ٺاروشاه جا فنڪار
قيام پاڪستان کان اڳ ٻين شعبن سان گڏ لطيف فنن ۾ به هندن جو راڄ هو. گوبند مالهيءَ جا لکيل ڊراما، اسٽيج ناٽڪ جي صورت کيڏيا ويندا هئا، هي اهو دؤر هو جڏهن ٺاروشاه ڀرپاسي توڻي پري پري کان فن جا شوقين ڪهي اهي منڊليون ڏسڻ ايندا هئا. هاءِ اسڪول گرائونڊ تي هزارين ماڻهن جو ميڙ هوندو هو، جتي ماسٽر چندر به پنهنجي فن جو مظاهرو ڪندو هو. ٺاروشاه ۾ ڪيترائي ڀيرا ڪنور ڀڳت رام پڻ آيو. ملڪ جي ٻن حصن ۾ ورهائجڻ کانپوءِ زندگيءَ جي ٻين شعبن سان گڏ فن جي دنيا به اجڙي وئي. ٺاروشاه جا عظيم فنڪار هڪ اهڙي ملڪ طرف راهي ٿيا، جتان جي زندگيءَ بابت هو بنهه اڻ واقف هئا. اهو ڄڻ ٺاروشاه جو هڪ نئون جنم هو. زندگي آهستي ئي صحيح پر پنهنجي رنگ ڍنگ تي واپس اچڻ لڳي. ان حياتيءَ ۾ ساڳيو سواد ته نه هو پر پوءِ به ڪجه نه ڪجهه ته هو. هونءَ به ماسٽر چندر ۽ گوبند جو خال ڀلا ڪيئن ڀرجي سگهي ها!؟ جيڪو اڄ تائين خالي آهي. 70ع جي ڏهاڪي ۾ ٺاروشاه جي ڀرسان هڪ ننڍڙي ڳوٺ مان انور حسين وسطڙي جو من موهيندڙ آواز اڀريو. هي نوجوان پنهنجي ڳوٺائي ماسٽر چندر جو نقل ڪندو هو. هڪ عظيم ڪلاڪار جي ڪاپي، جنهن ۾ هو گهڻي حد تائين ڪامياب به ويو. آخر انور، ڪلا جي فن دنيا ۾ پنهنجو هو نرالو مقام بڻائي ورتو. اڄ 3 ڏهاڪا گذرڻ کانپوءِ به انور حسين جو آواز سنڌ جي سنجيده موسيقي ۾ هڪ اهم جڳهه جي والار ڪيون بيٺو آهي. انور حسين وسطڙي جي پويان جنهن فنڪار موسيقي ملڪ ۾ پنهنجي الڳ سڃاڻپ ڪرائي اهو هن شهر جو نوجوان ساجد علي ساجد هو ”ڪارو وڳو، سونو سڳو“ جي زبردست شهرت ملڻ کانپوءِ ساجد جي فن ۾ ماٺار اچي وئي، پر هن پنهنجي پهرين آڊيو البم ذريعي ڪاميابي جو جيڪو جهنڊو کڙو ڪيو، اهو اڄ به قائم دائم آهي. ٺاروشاه جي انهن ٻن فنڪارن کانسواءِ موسيقيءَ جي دنيا ۾ سنڌ سطح تي ذاڪر ٻٻر، مومن گل، حبيب الله سيال، قائم دين سولنگي، ذاڪر سيال، مختيار ڀان ۽ اقبال سولنگي سٺا نالا آهن، جيڪي پنهنجي آوازن جي ترنم سان ٺاروشاه زنده باد جو مصداق بڻيل آهن. موسيقيءَ جو علم ۽ اداڪاري اهي شعبا رهيا آهن، جن ۾ هن شهر جا رهواسي سدائين پاڻ مڃائيندا آيا آهن. هن وقت ٺاروشاه جي هيسباڻي فيملي ادڪاري جي ميدان ۾ مڙني اردوءَ ۽ سنڌي چينلن تي ڇانيل آهن. ماريه بلوچ، صنم بلوچ، سبرين هيسباڻيءَ جا نالا ڊرامن ۾ ڪاميابي جي ضمانت آهن. ماريه بلوچ جي وڏي نياڻي ماهين، آواز ٽي ويءَ جي انٽرٽينمينٽ جي شعبي جي انچارج آهي. ماهين کي سنڌ جي بهترين شاعره هجڻ جو اعزاز به حاصل آهي. ساڳي خاندان جا ٻه نوجوان ياسر ۽ فرحان بلوچ سٺي ماڊل سان گڏ هاڻي اداڪار، ميزبان ۽ ڊارئڪٽر به آهن. هيسباڻي فيملي کانپوءِ جنهن ٺاروشاه واسي اداڪاريءَ جي شعبي ۾ ملڪي ليول تي پنهنجي نالو روشن ڪيو ۽ الڳ شناخت ڪرائي، اهو شهر جي ڀرسان ڳوٺ فقير عثمان تنيو جو رهواسي اسد قريشي آهي. فلم پرو چانڊيو ۽ شهيد جي رڪارڊ ڪاميابي بعد اسد جو رخ ٽي ويءَ ڏانهن ٿيو، جتي صدورو ڌاڙيل هن جي سڃاڻپ بڻجي وئي. جيڪا اڄ به ڪنهن نه ڪنهن صورت برقرار آهي. اسد قريشي جو ڪردار سدائين ان اڙٻنگ نوجوان جو رهيو آهي، جيڪو مرڻ ته قبولي ٿو، پر سماج جي ظالم ڪردارن جي اڳيان جهڪڻ نه ٿو چاهي. مطلب ته اسد اهو فنڪار آهي، جنهن تي ٺاروشاه واسي بي انتها فخر ڪن ٿا. اسد قريشيءَ جي انسپائريشن جي ڪري ٺاروشاه جا ڪجهه ٻيا اداڪار به سنڌي ٽيلي فلم ۾ ڪم ڪن ٿا، جن ۾ ظهور ٻٻر، ملوڪ اڄڻ، ذاڪر ٻٻر جا نالا قابل ذڪر آهن.