ٺاروشاه جو سيرو (حلوو)
جيڪڏهن ڪير توهان کان پڇي ته ٺاروشاه جي اها ڪهڙي شيءِ آهي. جيڪا دنيا ۾ صرف هن شهر ۾ئي ٺهي ٿي؟ توهان جو جواب ڪهڙو هوندو؟ ٿورو سوچيو.........’ٺاروشاه جو مائو‘............. جي ها ٺاروشاه جو ڀڳل مائو به مشهور آهي، پر جيڪو رتبو سيري کي حاصل آهي، ان جي ڀيٽ ڀُڳَلَ مائي سان نه ٿي ڪري سگهجي. ٺاروشاه جو سيرو، جنهن کي حلوو به چيو وڃي ٿو. ان لاءِ هي دعوا ڪري سگهجي ٿي ته هي چيز شهر جي اها سوغات آهي، جيڪا فقط ئي فقط ٺاروشاه ۾ ٺهي ٿي ۽ سوکڙين جي صورت سڄي ملڪ ۾ پهچي ٿي.
عمران ميمڻ، شاه عبداللطيف يونيورسٽيءَ جي ڪاليج سائيڊ جو پوسٽ گريجوئيٽ آهي. هو گذريل 10 سالن کان هر صبح جو شهر جي شاهي بازار جي مهڙ ۾ سيرو کپائي ٿو. هن جي بقول سيري ٺاهڻ ۽ کپائڻ سندس خاندان جي ميراث آهي. توڻي جو هو تمام گهڻو پڙهيل لکيل نوجوان آهي، پر سيري کپائڻ ۾ هن کي ڪڏهن به گهٽ هجڻ جو احساس نه ٿيو! ساڳي طرح عمران جو والد شمس الدين ميمڻ، دليپوٽا ويندڙ رستي تي ريشم گليءَ جي مين گيٽ تي سيرو وڪڻي ٿو.
ٺاروشاه ۾ انهن ٻنهي پيءُ پٽ کانسواءِ علي بخش ميمڻ. عبدالرشيد ميمڻ ۽ استاد قاسم ميمڻ به سيرو کپائن ٿا. جيڪو هنن وٽ هنر کانسواءِ روزي جي ذريعو به آهي. قاسم ميمڻ ته تعليم کاتي ۾ استاد به آهي. هر صبح جو 8 وڳي تائين سيرو کپائڻ بعد پنهنجي ڊيوٽي پڻ سرانجام ڏئي ٿو.
جئين ته مٿي لکي آيو آهيان ته سيري جي هيءَ سوغات صرف ٺاروشاه ۾ ئي ٺهي ٿي. جڏهن ته سنڌ جي ٻين شهرن ۾ سيرو سوجي مان تيار ڪيو ويندو آهي. ٺاروشاه سنڌ جو اهو واحد شهر آهي، جتي ڪڻڪ جي اٽي مان حلوو تيار ٿئي ٿو. هن سوغات جي ترڪيبء اجزاءِ ۾ ڪڻڪ جو اٽو، گهه، پاڻي اچن ٿا. جن کي ڀڃي سيرو ٺاهيو وڃي ٿو. عام رواجي طرح اٽي مان سيرو ٺاهڻ، ڪمال ۽ هنر جي ڳالهه آهي، پر اهو سڀ ڪمال ٺاروشاه جي هنن ڪاريگرن جو آهي. جيڪي پنهنجي هنر ۽ اندازي تي کائڻ جي هئڙي مزيدار شيءِ ٺاهڻ ٿا. هن سيري جي خاص ڳالهه هي به آهي ته چاهي موسم ڪهڙي به هجي هن کي ڪنهن به ٿانوءَ ۾ محفوظ ڪري رکيو وڃي ته خراب نه ٿيندو.
سيري کي ٺاهي وڪڻندڙن کان جڏهن هن شيءِ جي تاريخ معلوم ڪرڻ جي ڪوشش ڪيم ته پتو پيو ته ٺاروشاه جي هيءَ نرالي شيءِ هڪ محتاط اندازي مطابق 90 سالن وڌيڪ عرصي کان ٺاهي پئي وڃي. هن وقت ميمڻ برادريءَ سان لاڳپيل ماڻهو سيري ٺاهڻ ۽ کپائڻ جي ڪاروبار تي ڇانيل آهن. انهيءَ کان اڳ ساڳيو ڌنڌو شهر جا سومرا ڪندا هئا. سومرن کي اهو هنر ديوانن کان مليو هو.
پاڪستان ٺهڻ کان پهرين جتي ٺاروشاه جون نارنگيون، مائو، ميندي مشهور هيون، اتي هن سيري جو به وڏو نالو هو. جيڪو اڄ به ڪنهن نه ڪنهن صورت قائم آهي. سڄي دنيا ۾ جتي به ٺاروشاه واسي آباد آهن، اتي هن سيري کي ياد ڪيو وڃي ٿو. جتي به ممڪن آهي، اتي اتي تحفن جي صورت پهچايو وڃي ٿو.
هن سيري جي هڪ ٻي به خاص اهم آهي ته هن جي وڪري جو خاص وقت مقرر آهي. يعني فجر جي نماز کانپوءِ صبح جو ڪاروبار شروع ٿيڻ تائين. ائين لکجي ته هي سيرو ٺاروشاه وارن جو ناشتو آهي ته به گهٽ نه ٿيندو.
سيرو کپائيندڙ نوجوان عمران ميمڻ مطابق جئين ته هن شهر جي سوغات کپائڻ لاءِ خاص وقت مقرر آهي. اهڙي نموني سال ۾ ڪجهه ڏينهن اهڙا به آهن جن ۾ هنن جو ڪاروبار چوٽ چڙهيل هوندو آهي. جئين عاشورن جا ڏيهاڙا ۽ روزن واري عيد جنهن ۾ هنن کي ايترا ته آرڊر ملندا آهن جو هو پوري پئجي نه سهگندا آهن. خير ڪئين به هجي ٺاروشاه جو سيرو، هن شهر جي اهڙي سوغات آهي، جنهن تي هن شهر جا رهواسي فخر ڪن ته به گهٽ نه ٿيندو.