مختلف موضوع

درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)

ھن ڪتاب ۾ سنڌو درياءَ، سنڌ جي ڊيلٽا، سنڌ جي جر جي پاڻيءَ ۽ ايشيا کنڊ جي مٺي پاڻيءَ جي سڀ کان وڏي ڍنڍ منڇر سميت سنڌ جي پاڻيءَ جو ڪيس پيش ڪيل آھي. منظور ٿھيم جا لکيل ھي نوٽس رڳو تحريرون ناھن، پر اصل ۾ احتجاج، دانھون ۽ آھون آھن. ھن سڀني نوٽس ۾ سنڌ ۽ سنڌوءَ جو ڪيس لڙيو آھي. ھن دليلن سان لکيو آھي. اسان سڀني کي نہ رڳو ھي ڪتاب پڙھڻ گهرجي، پر سنڌ جي پاڻيءَ تي لڳل ڌاڙي، درياءَ ۽ منڇر سان زھريلي پاڻيءَ جي ڪيل ظلم خلاف آواز اٿارڻ گهرجي.

Title Cover of book درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)

درياءُ، منھنجو مرشد-11

انڊس سولائيزيشن سنڌين جي پراڻي تھذيب جنھن جي جاءِ نئين ملڪ پاڪستان والاري آھي، ڇا اسان ان ملڪ جو حصو بنجڻ تي فخر ڪري رھيا آھيو؟ بلڪل بہ نہ. ھن ملڪ جي ڪوشش آھي تہ اسين ماضيءَ ۾ جيڪو ڪجهہ ھئاسين ان سموري تھذيب، ان پوري دور ۽ پنھنجن تحريڪن ۽ پنھنجي آسودي تاريخ کان ھٿ کڻون ۽ انجي ڏنل مذھبي جنونيت، نسل پرستي، ذات پرستي، علائقائي تنگ نظري ۾ رھڻ جا عادي ٿيون، سنڌ جي ماڻھن جا پنھنجا خواب آھن پنھنجا آدرش، ادب ۽ فلسفي جون پنھنجون تحريڪون آھن، ھن ملڪ جا حڪمران انھن خيالن ۽ آدرشن مان ڪنھن ھڪ کي بہ سنڌين جي زندگيءَ ۾ ھجڻ جا حامي ناھن. تہ پوءِ آخر ھي ملڪ قومن کان ڇا ٿو چاھي؟ 1950ع ۾ في ڪس پاڻي 5000 ڪيوبڪ ميٽر ھو جيڪو ھاڻ گهٽجي1000 ڪيوبڪ ميٽر في ڪس آھي جنھن جو سادو مطلب آھي تہ چار ھزار ڪيوبڪ ميٽر وڃايو آھي. جي ڏسجي تہ دفاع ۽ فوجي ڪاروبار کي ڇڏي زندگيءَ جي سمورن شعبن زراعت، صحت، تعليم، شھري رٿا بندي ۾ اسين پسماندہ ٿيا آھيون بلڪہ تمام گهڻو نقصان ڪيو آھي. اسان نقصان ڪندڙ چار ھزار ڪيوبڪ ميٽر پاڻيءَ جي ڳولا ڪنداسين تہ اھو پاڻي پلاسٽڪ جي بوتلن، وڏيرن جي زمينن ۽ مڇيءَ جي تلائن، پاڻيءَ جي بوتلن، ملٽري فوجي فارمن، ڊفينس ھائوسنگ سوسائٽيز جي نالي تي ۽ سنڌو درياءَ تي ڊيم اڏڻ جي صورت ۾ غائب ٿيو، ٻيلن کي ختم ڪرڻ ۽ سنڌ طاس معاھدي تحت ٽي اوڀرندا درياءَ ھندوستان کي وڪڻڻ سان ٿيو، فلڊ ڪئنالن جي نالي ھيٺ لنڪ ڪئنال ٺاھڻ سان غائب ٿيو، ھر سال آباديءَ جي رفتار ۾ تيزيءَ سان اظافو ٿيڻ سان ٿيو، درياءَ کان علاوہ پاڻيءَ جي ٻين ذريعن کي حاصل ڪرڻ ۾ عدم دلچسپي سان ٿيو ۽ ٻيا انيڪ سبب ڳڻائي سگهجن ٿا. سنڌودرياءَ ۾ پاڻي نہ اچڻ ڪري ھر ڏينھن سمنڊ اڳتي وڌي رھيو آھي، پر ساڳي وقت تمر جي ٻيلن جيڪو مڇي جي افزائش لاءِ بيحد ضروري آھي، انڊس ڊيلٽا تي گذر ڪندڙ ھزارين مھاڻا بک، بيروزگاري سبب لڏ پلاڻ تي مجبور ٿيا آھن،
جڏھن اوھين تھذيب آھيو تہ انجو مطلب آھي جيڪو ڪجهہ ماضيءَ ۾ ھئاسين ان کان بھتر ھجون، اسين جيڪو ڪجهہ ڪرڻ چاھيون ۽ چوڻ چاھيون آزاد ھجون، قومن لاءِ جيڪا يونيورسل وصف آھي، ان تي پورا لھون، پر ھي ملڪ تہ 77 سالن ۾ سنڌين کي قوم ۽ انھن جي ٻوليءَ کي قبول ڪرڻ لاءِ تيار ناھي، ھن وقت سنڌ آڏو بنيادي سوال اھو آھي تہ درياءَ جي پنھنجي زندگيءَ جيڪا سخت خطري ۾ آھي، ان کي محفوظ ڪيون. انڊس سولائيزيشن کي بچائڻ جو واحد اھو ئي رستو آھي.