ٺاروشاه جو ’جيئندو قبلو‘ سيد عارف شاه
سيد عارف شاه جي شخصيت بابت اسان وٽ ڪو مفصل مواد نه آهي. فقط گوبند جون سندن متعلق لکيل ڪجهه ڳالهيون ۽ انهن ماڻهن جون ياداشتون جن ٺاروشاه جي هن سيد کي انسانيت جي خدمت ڪندي ڏٺو.
دنيا جا مڙئي تاريخ نويس ان ڳالهه تي متفق آهن ته ڀلي تاريخ ورقن تي نه به اتاري وڃي پر ڪجهه ماڻهو پنهنجي سڀاءَ جي ڪري تاريخ جو حصو بڻجي ويندا آهن. عارف شاه جو نالو به انهن ماڻهن منجهه شامل آهي. جنهن بنا ذات، قوميت، مذهب جي انسان کي انسان سمجهي، ان جي خدمت ڪئي. جيڪو ايترو ته اعلى گڻ آهي، جنهن جي جيتري تعريف ڪجي گهٽ ٿيندو.
هي منهنجي ذاتي راءِ آهي، ڀلي پوءِ مونسان ان ڳالهه ۾ ڪير اختلاف به ڪري سگهي ٿو ته سيد عارف شاه جهڙا ماڻهو، حقيقي طور آسمانن جا فرشتا هوندا آهن. جيڪي ماڻهن کي ماڻهپو سيکارڻ لاءِ زمين تي لاٿا وڃن ٿا. هو محبتن جو اهو سنگ ميل هوندا آهن، جن کي ڏسڻ سان چڱائي جا سڀ رنگ پوپٽن جيان اڏامي توهان جي سامهون پکڙجي وڃن ٿا. حياتيءَ جي سفر جا اهڙا خوبصورت ماڻهو جن جي هڪ نهار توهان جي زندگيءَ جي ٿر کي گل و گلزار ڪري ڇڏيندي آهي. هوءُ جن جو سڀاءُ جون جي نٽهڻ اس ۾ ڪنهن بڙ جي ڇانءَ کان گهٽ ناهي هوندي. هي انسان ڪائنات ۾ محبتن جا اهي امين هوندا آهن، جن جي ڪري اسان انسانيت تي اعتبار ڪري سگهون ٿا.
ها! اسان اعتبار ڪري سگهون ٿا..... يقينن اسان جا پوئنر به اتهاس جي اکرن ۾ انهيءَ ويساهه ۾ مبتلا ملندا ته عارف شاه، ٺاروشاه جو اهو ماڻهو هو، جنهن جا ڪي به دشمن ناهن هوندا. هو پاڪستان جي قيام کان اڳ توڻي پوءِ هر مذهب هر قوميت هر ذات هر قبيلي هر برادريءَ جي ماڻهن جي وچ ۾ اها مضبوط پل هئي، جنهن تي گوبند، چندر، عبدالله، نورو، ليلو، هيمو، علي اڪبر شاه ۽ ڀرپاسي جا نه ڄاڻ ڪيترا مسلمان توڻي هندو پنهنجي وجود کان وڌيڪ اعتبار ڪندا هئا.
مان ٺاروشاه جي سيدن جي اڳيان ادب جا هٿ ٻڌي، سيد عارف شاه لاءِ هي استعارو ڪتب آڻيندس ته جنهن جاءِ تي بخاري امام بارگاهه، مسجد باب العلم ۽ الحسيني لائبرري قائم آهن، اتي نؤلکيءَ جي هڪ مضبوط پل هوندي هئي. ٺاروشاه جي ڀاڳ نؤلکيءَ جي اها پل، جنهن تي بيهي سڄي شهر جو نظارو ڪري سگهجي پيو، شهر جي هر ڪنڊ ڏسي سگهجي پئي ته ”سيد عارف شاه نؤلکيءَ جي ان پل جيان هو، جنهن جي شخصيت کي ڏسي اسان ٺاروشاه ۽ آس پاس جي ماڻهن جي طبيعت جو اندازو ڪري سگهون ٿا.“
سيد عارف شاه جي قدآور شخصيت لاءَ مون وٽ ڪي به لفظ نه آهن. نه ڪي مان شاعر آهيان جو هن ’ويساهه جوڳي‘ شخصيت لاءِ ڪي تشبيهون ڪتب آڻيان. بس ايترو ضرور لکندس ته سيد عارف شاه فقط مسلمانن نه پر ٺاروشاه جي هر ماڻهو جو ’جيئندو قبلو‘ هو. جيڪو پنهنجي ڪردار ذريعي سدائين زنده رهندو