آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

اوٻارا عَبير جا

ھي ڪتاب نامياري ليکڪ ۽ پبلشر يوسف سنڌيءَ جي يادن، دوستن تي لکيل خاڪن، اخباري ڪالمن ۽ تاريخ جي جهلڪين جو مجموعو آھي.
يوسف سنڌي ڊگهي عرصي کان علمي، ادبي ۽ سياسي تحريڪن سان سلهاڙيل هئڻ ۽ ان دور جي علمي، ادبي ۽ سياسي شخصيتن سان گڏ هئڻ ڪري، هن جي نظرن کان ڪوبه ڪتاب ڏور نٿو وڃي سگهي. ٽيون وري دنيا جي ڪجهه ملڪن جي دورن جي ڪري هن گهڻ رخو مطالعو ۽ مشاهدو حاصل ڪيو آهي. اهڙي طرح هن جا اخباري ڪالم هڪ دُور جي تواريخ لڳن ٿا.
  • 4.5/5.0
  • 3787
  • 603
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • يوسف سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book اوٻارا عَبير جا

آمريڪا جي قومي هيرو اولاسيو ميڪارٽي !

گهڻا سال اڳ عراقي ليکڪ ’خليفه منيزه الفاضل‘ جي هڪ ڪهاڻي ”ڪرسي“ جي نالي سان پڙهي هيم، جنهن ۾ هن اهڙي عورت جي ڪهاڻي بيان ڪئي ويئي هئي، جيڪا ننڍي هوندي يتيم ٿي ويئي هئي ۽ سندس پالنا سندس چاچي وٽ ٿي هئي. کيس اسڪول وڃڻ ۽ تعليم پرائڻ جو گهڻو شوق هو ۽ اُن وقت اسڪول ۾ داخلا تڏهن ملندي هئي، جڏهن هر داخلا وٺندڙ شاگرد (يا شاگردياڻي) ڪلاس ۾ ويهڻ جي لاءِ هڪ ڪرسي ٺهرائي کڻي ايندو هو، پر ان ٻارڙيءَ کي سندس چاچو ڪرسي ٺهرائي نٿو ڏي ۽ هوءَ گهر جي ڪٻاڙ خاني ۾ پيل هڪ اڌ سڙيل ۽ بي ڍولي ڪرسي کڻي اسڪول ۾ داخلا وٺڻ وڃي ٿي، پر اسڪول جي هيڊ ماسترياڻيءَ کيس اهو چئي اسڪول ۾ داخلا نٿي ڏي ته ”ههڙي سڙيل ۽ بي ڍولي ڪرسيءَ سان سندس اسڪول جي ناموس تي ٽڪو لڳندو“ ۽ کيس اسڪول مان ڪڍيو وڃي ٿو ۽ پوءِ جڏهن هوءَ ان ئي اسڪول جي سامهون هڪ ننڍي هوٽل کولي روزگار ڪرڻ لڳي، تڏهن به سندس دل مان اسڪول وڃڻ جي خواهش ختم نه ٿي ۽ هر وقت ايندڙ ويندڙ ماسترياڻين ۽ شاگردياڻين کي حسرت سان ڏسندي رهندي هئي ۽ کيس هر وقت اها آس هوندي هئي ته شايد اڄ اسڪول جي هيڊ ماسترياڻي کيس سڏ ڪري چوندي ته ”عريس! تون به ڪرسي کڻي هلي ڪلاس ۾ ويهه!“ پر کيس ڪڏهن به سڏ نه ٿيو ۽ هوءَ روزانو هوٽل جي اڳيان رکيل ان ڪرسيءَ کي حسرت ڀريل نظرن سان ڏسندي هئي ۽ پنهنجي ان نه پڙهڻ جي ازالي طور اسڪول ويندڙ غريب شاگردياڻين کي شيون مفت ۾ ڏيندي رهندي هئي، مونکي اها ڪهاڻي ايتري ته وڻي جو مون اها سنڌيءَ ۾ ترجمو ڪئي ۽ ڪنهن رسالي ۾ ڇپي. اسڪول نه وڃڻ ۽ تعليم نه پرائڻ جي اها حسرت الائجي ڪيترن اهڙن ماڻهن کي هوندي، جن حالتن جي هٿان مجبور ٿي تعليم نه پرائي ۽ اسڪول جو منهن به نه ڏٺو، پر دنيا ۾ ڪن باهمت ماڻهن پنهنجي اهڙي محروميءَ جو ازالو هيئن ڪيو ته انهن وقت گذرڻ سان گڏ پنهنجي آمدنيءَ جو ڪجهه حصو تعليم واسطي وقف ڪيو ۽ اهڙن ٻارن کي تعليم پرائڻ ۾ مدد ڪئي، جيڪي پنهنجي غربت سبب تعليم جو خرچ برداشت ڪري نه پي سگهيا.
