مختلف موضوع

درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)

ھن ڪتاب ۾ سنڌو درياءَ، سنڌ جي ڊيلٽا، سنڌ جي جر جي پاڻيءَ ۽ ايشيا کنڊ جي مٺي پاڻيءَ جي سڀ کان وڏي ڍنڍ منڇر سميت سنڌ جي پاڻيءَ جو ڪيس پيش ڪيل آھي. منظور ٿھيم جا لکيل ھي نوٽس رڳو تحريرون ناھن، پر اصل ۾ احتجاج، دانھون ۽ آھون آھن. ھن سڀني نوٽس ۾ سنڌ ۽ سنڌوءَ جو ڪيس لڙيو آھي. ھن دليلن سان لکيو آھي. اسان سڀني کي نہ رڳو ھي ڪتاب پڙھڻ گهرجي، پر سنڌ جي پاڻيءَ تي لڳل ڌاڙي، درياءَ ۽ منڇر سان زھريلي پاڻيءَ جي ڪيل ظلم خلاف آواز اٿارڻ گهرجي.

Title Cover of book درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)

درياءُ، منھنجو مرشد-14

ڇا پاڪستان واقعي بہ مملڪت خداداد آھي؟ ھن جا نظرياتي اساس اسلام جي اصولن پٽاندر آھن؟ ھي وفاق واقعي بہ اڻٽٽ آھي جنھن پنھنجي گرد قومن کي جبرن جوڙي رکيو آھي؟ ھي ملڪ پراڻين تھذيبن ۽ قومن جي حمايت کانسواءِ پنھنجو وجود قائم رکي سگهندو؟ ڇا ھن ملڪ جي وسيلن زمين، درياءُ، سمنڊ، پھاڙ، گيس، پيٽرول قيمتي پٿر، تي مقامي ماڻھن جو پھريون حق تسليم ٿيل آھي؟ ھن ملڪ جي قومن کي پنھنجا سياسي، سماجي ۽ ثقافتي حق ميسر آھن؟ اھڙا ۽ اھڙي قسم جا انيڪ سوال ملڪ جي سمورن محروم ماڻھن جي ذھنن تي اڀرندا رھندا آھن. طارق علي پنھنجي ڪتاب (ڪيا پاڪستان رھ سڪتا ھي) ۾ انھن سوالن تي بحث ڪيو آھي، جڏھن تہ ھن وقت اھڙي قسم جو بحث ملڪ سان غداريءَ جي دائري ۾ اچي ٿو، مان انھن سوالن کي ڪنھن سياسي ماھر کان وڌيڪ ھڪ عام شھريءَ جي حيثيت ۾ ڏسڻ چاھيندس جيڪو ھر ڏينھن خاموشيءَ سان پنھنجي زمين ان جي اپت، پنھنجن وسيلن، پنھنجي آسودگي، پنھنجي آزادي، پنھنجي عزت، پنھنجي گهر، پنھنجن ٻارن، پنھنجي ھنر، پنھنجي حياتي، پنھنجي روزگار ۽ پنھنجي درياءَ کان محروم ٿيندو پيو وڃي، قائد اعظم يونيورسٽيءَ جي پروفيسر طاھر امين پنھنجي ڳڻتيءَ جو اظھار ان طرح ڪيو آھي، پنجابي اشرافيہ کي بنگلاديش جي آزادي مسلسل ذھن تي سوار آھي، ھي ان خوف ۾ ورتل آھن تہ ڪٿي سرحد سنڌ ۽ بلوچستان ۾ لساني ۽ قومپرست تحريڪون بنگلاديش جي آزاديءَ جي تحريڪ جو دڳ نہ وٺن. ھڪ سنڌي ھئڻ جي ناتي پاڪستان جي روايتي مفڪرن ۽ سياستدانن کان وڌيڪ مونکي ان ڳالھہ جو فڪر آھي تہ ھن ملڪ جا سويلين ۽ فوجي حڪمران جيڪي مملڪ خداداد جي جنھن سحر ۾ ورتل آھن ان مان نڪرندي نڪرندي ملڪ جي مقامي قومن جي سياسي، سماجي، ثقافتي تباھيءَ جي حد اُتي نہ وڃي پھچي جتان پوءِ موٽڻ ممڪن ئي نہ ھجي. 1983ع جي جمھوري ھلچل (ايم آر ڊي) ۾ ڪيترن نوجوانن پاڪستان جي ڳولا ڪندي جيل جي ڪال ڪوٺڙين ۾ بند ٿيا. ان جدوجھد جي اصل ڳالھہ اھا ھئي تہ پاڪستان جي سموري تاريخ جبر جي تاريخ آھي جڏھن تہ پاڪستان جا اصل مالڪ عوام آھن، مملڪت خداداد دراصل فاشسٽ ۽ عوام دشمن تصور آھي جنھن جو مقصد لوٽ کسوٽ کي جاري رکڻ آھي، پاڪستان جي ڳولا ۾ اڄ ڪيترا نوجوان گم آھن، مملڪت خداداد ھي خيال مڪمل طور آمرن، ڏوھارين قبائلي سردارن، نوابن، فوجين، افسر شاھي ۽ ملٽي نيشلل ڪمپنين جي قبضي ۾ آھي. مان ھتي پاڪستان جي مٺي پاڻيءَ جي ذخيرن جو ذڪر ڪندس جيڪي ڪنھن بہ قوم جي جياپي جو مکيہ سبب آھن. سنڌو درياءُ صدين کان ڪوٽڙي بئراج کان وھندو ھو سمنڊ ۾ ڇوڙ ڪري ٿو، پاڪستان جي جنم کانپوءِ سنڌو درياءَ مٿان ٿل ڪئنال جھڙو غير قانوني واھہ ڪڍي ھن ملڪ جي قومن درميان نفرت جو پھريون پٿر رکيو ويو. ان کانپوءِ درياءَ وڪيا ويا ۽ سنڌوءَ مٿان ڊيم وجود ۾ آيا، مون لاءِ بنيادي ڳڻتي اھا آھي تہ ڊيم ۽ واھہ ٺاھڻ اھم ئي ھئا تہ اھي ڇوڙ جي علائقن ۾ ڇو نہ ٺاھيا ويا، جتي ھميشہ پاڻيءَ جي کوٽ رھي ٿي، جتي ڪوٽڙي بئراج کان اڳتي پاڻي آھي ئي ڪونہ، آخر سمورا ڊيم ۽ ڪينال پنجاب ۾ ڇالاءِ تعمير ڪيا ويا؟ سنڌو درياءَ جي ھستي ۽ مستيءَ کي ختم ڪندڙ ھي ملڪ، جھڙيءَ طرح مقامي ماڻھن ۽ قومن خلاف سازشون ڪري رھيو آھي ان جو نتيجو شايد بنگلاديش کان وڌيڪ خطرناڪ نڪري.