ٻاراڻو ادب

سنڌ جون تاريخي ڪهاڻيون

ھي ڪتاب نامياري ليکڪ ۽ تاريخدان دادا سنڌيءَ جو لکيل آھي. ڪتاب ۾ سنڌ، سنڌ جي تاريخ، سنڌ جي روايتن ۽ سنڌ جي تاريخي ڪردار ن بابت ٻارڙن لاءِ لکيل 46 ڪهاڻيون شامل آھن. دادا سنڌي مهاڳ ۾ لکي ٿو:
”هنن ڪهاڻين لکڻ مان منهنجو خاص مقصد هي آهي ته، اسان جو نئون نسل عشق، محبت وارا رومانوي، فرضي، ڪوڙا ۽ ناقص ڪتاب ۽ رسالا پڙهڻ ڇڏي، پنهنجي عظيم ۽ تاريخي ورثي جي سنڀال ڪري ۽ پاڻ ۾، پنهنجن وڏڙن وارو جذبو ۽ ولولو پيدا ڪري، زندهه رهڻ جا گر سکي، ساڻيهه ۽ ساڻيهين لاءِ زندگي وقف ڪري. هن ڪتاب ۾ ٻارڙن کي اهڙيون تاريخي ڪهاڻيون پڙهڻ لاءِ ملنديون، جن کي مشعل راهه بنائي، اسان جو نئون نسل هن سون ورني ڌرتيءَ تي پنهنجو وجود برقرار رکي سگھندو ۽ هڪ سٺو شهري بڻجي انسان ذات لاءِ پنهنجي زندگي وقف ڪري پنهنجي مفاد لاءِ نه، پر ٻين لاءِ جيئڻ جي ڪوشش ڪندو.“

  • 4.5/5.0
  • 1380
  • 474
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • دادا سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Sindh Joun Tarekhi Kahanyun

نماز جو اثر

712ع جي ڳالهه آهي. مسلمانن جو لشڪر ديبل کي فتح ڪري سنڌ ڏانهن وڌڻ لڳو ۽ سيوهڻ جي ويجهو اچي پهتو. سيوهڻ جو پراڻو نالو سيوستان آهي، جتي چنا رهندا هئا. هو اصل ۾ راجپوت نسل مان آهن. سندن اصلوڪو وطن ايوڌيا آهي. ان کانپوءِ هو ڪڇ سنڌ ۾ آيا. راءِ ڏياچ جيڪو شاهه جو اهم ڪردار آهي، جنهن سنگيت تي سر ڏنو ، الور ۾ سمن جي، نيرن ڪوٽ ۾ چنن جي، سيوهڻ ۽ ٻڍاپور ۾ حڪومت ڪندڙ هن ذات مان هو.
چنن پنهنجي هڪ ماڻهوءَ کي موڪليو ته اهي وڃي مسلمانن جي لشڪر جون حالتون ڏسي اچن. جڏهن هي ماڻهو اتي پهتو ته اتفاق سان اهو ٽائيم نماز جو هو، ان ڏٺو ته ٻانگ ملي پئي ، جنهن سان ساري لشڪر ۾ چستي اچي ويئي. ساري لشڪر هڪ جاءِ تي گڏ ٿي وضو ڪيو. ٿوري دير کانپوءِ جماعت کڙي ٿي. محمد بن قاسم امامت ڪئي. سڀني گڏجي ان جي پٺيان نماز پڙهي. هن هي به ڏٺو ته نماز پڙهڻ ۾ سڀئي پنهنجي امام جي پيروي ڪرڻ لڳا ۽ ان جي حڪم کان ذري جيترو به ٻاهر نه وڃڻ لڳا. جاسوس مسلمانن جو هي ضابطو ۽ امام جي حڪم جي پوئيواري ڏسي ڏاڍو متاثر ٿيو ۽ واپس وڃي، پنهنجي برادري جي سڀني ماڻهن کي ٻڌايائين ته مان انهن ماڻهن ۾ جيڪو اتفاق ۽ اتحاد ڏٺو آهي، مون کي يقين آهي ته اهي هر وقت ڪامياب رهندا. جڏهن چنا برادري اها ڳالهه ٻڌي تڏهن ڪيتريون ئي قيمتي سوکڙيون پاکڙيون کڻي محمد بن قاسم وٽ اچي اسلام قبول ڪيو. ان وقت سندن هڪ ٻئي وفد به ڪاڪا بن ڪوتل جي اڳواڻي هيٺ اچي اسلام قبوليو. محمد بن قاسم ڪاڪا کي ڪرسي ۽ خلعت ڏني.
چنا سنڌي قوم مان پهرئين ذات آهي، جنهن اسلام قبول ڪيو. هي هندستان ۾ اسلام جو پايو هو ان ڪري عربن چنن کي وڏيون وڏيون جاگيرون ڏنيون. ان زماني ۾ چنا سنڌ جي تمام شاهوڪار ۽ امير برادري هئي. اهوئي سبب آهي جو عرب کين مرزوق (ڪشادي رزق واري) ذات ڪري لکيو آهي. هنن سنڌو ندي جي اولهه وارو ملڪ جو ٽڪرو عربن جي حوالي ڪيو هو. جڏهن محمود غزنوي سومناٿ تي ڪاهه ڪئي ۽ سنڌ مان اچي لنگهيو تڏهن سنڌ ستن علائقن ۾ ورهايل هئي، جنهن مان ٻه علائقا چنن جي حوالي هئا. هڪ سيوستان جنهن جو حاڪم پنهون چنو هو ۽ ٻيو ڀاڳناڙي جنهن جو حاڪم جان محمد پٽ الهڏنو چنو هو. ان وقت سکر ۽ اپرسنڌ جا علائقا به چنن جي هٿ ۾ هئا. (ان وقت سنڌ جي گادي جو هنڌ ملتان هو.) چنا سنڌ جي حاڪم کي صرف عشر (پئدائش جو ڏهون حصو) ڏيندا هئا. چناب ندي به اصل ۾ چنن جي کوٽيل آهي. ان ڪري چنه آب نالو پيس. اهڙي طرح چنا سنڌ جي اها عظيم ذات آهي، جنهن تاريخ ۾ پنهنجو اهم مقام والاريو. عربن سيوهڻ فتح ڪري سڄو انتظام سندن حوالي ڪيو.(حوالو: تاريخ معصومي ۽ تحفة الڪرام)