جيڪي منجهه جهان
حامي،هادي، هاشمي سردارين سردار،
سونهي صحابن سٿ ۾، منجهه مسجد مڻيادار،
چار ئي چڱا چوڌار، هئا هيڪاندا حبيب سين.
(شاهه)
سڀ ساراهون رب ڪريم لاءِ جنهن ڪائنات ۾ انسان ذات تخليق ڪئي. ۽ انسان ذات کي سر، تنوار ۽ سونهن جا ڪيئي روپ ارپي ڏنا. ”اقراء“ جي لفظ سان انسانيت کي اڻ کٽ شعور عنايت ڪيو. باک ڦٽيءَ کان سانجهه تائين ۽ سانجهه ٽاڻي کان باک تائين زندگي جو سمورو حسن ان جي امر ۾ آهي. نور ۽ سونهن ۾ ورتل ذهن جڏهن سوچڻ لڳا يا ڪائنات جي جوڙجڪ ماپڻ لڳا، تڏهن لفظ سرجيا. جنهن کي شاعري چيو ويو. شاعري شاعر جي ذاتي ۽ فطري ظرف مطابق وجود ۾ اچي ٿي. انساني احساسن جي وجود کان وٺي اڄ سوڌو شاعري پنهنجي پوري قافيي رديف ۽ جذبن سان تازي آهي.
شاعري جو بنيادي موضوع هي آهي ته حسن جي تعريف ڪجي. ته پوءِ جنهن رب ڪريم هي حسن پکيڙيو آهي. تخليق ۾ جيڪا سندرتا اوتي آهي. ان خالق جي تعريف ڪائنات مان لاڀ پرائيندڙ دلين ۽ ذهنن جو پهريون فرض آهي. شاعري جي ان نڀايل موضوع کي ”حمد“ جو عنوان ڏنو ويو. جڳ ۾ اهو پل ڪونهي جنهن ۾ حمد جي جهونگار نه هجي. جي لفظ نه هجن ته به تنوارون ئي حمد الاپين ٿيون. علم جي لافاني ڪتاب جو آغاز به ”الحمد لله“ سان آهي ان ڪري آواز جڏهن به لفظ جو روپ وٺي ته اهو حمد ئي هجي؟
نبي ڪريم ﷺ جن جو وجود مسعود بيان جي حرفن ۽ لفظن کان ڪافي بلند بالا آهي.
لا يمڪن الثناء ڪما ڪان حقہ
سندس پاڪ نالي سان ئي ڪلجڳ نهال آهي. خاص طور سنڌ واسين عقيدت ادب جي اوٽ وٺي ”محمدؐ “ نالي وٺڻ بدران ” نالي مٺو“ چئي چپن تي محبتن جي مٺاڻ جو رس اوتي ڇڏيو.
دنيا جي سموري ادب حضور سائين ﷺ جي ذڪر ۽ ثنا کي ”نعت“ نالو ڏنو. پر اتساهه ڀرئي سنڌي ادب نعت ۾ اضافو ڪري ”مولود شريف“ به رچيو.
رسالتماب ﷺ جي ذات بابرڪات سان گڏ رسالت جي مدت ۽ حد مقرر ڪانهي. نبوت جي سلسلي جا آخري نبي بڻجي جڳ واسيو. صديون گذريون آهن اڃا ڪيئي صديون گذرنديون پر نبي ڪريم ﷺ جن جي نبوت محشر ميلي تائين ايئن قائم ۽ تازي رهندي جيئن پهرين ڏينهن حرا جي غار ۾ کين ”اقراء“ جي لفظ سان عنايت ٿي.
درٻار نبوي ۾ نعت گو شاعرن جي قطار ڪافي ڊگهي آهي. ان قطار جي آخر ۾ هڪ ”جوهر بروهي“ نالي ڳڻائڻ جي ڪوشش ڪئي آهي.
تذڪري جي عنوان هيٺ اصحاب ڪرام جو ذڪر به اچي ٿو. جن صديقيت، فاروقيت، نورانيت ۽ مرتضائيت جا تاج پائي، جيئري جنتون ماڻيون. رضي الله عنهم.
1992ع ۾ منهنجن مهربانن ڊاڪٽر عبدالستار خان براهوئي، مير علي شير ناز براهوئي ۽ ذوق براهوئي جي ڪوشش سان براهوئي زبان ۾ منهنجي نعتيه شاعري جو مجموعو ” روشنائي“ ڇپايو. الحمد لله مقبوليت به حاصل ٿي. خاص طور ”روشنائي“ جي نعت کي الحاج امداد الله ڦلپوٽي ڪافي ڳائي، مونکي خوب حوصلو بخشڻ سان گڏ براهوئي ٻولي ۾ نعت ڳائڻ جو هڪ جديد انداز متعارف ڪرايو. ان ڪري مان سندس دعاگو آهيان.
1996ع ۾ ڪڏهن هڪ ملاقات وقت منهنجا محترم حضرت سائين عبدالڪريم صاحب قريشي جن ٻير شريف ۾ منهنجي حوصله افزائي ڪندي فرمايو، ” تنهنجا مضمون ۽ شاعري اسان کي پسند آهن، وقت ڪڍي به پڙهندا آهيون.“ ان وقت صبح جي ٿڌڙي هير گهلندي به خوشي مان پگهرجي ويو هيس. مڃتا جي هي قيمتي ايوارڊ لکڻ لاءِ وڏو حوصلو بخشيو.
دوستن شفيقن جي اهڙين مهربانين وقت، پنهنجي علائقي جي نوجوان شاعر محسن رضا چانڊيو صلاح ڏني ته حمد ۽ نعت جي حوالي سان تنهنجو سنڌي ڪتاب اچڻ گهرجي! هن قربائتي مشوري جي پؤواري ڪندي پنهنجي شاعري منجهان هڪ چونڊ ترتيب ڏنم.
ساڳي وقت ڪتاب ” روشني ئي روشني“ جي اشاعت لاءِ محترم ڊاڪٽر عبدالستار خان بروهي، مسعود علي صاحب ۽ جناب الطاف سومرو جي سهڪار جو ٿورائتو ۽ دعاگو آهيان.
سنڌي جي مشهور شاعر جناب علي دوست عاجز، هن ڪتاب جي ڪم ۾ ڪافي هٿ ونڊايو ۽ نوجوان ليکڪ اديب آزاد انور ڪانڌڙو وکوک تي ساٿ ڏنو. مان ٿورائتو رهندس.
”مون سان مون پرين، ڀورائي ۾ ڀال ڪيا“
جوهر بروهي
فريد آباد
16جنوري 2011ع