ٻاراڻو ادب

سنڌ جون تاريخي ڪهاڻيون

ھي ڪتاب نامياري ليکڪ ۽ تاريخدان دادا سنڌيءَ جو لکيل آھي. ڪتاب ۾ سنڌ، سنڌ جي تاريخ، سنڌ جي روايتن ۽ سنڌ جي تاريخي ڪردار ن بابت ٻارڙن لاءِ لکيل 46 ڪهاڻيون شامل آھن. دادا سنڌي مهاڳ ۾ لکي ٿو:
”هنن ڪهاڻين لکڻ مان منهنجو خاص مقصد هي آهي ته، اسان جو نئون نسل عشق، محبت وارا رومانوي، فرضي، ڪوڙا ۽ ناقص ڪتاب ۽ رسالا پڙهڻ ڇڏي، پنهنجي عظيم ۽ تاريخي ورثي جي سنڀال ڪري ۽ پاڻ ۾، پنهنجن وڏڙن وارو جذبو ۽ ولولو پيدا ڪري، زندهه رهڻ جا گر سکي، ساڻيهه ۽ ساڻيهين لاءِ زندگي وقف ڪري. هن ڪتاب ۾ ٻارڙن کي اهڙيون تاريخي ڪهاڻيون پڙهڻ لاءِ ملنديون، جن کي مشعل راهه بنائي، اسان جو نئون نسل هن سون ورني ڌرتيءَ تي پنهنجو وجود برقرار رکي سگھندو ۽ هڪ سٺو شهري بڻجي انسان ذات لاءِ پنهنجي زندگي وقف ڪري پنهنجي مفاد لاءِ نه، پر ٻين لاءِ جيئڻ جي ڪوشش ڪندو.“
  • 4.5/5.0
  • 1317
  • 442
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • دادا سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سنڌ جون تاريخي ڪهاڻيون

مثالي انصاف

سنڌ تي سومرن جي راڄ ختم ٿيڻ کانپوءِ، سمن جي حڪومت شروع ٿي. سما سنڌ جو هڪ طاقتور ۽ مالدار قبيلو هو. سما اصل ۾ سام جي اولاد مان آهن، جيڪو سام بن نوح جي نسل مان هو. هن قبيلي جي اوائلي زماني کان سنڌ ۾ حڪومت پئي رهي آهي. ان حڪومت کي ”سنڌ سما“ سڏبو هو ۽ ان جو تختگاهه ”سمانگر“ هو،. سامبل هن خاندان جو راجا هو، جنهن دنيا جي عظيم ڌاڙيل سڪندر يوناني سان به جنگ ڪئي هئي. اُهي پوءِ نيرون ڪوٽ ۽ ٻڌيا جا به حاڪم ٿيا. اهي الور جي برهمڻن جي خلاف هئا. سما بن سيو راج، راءِ چچ بن سيلائج جي ڏينهن ۾ ديبل جو حاڪم هو. 711ع ۾ جڏهن محمد بن قاسم سنڌ ۾ آيو، تڏهن هي قبيلو مسلمان ٿيو. جڏهن عربن جي حڪومت جو سنڌ ۾ زوال آيو، تڏهن سمن جي مدد سان سومرن سنڌ تي قبضو ڪيو ۽ سمن ئي کين اوائلي سوڀن ۾ مدد به ڪئي، پر ڪجهه وقت کانپوءِ هنن ٻنهي سنڌي قبيلن جي پاڻ ۾ اڻ بڻت ٿي پئي. ان ڪري سمن گڏجي، انڙ سمي جي سرواڻي هيٺ سومرا خاندان جي آخري حاڪم ارميل کي قتل ڪري، بادشاهي لشڪر کي شڪست ڏيئي، 1351ع ۾ حڪومت تي قبضو ڪيو ۽ ”سما خاندان“ جي حڪومت جو بنياد وڌو. هن خاندان جو ٽيون حاڪم، خيرالدين ڄام تماچي هو جيڪو علاؤالدين ڄام جونا جو پٽ هو ۽ 1366ع کان 1375ع تائين حڪومت ڪيائين. هن جي ڏينهن ۾ محمد شاهه تغلق سنڌ تي ڪاهه ڪئي، پر ٺٽي جي ويجهو پلو کائيندي مري ويو. محمد شاهه جي وصيت موجب سنڌو درياءُ جي ڪناري تي ئي فيروز شاهه دهلي جو بادشاهه مقرر ٿيو. ڄام خيرالدين نه صرف سندس بادشاهيءَ کي نه مڃيو پر سندس ايتري ته مخالفت ڪيائين جو هن شهنشاهه هند کي آخر سنڌ ڇڏڻي پئي ۽ ڄام خيرالدين سيوهڻ تائين، فيروزي لشڪر جو پيڇو ڪندي کيس سنڌ مان هڪالي ڪڍيو.
ڄام خيرالدين نه صرف بهادر سپاهي ۽ غيرتمند سنڌي هو، پر هڪ عادل حڪمران به هو. اچو ته مان اوهان کي سندس انصاف جي هڪ ڳالهه ٻڌايان: هڪ دفعي هو پنهنجن نوڪرن سان گڏ شڪار تي ويو. ڏسي ته جهنگ ۾ ڪجهه هڏيون پيون آهن. هو بيهي رهيو ۽ ڪجهه وقت تائين هڏين کي ڏسڻ کانپوءِ، نوڪرن کان پڇيائين: ”هي هڏيون مون کان ڇا ٿيون گهرن!“ هي عجيب سوال ٻڌي سڀ چپ ٿي ويا. ڄام چيو ته ”هي مظلوم انسانن جون هڏڙيون، مون کان انصاف جي گهر ڪري رهيون آهن. ايستائين مان هتان نه چرندس جيستائين مظلومن جي داد رسي نه ڪندس.“ آخر پڇا تي معلوم ٿيو ته 7 سال اڳ گجرات جو هڪ قافلو هتان لنگهيو هو ۽ ڪن چورن ان کي لٽي ڦري ماري ڇڏيو هو. ڄام اهو ٻڌي تپي باهه ٿي ويو ۽ چورن کي ڳولرائي، انهن کان مال وٺي، گجرات جي بادشاهه جي معرفت سندن وارثن کي پهچايائين ۽ چورن کي ڦاسي ڏياري ڇڏيائين. هن ننڍڙي ملڪ جي بادشاهه جو ههڙو مثالي انصاف دنيا جي تاريخ ۾ ورلي ملندو.