ٻاراڻو ادب

سنڌ جون تاريخي ڪهاڻيون

ھي ڪتاب نامياري ليکڪ ۽ تاريخدان دادا سنڌيءَ جو لکيل آھي. ڪتاب ۾ سنڌ، سنڌ جي تاريخ، سنڌ جي روايتن ۽ سنڌ جي تاريخي ڪردار ن بابت ٻارڙن لاءِ لکيل 46 ڪهاڻيون شامل آھن. دادا سنڌي مهاڳ ۾ لکي ٿو:
”هنن ڪهاڻين لکڻ مان منهنجو خاص مقصد هي آهي ته، اسان جو نئون نسل عشق، محبت وارا رومانوي، فرضي، ڪوڙا ۽ ناقص ڪتاب ۽ رسالا پڙهڻ ڇڏي، پنهنجي عظيم ۽ تاريخي ورثي جي سنڀال ڪري ۽ پاڻ ۾، پنهنجن وڏڙن وارو جذبو ۽ ولولو پيدا ڪري، زندهه رهڻ جا گر سکي، ساڻيهه ۽ ساڻيهين لاءِ زندگي وقف ڪري. هن ڪتاب ۾ ٻارڙن کي اهڙيون تاريخي ڪهاڻيون پڙهڻ لاءِ ملنديون، جن کي مشعل راهه بنائي، اسان جو نئون نسل هن سون ورني ڌرتيءَ تي پنهنجو وجود برقرار رکي سگھندو ۽ هڪ سٺو شهري بڻجي انسان ذات لاءِ پنهنجي زندگي وقف ڪري پنهنجي مفاد لاءِ نه، پر ٻين لاءِ جيئڻ جي ڪوشش ڪندو.“
  • 4.5/5.0
  • 1317
  • 442
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • دادا سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سنڌ جون تاريخي ڪهاڻيون

