درياءُ، منھنجو مرشد-35

سنڌو درياءَ سان اھڙي سلوڪ جي مھرباني، ھي درياءُ ڊيمن، ھائيڊرو پاور پلانٽ، شھرن ۽ فيڪٽرن جي نيڪال ۽ ماڻھن جي بيرخيءَ جي نظر ٿي ويو آھي. ھي جمھوريت آھي جنھن پوريءَ طرح ماڻھن کي دوکي ۾ رکيو آھي. ھن وقت اسين جمھوريت جي دوکي ۾ جي رھيا آھيون، اھڙي دوکي جي ديوار ھڪ اھڙي جمھوريت جنھن ۾ جنرلن جو ڪاروبار، بيروڪريٽن جي ڪرپشن ۽ اشرافيہ جي حاڪميت جي واڌ ويجهہ ٿي رھي آھي پر عوام جي معاشي سگهہ ۽ سنڌو درياءَ جي آسودگي رُڪيل آھي. تازو ئي سنڌ جي وزير اعليٰ، 91 جي پاڻيءَ جي ٺاھہ جو ذڪر جنھن معصوميت سان ڪيو ان مان ائين ٿي لڳو جيئن ھن کي پنھنجي سلطنت وڃائڻ جو خطرو ھجي. ھن جي بيان ۾ آمريت جو خوف جهلڪي رھيو ھو، حالانڪ ھي ان جمھوري پارٽيءَ جو وزير اعليٰ آھي جيڪا اقتدار جو حصو آھي. 1991ع دراصل سنڌو درياءَ ۽ ان سان لاڳاپيل پاڻيءَ جي ورھاست وارو ٺاھہ جنھن تي وفاق ۽ پنجاب ڪڏھن بہ عمل ناھي ڪيو. سنڌ حڪومت ان سلسلي ۾ انتھائي غيرذميواريءَ جو مظاھرو ڪندي رھي آھي، جنھن جي سبب ڪري سنڌ کي پنھنجي جائز پاڻيءَ جو حق نہ ملي سگهيو آھي جنھن جو نتيجو اھو نڪتو تہ درياءُ نہ صرف پنھنجي پاڻيءَ کان محروم ٿيو آھي، پر پُڇڙ ۾ ھجڻ ڪري سنڌ جي ڊيلٽا سخت متاثر ٿي آھي. 1991ع جي ٺاھہ ۾ بنيادي ڳالھہ ھيءَ آھي تہ دريائن ۾ پاڻيءَ جي کوٽ کي سنڌ ۽ پنجاب گڏيل طور تي ڀاڱي ڀائيوار ٿيندا، پر ھي جمھوريت ئي آھي جنھن ھڪ صوبي کي اجازت ڏئي رکي آھي تہ صوبن کي پنھنجي منظور ڪيل پاڻيءَ جي اصول جي ڀڃڪڙي ڪندو رھڻ جي باوجود سندس مٿان ڪو قانون يا اصول لاڳو نہ ٿو ٿئي، بلڪہ واڌو پاڻيءَ جو بھانو ڪري سنڌ جو پاڻي چوري بہ ڪري سگهي ٿو. جي ڏسجي تہ 1991ع کان 2003ع تائين جيڪي بہ پاڻيءَ جي ورھاست جا اصول طئي ڪيا ويا اھي مذاق بنبا رھيا، ائين جيئن ھن وقت عوام جا باقي حق مذاق بڻيل آھن. جمھوريت جي دعوا ڪندڙ دراصل عوام جي حقن جي توھين ڪندا رھيا آھن، دراصل عملي طرح ھن ملڪ ۾ جمھوريت مزاق بڻيل آھي. مثلن گذريل ٻن سالن کان ڪنھن بہ اڀياس کانسواءِ سنڌو درياءَ جي پاڻيءَ ۾ ان سبب ڪري ڪٽوتي ٿيندي رھي آھي تہ سنڌ جا واھہ ڪچا آھن جنھن سان پاڻي ضايع ٿئي ٿو، ھاڻ جڏھن ڪنھن حد تائين واھہ پڪا ٿيا آھن تہ ٻيو جواز گهڙيو ويو آھي تہ سمنڊ ۾ پاڻي ضايع ٿئي ٿو. الميو ھي آھي تہ پاڻيءَ جي کوٽ بہ سنڌ کي برداشت ڪرڻي آھي ۽ واڌو پاڻيءَ تي سنڌ جو حق ڪونھي. مان ھتي جيڪا بنيادي ڳالھہ ڪرڻ چاھيان ٿو تہ صوبن ۽ قومن جي وچ ۾ طئي ٿيل اصولن جي ڀڃڪڙي ھاڻ تائين ٿيندي پئي اچي. گذريل ڪجهہ سالن کان سنڌ ۾ ڊي ايڇ اي، بحريا، ڇانوڻيون، بيس، جي صورت ۾ ڪيترا نوان شھر ۽ ڪالونيون جنم وٺي چڪيون آھن ان جي باوجود وفاق پاڻيءَ جي نئين فارمولي تي ڪم ڪرڻ بجاءِ پراڻي قسم جي روايتي ۽ فرسودہ قانونن جو سھارو وٺندي سنڌ جي پاڻيءَ کي چورائي رھيو آھي. ھيءَ جمھوريت آھي جنھن ۾ ماڻھن جي پاڻيءَ جي مقامي ملڪيتي وسيلن، دريائن، ندين، واھن ۽ ڍنڍن جي رٿابندي تي عمل ڪرڻ بجاءِ انھن کي برباد ڪرڻ جي ڪوشش ۾ رڌل آھي. ھڪ جعلي جمھوريت جنھن قومن کي قيد خاني ۾ تبديل ڪيو آھي ۽ جمھوريت جي نالي تي گشتي ٽولو ۽ ڪجهہ ڪٽنب حڪمراني ڪري رھيا آھن. لڳاتار 75 سالن کان اھڙي جمھوريت ڪري خاص طرح مقامي قدرتي وسيلا، درياءُ، پھاڙ نديون ڍنڍون، زمين ۽ قدرتي ماحوليات برباد ٿيا آھن، جيڪا ڳالھہ سنڌ لاءِ ڪنھن حادثي کان گهٽ ناھي.

مختلف موضوع

درياءُ: منھنجو مُرشد (نوٽس)