اهڙن ماڻهن مان هڪ آمريڪي مائي ”اولاسيو ميڪارٽي“ به هئي، اولاسيو جو واسطو نيويارڪ جي شيدي برادريءَ سان هو، پر هن جي ڪهاڻي پڙهي کيس سلام ڪرڻ کانسواءِ رهي نٿو سگهجي، ان ڪهاڻي جو هڪ ٻيو پهلو اهو به آهي ته آمريڪا رڳو وال اسٽريٽ نه پر ٻيو به گهڻو ڪجهه آهي. اُن وقت اولاسيو، ڇهين ڪلاس ۾ پڙهندي هئي ته سندس ماسي بيمار رهڻ لڳي ۽ ماسهينس کي ڪوبه اولاد نه هو، تنهنڪري سندس سار سنڀال جي سڄي ذميداري اولاسيو جي حوالي ڪئي وئي، هوءَ وري پنهنجي ماسيءَ جي خذمت ۾ ايتري ته محو ٿي وئي جو کانئس اسڪول ڇڏائجي ويو، ائين نيويارڪ جي گهٽين ۽ رستن تي ڪيترائي سال گذري ويس، جڏهن ماسهينس چالاڻون ڪيو ته اُن وقت تائين سندس سڀ خواب مُرجهائجي چڪا هئا، هن شادي نه ڪرڻ جو فيصلو ڪيو ۽ پنهنجي پاڙي اوڙي جي گهرن ۾ ٿانوَ ڌوئڻ ۽ ڪپڙا استري ڪرڻ لڳي ۽ ان محنت ۽ مزدوريءَ مان کيس جيڪي ٻه چار ڏوڪڙ ملندا هئا، اهي سندس کاڌي پيتي ۽ ڪپڙي لٽي جي لاءِ ڪافي هئا ۽ کيس ٿوري گهڻي بچت به ٿي ويندي هئي، ان بچت مان هوءَ ضرورت مند ماڻهن جي مدد به ڪندي هئي ۽ ڪجهه وري بئنڪ ۾ جمع ڪرائي ڇڏيندي هئي، سندس محنت ۽ بچت جو اهو سلسلو جاري رهيو، الائجي ڪيتريون خزائون ۽ بهارون، سيارا ۽ اونهارا گذري ويا، پوءِ جڏهن سندس عمر 87 سال ٿي ته هڪ ڏينهن هوءَ بئنڪ ۾ ويئي ۽ بئنڪ جي آفيسر کيس ٻڌايو ته سندس اڪائونٽ ۾ ڪيترائي لک ڊالر گڏ ٿي چڪا آهن، اهي سندس 75 سالن جي محنت جي بچت جا هئا، هن ڪجهه ڏينهن سوچڻ ۾ گذاريا ۽ پوءِ هن پنهنجي ان دولت کي ٻن حصن ۾ ورهايو، هن ڏيڊ لک ڊالرن مان ’آفريقن آمريڪن‘ شاگردن جي لاءِ هڪ انڊومنٽ فنڊ قائم ڪيو ۽ باقي رقم هڪ ڪليسا ۽ پنهنجي مٽن مائٽن ۾ ورهائي ڇڏي، هو ايثار ۽ قربانيءَ جو هڪ مثال بنجي ويئي.
جڏهن آمريڪي صدر بل ڪلنٽن ”اولاسيو ميڪارٽي“ کي وائٽ هائوس اچڻ جي دعوت ڏني ته هن جهاز تي چڙهڻ کان انڪار ڪري ڇڏيو، کيس اها مشين غير محفوظ لڳي، هو ريل ۾ ويهي نيويارپڪ پهتي، کيس آمريڪا جي صدارتي ايوارڊ سان نوازيو ويو، ڪلنٽن جو چوڻ هو ته ”اولاسيو سان سندس ملاقات، سندس زندگيءَ جو نه وسرڻ جوڳو واقعو هو.“ 1995ع ۾ جڏهن هڪ ارڙهن ورهين جي ڇوڪري اسٽيفني کي پهرين ”اولاسيو ميڪارٽي“ اسڪالرشپ ملي ته، اولاسيو جي اکين جي جوت ڏسڻ وٽان هئي. ننڍپڻ کان وٺي اُن وهيءَ تائين کيس تعليم حاصل نه ڪرڻ جو جيڪو ڏک هو، اسٽيفني کي اسڪول ويندو ڏسي کيس ائين محسوس ٿيو، ڄڻ هوءَ پاڻ اسڪول پئي وڃي، اسٽيفني جي مرڪ سندس 87 سالن جي ٿڪاوٽ کي ختم ڪري ڇڏيو، اولاسيوءَ کان ڪنهن پُڇيو ته تو پنهنجي ميڙي چونڊي ڇوڪرين جي لاءِ ڇو وقف ڪئي ته سندس مُک تي مُرڪ پکڙجڻ لڳي ۽ چوڻ لڳي، ”مردن جي هن دنيا تي عورتن جو پڻ حق آهي، مونکي خبر آهي ته هڪ عورت جي حيثيت سان مون کي ڪهڙين ڪهڙين جُٺين ۽ ڏکيائين سان مُهاڏو اٽڪائڻون پيو، گهر مان ٻاهر نڪرندي ئي اهو احساس ورائي ٿو وڃي ته هيءَ دنيا رڳو مردن جي لاءِ ٺهي آهي، اڃا عورت کي ڪنڌ کڻي هلڻ جي اجازت ڪونهي، اڃا رستي ۾ ڪيترائي ڪنڊا آهن، آئون چاهيان ٿي ته ٻارڙيون به دل سان جيئن، انهن جا به ڪي خواب آهن.“
اولاسيولا ميڪارٽي هاڻ هن دنيا ۾ ڪونهي، پر هوءَ دنيا جي ماڻهن جي لاءِ هڪ روشن ڪرڻون آهي، آدرشي ماڻهن جي لاءِ سندس نالو اُتساهه جو ڪارڻ آهي، اولاسيو جي زندگيءَ جو وڏو سبق اهو آهي ته اسان پنهنجي محرومين جو ازالو، ٻين جي مدد ڪري به سگهون ٿا.