دريا خان

پيارا ٻارو! گهڻن سالن جي ڳالهه آهي ته سنڌ تي سمن جي حڪومت هئي ۽ ڄام نظام الدين جو راڄ هيو، جنهن کي سنڌ جا ماڻهو پيار وچان ”ڄام نندو“ چوندا هئا. ڄام نندي جو دور سنڌ ۾ خوشحالي آسودگيءَ جو دؤر هو. ملڪ ۾ امن امان هو، خير ۽ برڪت جو جواب ئي ڪين هو. سنڌ جا ماڻهو سکيا ستابا ۽ آسودا هئا. ملڪ ريان کيان هو. ديني، دنوي علمن جي اشاعت ملڪ جي چئني ڪنڊن ۾ عام هئي. مدرسا ۽ خانقاهون آباد، راڄ ۽ رعيت، امير خواه سپاهي سڀ آرام ۽ آسائش ۾ هئا. ڄام نندي علم ۽ حڪمت جا درياءَ وهائي ڇڏيا هئا. هو سير و شڪار جو به شوقين هو. هڪ دفعي شڪار ڪندي مٿان ڏينهن تپي ويو. اچي کيس اُڃ سوگهو ڪيو. ان ڪري لکمير وزير جي ننڍي نوڪر ”قبوليي“ کي پاڻي آڻڻ لاءِ چيائين. ڇوڪرو پاڻي ڀري آيو، ڄام صاحب ڏٺو ته پيالي ۾ ڪک پيل آهن، ان ڪري ڪک ڪڍي پاڻي آهستگي سان پي، ڇوڪر کان پڇيائين ته ”تو پاڻيءَ ۾ ڪک ڇو وڌا؟“ جنهن تي قبوليي کيس جواب ڏنو ته ”ڪک انهيءَ لاءِ وڌا اٿم ته جيئن ڄام ههڙي گرميءَ ۾ پاڻي هڪدم نه پئي، متان ڪو کيس نقصان پهچي.“ ڄام سندس ڏاهپ ڀريو جواب ٻڌي ڏاڍو خوش ٿيو ۽ سندس ٻانهن لکمير کان وٺي کيس ”دريا خان“ جو لقب ڏيئي، سندس ذاتي جوهر ڏسي، تربيت ڪري کيس بلند درجي تي رسايو. جيئن ته دريا خان هوشيار ۽ قابل هو، ان ڪري هو جلدئي وڏو درجو حاصل ڪري دلشاد وزير ٻين هيرن کان به اڳتي ٽپي مدرالهام امير الامرا ٿيو ۽ مبارڪ خان جو لقب مليس. بادشاهه کيس ڏاڍو ستائيندو هو ۽ مرڻ کانپوءِ پنهنجو پٽ فيروز کيس سپاري ويو. فيروز هي ڏينهن ۾ ملڪ ۾ بدامني پکڙجي پيئي، پر دريا خان جي تدبر ۽ بهادري سان هن ملڪ کي هلايو.
انهن ڏينهن ۾ شاهه بيگ ارغون، جيڪو قنڌار ۾ بابر جي ڊپ ڪري ڀڄي اچي سنڌ جي اڪڙي، چانڊڪي سڌيچه ڳوٺن تي حملو ڪيو ۽ اتي ڦرلٽ ڪئي. جڏهن دريا خان کي اها خبر پئي تڏهن هو لشڪر ڪاهي ارغون فوج تي وڃي ڪڙڪيو ۽ کين زبردست شڪست ڏيئي ڀڄائي ڪڍياءِ. هن لڙائي ۾ شاهه بيگ جو ڀاءُ مارجي ويو. وري ارغونن کي طاقت نه ٿي جو سنڌ تي حملو ڪن. اهو 89هه جو زمانو هيو ۽ ڄام نندو زندهه هيو. ڄام نندي جي مرڻ کانپوءِ، فيروز تخت تي ويٺو. هو الهڙ ۽ اڻڄاڻ هيو. سڄو وقت عيش عشرت ۾ گذارڻ لڳو. هن قنڌار کان مغل گهرائي پنهنجي درٻار ۾ رکيا ۽ دريا خان کي ڪڍي مير قاسم ڪيبڪي کي درٻار ۾ رکيو. سندس ماءُ مدينه ماڇاڻي، دريا خان جي جان جي دشمن ٿي پئي. اها حالت ڏسي دريا خان مجبوراً پنهنجي جاگير ڳاهان ڏانهن هليو ويو. اها حالت ڏسي شاهه بيگ ارغون ڇيرن جامن سان سنڌ تي ڪاهه ڪئي. اها حالت ڏسي دولهه دريا خان لشڪر وٺي سندس سامهون ٿيو. ساموٿي وٽ زيردست لڙائي لڳي، جنهن ۾ هو شهيد ٿي ويو ۽ پنهنجي جنم ڀومي مٿان سر صدقو ڪري سرهو ٿيو. فيروز ٺٽو ڇڏي ڀڄي ويو. شاهه بيگ 11 محرم 926هه مطابق 1519ع ۾ ٺٽي ۾ داخل ٿي عام ڦرلٽ جو حڪم ڏنو. هي ڦرلٽ پورا 9 ڏينهن هلي ۽ ٺٽي جا غريب سنڌي هنن ظالم درندن هٿان ڦربا ۽ لٽبا رهيا. اها حالت ڏسي بهادر پيءُ جي بهادر ٻارن محمود ۽ مٺڻ ٻين سنڌي سوڍن سان گڏ، ٽلٽي وٽ شاهه بيگ سان جنگ ڪئي ۽ سنڌڙي تي مرڪندي جان ڏنائون ان کانپوءِ سنڌ اڍائي سؤ سالن تائين ڌارين جي قبضي ۾ رهي ۽ سواءِ ڪنهن ڏوهه جي هتان جو غريب عوام صدين تائين عذاب ۽ اذيت ۾ مبتلا رهيو.
ٻارو، اوهان ڏٺو ڪيئن ته هڪ لاوارث ٻار پنهنجي ڏاهپ، بهادري، سورهيائي، محنت ۽ اورچائي سان اعلى درجي تي پچهي، سنڌڙي جي مٿان حڪومت ڪري، وري ان تي سر ڏيئي سرهو ٿيو. دريا خان اڄ به زنده آهي. سندس ڪارناما اسان سنڌين لاءِ مشعل راهه آهن. شل اوهان مان به ڪي دريا خان، ڪي محمود ۽ ڪي مٺڻ تي سنڌڙي جي سڌ پوري ڪن.