ٺاروشاه جا پيڙا ۽ ڀانن جو ڀڳل مائو
”ٺاروشاه جا پيڙا وٺو، ٺاروشاه جا پيڙا“ هي هوڪا اسان کي ان وقت ٻڌڻ ۾ايندا هئا، جڏهن اسان ريل گاڏي ۾ سفر ڪندا هئاسين. ڇا ته مزيدار هئا اهي پيڙا!؟ بس ريل جي ٿڪل مسافرن جي وات جو سواد بهتر ڪرڻ لاءِ ٺاروشاه جي پيڙن کانسواءِ ٻي ڪابه شيءِ نه هئي. ٺاروشاه جي پيڙن ۾ آخر اهڙي ڪهڙي خاص ڳالهه هئي جنهن جي ڪري هو ملڪان ملڪ مشهور ٿي ويا؟ انهيءَ سوال جو جواب مرحوم محمد اسماعيل سومرو وڌيڪ بهتر نموني ڏئي سگهي ها پر هو اڄ اسان جي وچ ۾ موجود نه آهي. ريل گاڏين ۾ اڄ به ”ٺاروشاه جا پيڙا“ جا هوڪا گونجن ٿا پر اهي فقط هوڪي تائين محدود آهن. ٺاروشاه جا پيڙا جن جو نالو ٻڌي وات پاڻي پاڻي ٿي وڃي ٿو هن شهر جي اها سوغات هئي، جنهن تي اڄ به شهر واسي پنهنجي منفرد حيثيت جا داعي آهن.
ٺاروشاه جي ڀانن جو ڀڳل مائو به سڄي ملڪ ۾ اهڙي ريت مشهور آهي، جئين هتان جي ميندي پنهنجو اعلي مقام رکي ٿي يا ڪنهن زماني ۾ نارنگيون مشهور هيون۔۔۔ پري پري کان ماڻهو هتي ڪهي اچي آرڊر تي مائو تيار ڪرائن ٿا، جيڪو پوءِ تحفن جي صورت م ٻاهرين ملڪ به موڪليو وڃي ٿو.
ڀانن جا ٻه ڳوٺ ٺاروشاه شهر کان هڪ ميل جي فاصلي تي آهن. شهر جي تيزي سان وڌندڙ آبادي جي ڪري هاڻي اهي ٻئي ڳوٺ به ٺاروشاه جي ڪالونين جو ڏيک ڏين ٿا. اهو وقت به شايد پري نه آهي، جڏهن ڀانن جا هي ٻئي ڳوٺ ٺاروشاه جو مرڪز ٿي ويندا. ڀانن جي انهن ڳوٺن مان هي ڀُڳَل مائو تيار ڪري شهر ۾ وڪري لاءِ آندو وڃي ٿو. محمد موسى ڀان هن مائي ٺاهڻ جو وڏو ڪاريگر آهي.
هن مائي جي تيار ڪرڻ جي هڪ خاصيت هي به آهي ته کير کي ڦٽائي پوءِ ان مان ٺاروشاه جي هيءَ انمول شيءِ تيار ڪئي وڃي ٿي. هن مائي جون ڪيتريون خصوصيتون آهن، پر سڀ کان اهم هيءَ ته هن مائي جي ٽيسٽ ۽ رنگ جهڙو ٻيو ڪو به مائو توهان کي سڄي سنڌ ۾ کائڻ لاءِ نه ملندو. ٻيو ته هن مائي جي ٺاهڻ ۾ اهڙو ڪو فارمولا ڪتب آندو وڃي ٿو جو ڀلي هن مائي کي هڪ مهينو رکيو وڃي پر هرگز خراب نه ٿيندو.
ٺاروشاه ۾ ڀانن جي نالي سان مشهور هي مائو، ساهتي جي دل سمهجيو ويندڙ شهر جي هڪ اهڙي نرالي شيءِ آهي، جنهن تي شهر واسي بجا فخر ڪن ٿا.