاءِ درياءَ جو ھجڻ بيحد ضروري آھي، جنھن سان اسان پنھنجي محبت جو اظھار نہ ٿا ڪيون. وقت اچي ويو آھي تہ اسين سنڌو درياءَ سان پنھنجي والھانہ محبت جو اظھار ڪندي ان جي حقن جي ڳالھہ ڪيون، درياءَ جا ڪھڙا حق آھن؟ درياءَ جو پھريون حق ان جي قدرتي وھڪرن کي بحال ڪرڻ آھي 2، شھري آبادي ۽ فيڪٽرين جو سمورو ڊرين بند ٿيڻ گهرجن 3، سنڌو درياءَ مٿان چار نوان ڊيم اڏڻ بند ڪيا وڃن، 4،درياءَ جي لٽ درياءَ جي ملڪيت آھي، 5، انڊس ڊيلٽا ۾ درياءَ جو فلو گهٽ ۾ گهٽ 30 ملين ايڪڙ فوٽ تائين ڪيو وڃي، 6، درياءَ کي تھذيبن جو ابو تسليم ڪري ان کي آفاقي (يونيورسل) اثاثي طور ڊڪليئر ڪيو وڃي.
مان ھيءَ ڳالھہ واضع ڪندو ھلان تہ درياءَ جا حق تڏھن بحال ٿيندا جڏھن عوام جي وسيع شرڪت ممڪن ٿي سگهندي ۽ جيستائين درياءَ جي بنيادي حق لاءِ شدت سان مزاحمت نہ ٿي ٿئي تيستائين درياءَ جا حق بحال ٿيڻ ممڪن ناھن.