پبلشر نوٽ:
ڊاڪٽر غلام رسول سومرو سنڌي ادب جو سينيئر ليکڪ آهي. هن زندگيءَ جو اڌ کان وڌيڪ حصو سنڌي ادب کي ڏنو آهي، ڇو ته ڪاليج ۽ يونيورسٽيءَ واري زماني کان ئي سندس تعلق ادب سان جڙيو، هن سنڌي ادب ۾ ايم اي ۽ پوءِ پي ايڇ ڊي ڪئي، وري سنڌي ادب جو استاد ٿي سامهون آيو ته تدريسي دنيا ۾ پنهنجي مقبوليت ماڻيائين، هن جيڪي تدريسي زندگيءَ دوران رنڊا روڙيا اُهي به سنڌي ادب جي نون توڙي پراڻن پڙهندڙن کان ڳجها نه آهن.
ڊاڪٽر غلام رسول سومرو بنيادي طور ڪالمسٽ ۽ مضمون نگار رهيو آهي، پر هن 1992ع ۾”ضلعي لاڙڪاڻي جي ادبي تاريخ ــ ورهاڱي کان اڳ“ جي موضوع تي پي ايڇ. ڊي لاءِ مقالو لکي هڪ محقق طور سڃاڻپ ماڻي ورتي. سندس ٿيسز 2019ع ۾ ڇپجي چڪي. پر ڊاڪٽر صاحب پنهنجي لکڻ واري ڪرت کي ڪٿي به جهيڻو يا جهڪو ٿيڻ نه ڏنو، هن ڪجهه وقت ڏيهه ته ڪجهه پرڏيهه ۾ رهي جيڪي يادگيريون لکيون اُهي پنهنجي جاءِ تي تمام خوبصورت ۽ سندس زندگيءَ جا اهم باب آهن. ڇو ته يادگيريون هونئن ئي دلچسپ هونديون آهن. جيڪڏهن يادگيريون سنجيده ۽ سگهاري اديب جي قلم مان نسريون هجن ته انهن ۾ رس چس ڪجهه سرس هوندو آهي.
ڊاڪٽر غلام رسول سومري جون ساروروڻيون نه رڳو اُهي ڪهاڻيون آهن جيڪي سندس حقيقي وارتائون ۽ واقعا آهن، پر سندس ساروڻين ۾ آکاڻيون، ڪهاڻيون، افسانا ۽ هڪڙا پوئٽريٽ آهن. انهن ۾ ڪيترائي ڪردار آهن، توڙي جو سندس يادگيرين جا ڪجهه ڪردار هي دنيا ڇڏي چڪا، پر ڊاڪٽر صاحب جي لکڻين جو انداز اهڙو آهي مطالعو ڪندي ڄڻ پاڻ اُن زماني ۾ پهچي اُنهن انمول ڪردارن سان رهاڻيون ڪندا هجون.
مرڪ پبليڪيشن ڪراچيءَ طرفان ڊاڪٽر غلام رسول سومري صاحب جو يادگيرين تي آڌاريل ڪتاب ”سنڌوءَ ڪناري ساروڻيون“ شايع ڪري نه رڳو بهترين ڪتاب جو اضافو ڪري رهيا آهيون، پر نئين توڙي پراڻي ٽهي لاءِ هڪڙي تاريخ محفوظ ڪري رهيا آهيون، اميد ته سُٺي موٽ ملندي.
مرتضيٰ لغاري