مختلف موضوع

درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)

ھن ڪتاب ۾ سنڌو درياءَ، سنڌ جي ڊيلٽا، سنڌ جي جر جي پاڻيءَ ۽ ايشيا کنڊ جي مٺي پاڻيءَ جي سڀ کان وڏي ڍنڍ منڇر سميت سنڌ جي پاڻيءَ جو ڪيس پيش ڪيل آھي. منظور ٿھيم جا لکيل ھي نوٽس رڳو تحريرون ناھن، پر اصل ۾ احتجاج، دانھون ۽ آھون آھن. ھن سڀني نوٽس ۾ سنڌ ۽ سنڌوءَ جو ڪيس لڙيو آھي. ھن دليلن سان لکيو آھي. اسان سڀني کي نہ رڳو ھي ڪتاب پڙھڻ گهرجي، پر سنڌ جي پاڻيءَ تي لڳل ڌاڙي، درياءَ ۽ منڇر سان زھريلي پاڻيءَ جي ڪيل ظلم خلاف آواز اٿارڻ گهرجي.

Title Cover of book درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)

درياءُ، منھنجو مرشد-43

سياسي مجبورين ۽ مصلحتن جو مطلب ڇا آھي؟ ھڪ اھڙي سنڌ جنھن کي پنھنجو درياءُ ۽ پنھنجو سمنڊ آھي، اھا قوم ڪيئن ٿي غريب ٿي سگهي؟ پنھنجو سمنڊ ۽ پنھنجو درياءُ ھجڻ جي باوجود اميدن جي ننڍڙن ننڍڙن ذرن لاءِ ھٿ پير ھڻندي ماڻھن جي ڄمار گذري وڃي يا اھڙا واقعا جيڪي بي رحميءَ سان اوھانجو رستو روڪي اوھان کان اوھانجو مذھب، نسل ۽ ذات پڇي اوھان کي مارڻ ساڙڻ جلائڻ لاءِ تيار ٿي وڃن يا ھي موجودہ اقتداري چھرا جيڪي ھڪٻئي کان مختلف ناھن. بي پناھہ منافعي ۽ فائدي لاءِ ھڪ سياسي منصوبي تحت ميدان تي لٿل آھن، يا ھي اسانجي ميڊيا ۽ اسٽوري ميڪر ۽ ڪاروبار ڪندڙ اسانجا محافظ جيڪي فاشزم جي منظم شڪل آھن، دراصل ھي سڀ بنيادي مُرڪب آھن عوام جي طويل بدقسمتيءَ جا. جي ڏسجي تہ سياسي مصلحت ۽ مجبوريءَ جي لڪير ھتان کان شروع ٿئي ٿي. ھن وقت جي حالتن ۾ مونکي ائين لڳندو آھي تہ ماڻھن کي ذھني طرح غريب رکڻ لاءِ عوام سان نفسياتي ويڙھہ وڙھي پئي وڃي مثلن. (پھرين پاڪستان) (پاڪستان جو مطلب ڇا؟) ترقي پسند، قدامت پسند، لبرل، جمھوريت پسند، قومپرست، سرڪاري غير سرڪاري قوم، مذھب، پاڙو قبيلو، ذات پات ۽ اھڙا ٻيا ڪيترا لفظ ۽ مھاورا دراصل پاڪستان جي معاشي آزاديءَ جي نسبت جديد نو آباديات غلامي واري خيال کي جيئن جو تيئن قائم رکڻ لاءِ استعمال ڪيا پيا وڃن. ھي ان سچائيءَ کي لڪائڻ جي ڪوشش آھي تہ عوام ئي دراصل اقتدار اعليٰ جو مالڪ آھي. لفظن جي جنگ ۾ عوام حيران پريشان آھي تہ ھي ڇا ڪري؟ ڪيڏانھن وڃي. خاموشيءَ وارو رد عمل ۽ ڪا بہ ٻڙڪ ٻاھر نہ ڪڍڻ ستم ظريفي کي جيئن جو تيئن قبول ڪرڻ جي ڪارڻ اسين سڀ ذاتي مصلحتن، مفادن ۽ مجبورين ۾ رھڻ جا عادي ٿي ويا آھيون. ان ڳالھہ جو اظھار ڪرڻ گهرجي تہ رياست سان گڏ اسان بہ مصلحتن جو شڪار آھيون. اسان نہ پوري طرح قديم ماڻھو آھيون نہ جديد، اڄ بہ ڪاڇي ۽ ٿر جي ڳوٺن جي آباديءَ جا گهڻا ماڻھو ايترا غريب ۽ اڻ پڙھيل آھن جو ملڪ جي سماجي ڍانچي جو سراسري اندازو بہ نہ ٿا لڳائي سگهن. انھن کي ان ڳالھہ جي ڄاڻ ئي ناھي تہ رياست ڪھڙي شئي آھي؟ ان جا ڪھڙا فرض آھن؟ ھي اھڙي ريت غريب ڇو آھن جو اميدن جي ننڍن ننڍن ذرن لاءِ مري رھيا ھجن. تہ پوءِ ھي رياست پاڪستان جو حصو ڪھڙيءَ ريت آھن؟ ھي ڪمزور آھن تہ ڇو آھن؟ ھنن جي شناخت ڪھڙي آھي؟ ھي ائين تقسيم ڇو آھن، ھنن جا درياءَ، ڍنڍون، ٻيلا، زمينون، گهر، پاڙا، ڳوٺ، ھنر، پکي، جانور ڪيڏانھن ويا. دراصل اسانجي برانڊ جي جمھوريت ۾ قومن جي شناخت، ٻولي، ادب، آزادي، خوشحالي ناھي ڏٺي ويندي، انھن جا وسيلا، درياءَ، سمنڊ، ٻيلا. زمين، معدنيات ڏٺا ويندا آھن جنھن سبب ھي فاشزم قائم آھي. منھنجو خيال آھي تہ اسان پنھنجي دولت سان جيڪو ڪجهہ ڪيو آھي ان کانپوءِ ھاڻ ننڍڙن ننڍڙن ذرن لاءِ ھٿ پير ھڻڻ کان اڳتي مرڻ جي حد تائين پھتل آھيون، اسان ماڻھو آھيون جن پنھنجن بي شمار خواھشن ۽ مفادن ڪري سنڌو درياءَ مٿان ڊيم ٺاھي ان کي پنھنجي قدرتي وھڪري کان محروم ڪيو، اسان ئي آھيون جنھن فطرت جي سموري ماحول کي برباديءَ طرف ڌڪيو آھي. اسان ئي آھيون جيڪي مصلحتن جو شڪار آھيون ۽ پنھنجي حصي جي حقن لاءِ خاموش آھيون. ڪيترا سال اڳ روزہ لگزمبرڪ چيو ھو تہ انساني سماج آڏو واحد انتخاب بربيت يا سماجواد کان علاوہ ٻيو ڪجهہ بہ ناھي.